|
marketpleysi
, ya'ni bozori
bo‘lib, unda mayda olib-sotarlar ham, yirik
brendlar ham savdo qiladi. Price comparison,
ya'ni arzon iPhone ni topish uchun narxlarni
taqqoslashda foydalaniladigan
«Yandeks.Market»dan farqli ravishda ,
TaoBaodagi kiyim-kechakning faqat narxi
solishtirilmaydi. Shuningdek, do‘kon saytiga
o‘tish ham yo‘q, savdo TaoBaoning o‘zida
amalga oshiriladi.
eBay
TaoBao 2003 yilda ishga tushirilib, ikki yil
ichida raqobatchilari ustidan g‘oliblikka
erishdi. Sotib olingan eBay, EachNet
ham bundan mustasno emas. Tekin
listinglar va sotuvchilar bilan chat, Alipay
orqali xavfsiz to‘lov kabi funksiyalar
hisobiga ana shunday natijaga erishildi.
Daromad listinglar hozir ham bepul,
servis ichida sotuvchilar reklamasi,
reytingda yuqori o‘rinlarga ko‘tarish va
boshqa funksiyalar hisobiga topiladi.
2019 yilda elektron tijorat bozori
1.Xitoy - $740 milliard
2.AQSH - $561 milliard
3.B.Britaniya - $93 milliard
4.Yaponiya - $87 milliard
5.Germaniya - $77 milliard
6.J.Korea - $69 milliard
7.Fransiya - $55 milliard
8.Kanada - $44 milliard
9.Rossia - $19 milliard
10.Braziliya - $ 16 milliard
Yuqoridagi rasmda ko`rinib turibdiki, Xitoy bozorining o`zi AQSH, Buyuk Britaniya,
Yaponiya, Germaniya, Kanada shularni hammasini qo`shganda ham Xitoy
bozoridan kichkina.
Eksportlarning fikriga ko`ra bu Xitoy bozorining 10% salohiyatidir. Bu degani,
Xitoy elektron tijorat bozori bundan ham ko`proq rivojlanadi.
Infratuzilma - ishlab chiqarish va tovar muomilasi,shuningdek inson faoliyati
uchun zarur bo`lgan me`yoriy
sharoitni taʼminlashga xizmat qiluvchi turli-tuman
yordamchi xizmat koʻrsatuvchi sohalar (tashkilot, korxona va muassasa) majmui.
Infratuzilma zaruriy shart boʻlganidan uning ishlab turishini taʼminlashga iqtisodiy
resurslarning bir qismi jalb etiladi.
Infratuzilma xizmat koʻrsatish sohasiga koʻra ishlab chiqarish infratuzilmasi
(ishlab chiqarishga xizmat koʻrsatuvchi sohalar — yuk tashish transporti, elektr
va issiqlik taʼminoti, yoʻl xoʻjaligi, suv xoʻjaligi, ombor xujaligi, ilmiy konstruktorlik
xizmati, axborot xizmati va b.) va ijtimoiy-maishiy infratuzilma (aholiga xizmat
koʻrsatib, uning ehtiyojini qondiruvchi sohalar — maorif, sogʻliqni saqlash,
jismoniy tarbiya va sport, maishiy xizmat va b.) ga ajraladi. Infratuzilma xizmati
tovar boʻlganidan oldi-sotdi etiladi. Uning asosiy vazifasi insonga xizmat
koʻrsatish, ammo bu ish pulli, bepul va imtiyozli tarzda bajarilishi mumkin.
Infratuzilma xizmatlarini harakteriga koʻra guruxlaganda bozor infratuzilmasi
ajralib turadi. Chunki unda bozor munosabatlarini amalga oshiruvchi xizmatlar
koʻrsatiladi.
Mobayl to’lov ko’rsatkichlari
Mobaylda(smart phone
orqali) savdo qilish bo’yicha
ham Xitoy yetakchilik
qilmoqda.
Xitoy va Global mobayl orqali savdo solishtirmalari
Xitoyda onlayn savdo qiluvchlarning
yarmidan ko’pi mobil orqali savdo
qilishardi. Rasmda ‘kun’, ‘xafta’, ‘oy’,
‘yilda bir necha bor’, ‘yilda bir martta’
va ‘hech qachon’ onlayn savdo
ko’rsatkichlari bo’yicha solishtirilgan.
Xitoyning Internet va Mobayl to’lovlar solishtirmasi
Rasmda ko’rinib turibdiki Mobayl
orqali to’lov salmog’i yildan yilga
oshib borgan. 2020 yilga kelib
mobayl to’lov 46.05 trillion dollarni
tashkil qilgan, internet orqali to’lov
esa 6.75 trillion dollar, ya’ni 7
baravar farqi bor.
Bu yil Xitoy raqamli transformatsiyasida bir paytlar deyarli tasavvur
qilib bo'lmaydigan tuyulishi mumkin bo'lgan qadam tashlaydi. Biz
mamlakatning chakana savdosining 52,1% i 2021 yilda bir yil avvalgi
44,8% ga nisbatan elektron tijorat tomonidan amalga oshiriladi, deb
taxmin qilamiz. Bu shuni anglatadiki, har qanday joyda birinchi marta
butun mamlakat uchun chakana savdoning aksariyati onlayn rejimida
savdo qiladi
2019-2024 yillarda Xitoyda chakana elektron tijorat savdosi (trillion va
umumiy chakana savdo hajmining % larda) ni yanada istiqbolga
keltirish uchun Xitoyning elektron tijoratdagi muvaffaqiyati
dunyo bo'ylab tengsiz. Jami chakana savdoning ulushi sifatida elektron tijoratning eng yuqori
ko'rsatkichiga ega bo'lgan mamlakat Janubiy Koreya bo'lib, biz bu yil o'z savdolarining 28,9
foizini onlayn ravishda amalga oshiramiz. AQShda bu ko'rsatkich atigi 15,0% ni tashkil qiladi va
G'arbiy Evropa davlatlari orasida o'rtacha 12,8% ni tashkil qiladi.
Xitoy uzoq vaqtdan beri elektron tijorat savdolarining umumiy ko'rsatkichlari va elektron
tijoratning umumiy chakana savdo ulushida dunyoda etakchilik qilmoqda. Biroq, yaqinda 2018
yilda ushbu ulush atigi 29,2 foizni tashkil etdi, bu esa elektron tijorat ulushi bu yil Janubiy Koreya
va Buyuk Britaniyada bo'lishiga nisbatan ancha yaqin.
Shunga qaramay, Xitoy so'nggi bir necha yil ichida xatti-harakatlarning eng yuqori nuqtasiga
erishdi, bunda elektron tijorat g'ayratini pasaytirish o'rniga tezlashdi. Pandemiya ushbu
tendentsiyani yaratmagan bo'lsa-da, albatta uni kuchaytirdi va Xitoyning so'nggi elektron tijorat
portlashi mamlakat virusga qarshi kurash olib borganidan va iqtisodiyot to'liq qayta ochilgandan
keyin ham pasaymadi. O'tgan yili Xitoyda g'isht va ohak savdosi 18,6 foizga kamaydi va biz
g'isht va ohak sotish bu yil yana 9,8 foizga pasayishini taxmin qilamiz. Taqqoslash uchun,
elektron tijorat 2020 yilda 27,5% ga o'sdi va 2021 yilda yana 21,0% ga o'sadi.
O'tgan yili pandemiya dunyoning aksariyat qismida elektron tijorat
sohasidagi aloqalarni qanday kuchaytirganligini hisobga olsak, yaqin orada
boshqa mamlakatlar o'zlarini Xitoynikiga o'xshash transformatsion
sakrashlarni amalga oshirishi mumkinligi aqlga sig'maydi. Elektron tijoratni
qabul qilish, sog'liqni saqlash muammolaridan qat'i nazar, o'ziga xos tezlikka
ega va hali aniqlanmagan bir nuqta bo'lishi mumkin, bundan tashqari
elektron tijoratning sotish ulushi to'satdan va o'zgarmas ravishda yuqoriga
ko'tariladi.
Ya'ni, Xitoyning elektron tijoratdagi muvaffaqiyati ko'plab o'ziga xos
omillardan kelib chiqadi va boshqa hech bir mintaqa mamlakatning elektron
tijorat transformatsiyasiga taqlid qilmasligi mumkin yoki hech bo'lmaganda
bunday darajada bo'lmasligi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
