"elektron tijorat va raqamli iqtisodiyot" kafedrasi "iqtisodiyotda axborot komplekslari va texnologiyalari"

Tisyacheletiya
Reguliruet 
zakonodatelstvo ob 
avtorskom prave v epoxu 
raqamli ming yillikning 
mualliflik huquqi 
to‘g‘risidagi Qonuni
Internet davrida nusxa 
ko‘chirishdan muhofaza 
qilish texnologiyalarini

---

508 
devices that circumvent 
technology-based 
protections of copy-
righted materials.
Interneta, utverjdaya
nezakonnim 
proizvodstvo, 
rasprostranenie ili 
ispolzovanie ustroystv, 
materialov obxodya 
texnologiyu zashchiti ot 
kopirovaniya. 
chetlab o‘tib, qurilmalar, 
materiallarni ishlab 
chiqarish, tarqarish yoki 
foydalanishni noqonuniy 
deb e’tirof etuvchi 
mualliflik huquqi 
to‘g‘risidagi qonunlarni 
tartibga soladi. 
digital subscriber line 
(DSL)
A group of 
technologies providing 
high-capacity 
transmission over 
existing copper 
telephone lines.
tsifrovaya 
abonentskaya liniya
Gruppa texnologiy, 
obespechivayushchix 
visokuyu-propusknuyu 
sposobnost po 
sushchestvuyushchim 
mednim telefonnim 
liniyam. 
raqamli abonent liniyasi
Mavjud misli telefon 
liniyalari orqali yuqori 
o‘tkazish qobiliyatini 
ta’minlab beruvchi bir 
guruh texbologiyalar. 
direct cutover
A risky 
conversion approach 
where the new system 
completely replaces the 
old one on an appointed 
day.
pryamoe 
pereklyuchenie
Riskovanniy podxod 
preobrazovaniya, gde 
novaya sistema 
polnostyu zamenit 
staruyu v naznachenniy 
den 
to‘g‘ridan-tog‘ri 
almashtirish
Belgilangan 
kunda eski tizimning yangi 
tizimga to‘g‘ridan-tog‘ri 
almashtirilishga bo‘lgan 
qaltis yondashuv.
disaster recovery 
planning
Planning for 
the restoration of 
computing and 
communications services 
after they have been 
disrupted. 
planirovaniya 
avariynogo 
vosstanovleniya
Planirovanie 
vosstanovleniya 
vichislitelnix i 
kommunikatsionnix 
uslug posle togo, kak oni 
bili sorvani 
avariya holatini bartaraf 
etish maqsadida tiklashni 
rejalashtirish
Hisoblash va 
kommunikatsion 
xizmatlarini ko‘rsatish 
avariya tufayli buzilganida 
ularni tiklashni 
rejalashtirish.
disintermediation
The 
removal of organizations 
or business process 
dezintermediatsiya
Ustranenie ili 
sokrashchenie chisla 
dezintermediatsiya
Mahsulot ishlab 
chiqaruvchilar bilan 

---

509 
layers responsible for 
certain intermediary 
steps in a value chain. 
posrednikov mejdu 
proizvoditelem produkta 
i ego konechnim 
potrebitelem. 
iste’molchilar o‘rtasidagi 
vositachilar sonini 
kamaytirish yoki bartaraf 
qilish. 
disruptive technologies
Technologies with 
disruptive impact on 
industries and 
businesses, rendering 
existing products, 
services and business 
models obsolete.
revolyutsionnie 
texnologii
. Texnologii s 
negativnim vliyaniem na 
otrasli promishlennosti i 
biznesa, perevod 
sushchestvuyushchix 
produktov, uslug i 
ustarevshix biznes-
modeley na novie.
revolyutsion (inqiloviy) 
texnologiyalar
Sanoat 
tarmoqlari va biznesga 
salbiy ta’sir ko‘satuvchi 
texnologiyalar bo‘lib, ular 
orqali mavjud mahsulot 
ishlab chiqarish, xizmat 
ko‘rsatish, eskirggan
biznes-modellar 
yangilanadi. 
distributed denial-of-
service (DDoS)
attack 
Numerous computers 
inundating and 
overwhelming a network 
from numerous launch 
points.
raspredelennaya ataka 
otkaz v obslujivanii 
(DDoS)
Ataka v kotoroy 
uchastvuyut mnojestvo 
kompyuterov s tselyu 
peregrujeniya i 
podavleniya seti 
odnovremenno iz 
mnogochislennix tochek. 
xizmat ko‘rsatishdan voz 
kechishga yo‘naltirilgan 
taqsimlangan hujumlar 
(DDoS hujumlari)
Tarmoqqa (to‘xtovsiz 
so‘rovlar orqali) ko‘plab 
vazifalar yuklash hamda 
uning xizmat ko‘rsatish 
imkoniyatini to‘sib qo‘yish 
maqsadida bir vaqtning 
o‘zida bir necha 
kompyuterlar ishtirokida 
uyushtiriladigan hujumlar.
documentation
Descriptions of how an 
information system 
works from either a 
technical or end-user 
standpoint.
dokumentatsiya
Opisanie o tom kak 
rabotaet 
informatsionnaya sistema 
s tochki zreniya
texnicheskogo ili 
konechnogo 
polzovatelya.
hujjatlar
Axborot 
tizimining texnik yoki 
so‘nggi foydalanuvchi 
nuqtai-nazaridan qanday 
ishlashini bayon etuvchi 
hujjatlar. 
domain name
English-
like name that 
domennoe imya
Po 
angliyskiy kak imya 
domen nomi
Inglizcha 
Internet tarmog‘iga ulangan 

---

510 
corresponds to the 
unique 32-bit numeric 
Internet Protocol (IP) 
address for each 
computer connected to 
the Internet 
adresa dlya kajdogo 
kompyutera, 
podklyuchennogo k 
Internetu, kotoromu 
sootvetstvuet unikalniy 
tsifrovoy 32-bitniy IP-
adres,
har bir kompyuter 
manziilining nomi bo‘lib, 
ushbu nomga o‘ziga xos, 
takrorlanmaydigan 32 bitli 
IP-manzil mos keladi. 
Domain Name System 
(DNS)
A hierarchical 
system of servers 
maintaining a database 
enabling the conversion 
of domain names to their 
numeric IP addresses.
Sistema domennix imen 
(DNS)
Ierarxicheskaya 
sistema serverov, 
ispolzuyushchix bazi 
dannix i 
pozvolyayushchix 
preobrazovanie 
domennix imen v ix 
tsifrovie IP-adresa.
Domen nomlarini 
boshqarish tizimi
Ma’lumotlar bazasidan 
foydalanuvchi va domen 
nomlarini raqamli IP-
manzillarga aylantirib 
beruvchi serverlarning 
iyerarxik tizimi.
domestic exporter
Form 
of business organization 
characterized by heavy 
centralization of 
corporate activities in the 
home county of origin. 
otechestvenniy 
eksporter
Forma 
organizatsii biznesa, 
kotoraya 
xarakterizuetsya jestkoy 
tsentralizatsiey 
korporativnoy 
deyatelnosti v rodnoy 
strane . 
mamlakatning o‘zidagi 
eksport qiluvchilar
O‘z 
mamlakatida biznesni 
tashkil qilish shakli bo‘lib, 
u qat’iy ravishda 
markazlashtirilgan 
korporativ faoliyat bilan 
xarakterlanadi. 
downtime
Period of 
time in which an 
information system is 
not operational. 
vremya prostoya
. 
Period vremeni, v 
techenie kotorogo 
informatsionnaya sistema 
ne funktsioniruet 
bekor turish vaqti
Axborot 
tizimi ishlamayotgan vaqt 
oralig‘i. 
drill down
The ability to 
move from summary 
data to lower and lower 
levels of detail.
detalizatsiya
Sposobnost 
pereyti ot svodnix dannix 
k bolee nizkoy i bolee 
nizkie urovni detalizatsii.
chuqur tahlil qilish
Umumlashtirilgan 
ma’lumotlardan quyi va 
undan quyi pog‘onalardagi 
ma’lumotlarni chuqurroq 
tahlil qilshga o‘tish
layoqati. 

---

511 
drive-by download
Malware that comes with 
a downloaded file a user 
intentionally or 
unintentionally requests.
poputnaya zagruzka
Vredonosnaya 
programma, kotoraya 
postavlyaetsya s 
zagrujennogo fayla 
polzovatelya posle 
namerennogo ili 
nenamerennogo zaprosa 
yo‘-yo‘lakay yuklash
Foydalanuvchining g‘arazli 
yoki ataylab berilmagan 
so‘roviga ko‘ra yuklangan 
fayl bilan birgalikda zarar 
yetkazuchi dastirning ham 
yuklanishi. 
due process
A process 
in which laws are well-
known and understood 
and there is an ability to 
appeal to higher 
authorities to ensure that 
laws are applied 
correctly.
nadlejashchiy protsess
Protsess, v kotorom 
zakoni xorosho izvestni i 
ponyatni i est 
vozmojnost obratitsya v 
vishestoyashchie 
instantsii dlya togo, 
chtobi zakoni 
primenyalis pravilno 
o‘rinli jarayon
Qonunlar 
atroflicha ma’lum va 
tushunarli hamda ularga 
to‘g‘ri rioya qilinishi 
yuzasidan yuqori 
taskilotlarga murojaat qilish 
imkoniyatlari mavjud 
bo‘lgan jarayon. 
dynamic pricing 
Pricing 
of items based on real-
time interactions 
between buyers and 
sellers that determine 
what a item is worth at 
any particular moment. 
dinamicheskoe 
tsenoobrazovanie
Tsenoobrazovanie na 
tovari, na osnove 
vzaimodeystviya v 
realnom masshtabe 
vremeni mejdu 
pokupatelyami i 
prodavtsami, kotorie 
opredelyayut, skolko 
stoit tovar v lyuboy 
konkretniy moment. 
bahoning dinamik 
belgilanishi
Real vaqt 
oralig‘ida sotuvchilar bilan 
xaridorlar o‘rtasidagi o‘zaro 
muloqotda ixtiyoriy 
muayan vaqtda tovar bahosi 
necha pul turishini aniqlash 
asosida tovar bahosini 
belgilash. 
e-government
Use of 
the Internet and related 
technologies to digitally 
enable government and 
public sector agencies' 
relationships with 
citizens, businesses, and 
other arms of 
elektronnoe 
pravitelstvo
Ispolzovanie Interneta i 
svyazannix s nim 
texnologiy dlya tsifrovoy 
realizatsii 
vzaimootnosheniy 
gosudarstvennix i 
obshchestvennix 
elektron hukumat
Davlat 
va ijtimoiy 
muassasalarining fuqarolar, 
biznes tashkilotlari hamda 
boshqa davlat organlari 
bilan o‘zaro 
munosabatlarini Internet va 
u bilan bog‘liq 
texnologiyalar yordamida 

---

512 
government. 
uchrejdeniy s 
grajdanami, biznesom i 
drugimi 
gosudarstvennimi 
organami. 
raqamli shaklda tashkil 
etish va qo‘llab-quvvatlash.