|
Dokeos dasturiy majmuasida mavjud elementlarning umumiy ko‘rinishi
LAMS IMS Learning Design standarti asosida 2003-yilda yaratilgan. JAVA dasturlash tilida yozilgan. Kross-platformali, 32ta tilga dastur interfeysi
tarjima qilingan va GPLv2 asosida bepul foydalanish mum-kin. LAMS dasturiy majmuasining boshqa LMS’lardan farqi shundaki, o‘qituvchilarga o‘quv
11/4/21, 9:04 AM
Erkin va ochiq kodli LMS tizimlar tahlili « Электрон таълим
elearning.zn.uz/2015/03/24/erkin-va-ochiq-kodli-lms-tizimlar-tahlili/
10/22
jarayonini strukturalashda vizual vositalardan foydalanish imkoniyatini beradi, bu vositalar o‘quv jarayonida o‘quv resurs-larini (elektron o‘quv
resurslarni, chat, so‘rovnomalar, topshiriqlar) va nazorat turlarini qanday ketma-ketlikda bo‘lishning vizual ko‘rinishini ta’minlaydi. Bunda o‘qituvchi
«sinchqoncha» orqali bu ketma-ketliklarni hech qanday qiyinchiliksiz joylarini o‘zgartirishi mumkin bo‘ladi. LAMS — elektron o‘quv resursini vizual
ravishda o‘quv kontentlarni o‘zgartirish, boshqarish va yaratishdagi imkoniyatlarining mavjudligi sababli yangi revolyusion ilova hisoblanadi. U
o‘qituvchiga o‘quv kontentini yaratishda intuitiv tushunarli interfeys taqdim qiladi. Bu interfeys o‘z ichiga har xil individual vazifalar, guruhli o‘qitishda
frontal vazifalarni berishini o‘z ichiga oladi. O‘quv modulini yozish vaqtidagi tizimning barqaror versiyasi 2.4.
Tizimning rasmiy internet manzili: http://lamsfoundation.org.
11/4/21, 9:04 AM
Erkin va ochiq kodli LMS tizimlar tahlili « Электрон таълим
elearning.zn.uz/2015/03/24/erkin-va-ochiq-kodli-lms-tizimlar-tahlili/
11/22
Moodle — Web muhitida o‘qitish va online rejimdagi darslarni tashkil qiluvchi kuchli pedagogik dasturiy majmua hisoblanadi. Tizimda mavjud o‘qitish
modullari: Forums, Materials, Messenger, Chat, Exercises, Group work, Student tracking va ancha ko‘p bo‘lgan boshqa modullari mavjud.
Boshqa LMS’lar singari IMS, SCORM va boshqa standartlarni qo‘llab-quvvatlaydi. Tahlillar shuni ko‘rsatadiki, boshqa LMS tizimlarga qaraganda, eng
ko‘p qo‘shimcha plagin va modullari mavjud bo‘lgan dasturiy majmua aynan, Moodle dasturiy majmuasi hisoblanadi. Hozirgi vaqtda dunyoning ko‘p
davlatlarining o‘quv muassasalarida masofaviy ta’lim jarayonini aynan Moodle dasturiy majmuasidan foydalangan holda tashkillashtirilmoqda.
1-Jadval. Moodle bo‘yicha statistika (2013-yil 13.08.gacha bo‘lgan ma’lumotlar)
Shuningdek, O‘zbekistondagi ko‘plab ta’lim muassaslarida virtual ta’lim muhiti sifatida aynan Moodle dasturiy majmuasi foydalanib kelinmoqda.
Xususan, Toshkent axborot texnologiyalari universitetining virtual ta’lim muhiti — etuit.uz, O‘zbekiston Milliy universitetining «Ochiq o‘quv-axborot
markazida», Xalq ta’limi vazirligi qoshidagi «Multimedia umumta’lim dasturlarini rivojlantirish markazi» — http://moodle.uzedu.uz, Toshkent Turin
Politexnika universitetida — moodle. polito.uz va boshqa muassasalarda keng foydalanib kelinmoqda.
Ochiq kodli Moodle dasturiy majmuasi o‘quv jarayonini boshqaruvchi Web’ga yo‘naltirilgan maxsus tizim bo‘lib, internet tarmog‘ida foydalanishga
mo‘ljallanilgan. Tizimni yaratishda ochiq kodli dasturiy ta’minotlardan foydalanilgan. Uni ishlatish uchun ma’lumotlar omborini boshqarish dasturi
(MySQL yoki PostgreSQL), PHP protsessori, Web-xizmati dastur (Apache yoki IIS) lari sozlangan server zarur. Operatsion tizim sifatida ixtiyoriy keng
tarqalgan tizimlardan biridan foydalanish mumkin (Windows, Linux, Mac OS X, Novwll Netware). O‘quv moduli yozilayotgan vaqtda tizimning
barqaror versiyasi Moodle 2.5. Tizimning rasmiy internet manzili: http://www.moodle.org
11/4/21, 9:04 AM
Erkin va ochiq kodli LMS tizimlar tahlili « Электрон таълим
elearning.zn.uz/2015/03/24/erkin-va-ochiq-kodli-lms-tizimlar-tahlili/
12/22
Moodle dasturiy majmuasining umumiy ko‘rinishi
OLAT (Online Learning And Training) tizimni ishlab chiqarish 1999-yil Syurix universitetida yaratila boshlangan, 2004-yildan boshlab dastur kodi
ochiq kodlikka o‘tdi. Hozirga kelib, tizimdan 50 000ga yaqin foydaluvchi va 50ga yaqin tashkilot foydalanib kelmoqda. Boshqa LMS’lar singari IMS
(IMS Content Packaging, IMS QTI) va SCORM standartlarni qo‘llab-quvvatlaydi. OLAT dasturiy majmuasida mavjud o‘quv modullari quyida
keltirilgan: Content managing, Forums, File discussions, Quizzes with different kinds of questions,Wikis, Blogs, Podcast, Surveys, Chat va boshqa
modullari mavjud. Apache License 2.0 asosida foydalanish mumkin. OLAT’ni ishlatish uchun talab etiladigan dasturiy majmualar: Java SDK, Tomcat
Servlet Engine, ma’lumotlar omboridan MySQL yoki PostgreSQL. OLAT dasturiy majmuasining ishlash imkoniyati bilan tizimga har xil foydalanuvchi
(administrator, o‘qituvchi, o‘quvchi) rolida kirib, http://demo.olat.org/ havolaga murojaat etgan holda tanishib chiqish mumkin. O‘quv moduli
yozilayotgan vaqtda tizimning barqaror versiyasi OLAT 7.7. Tizimning rasmiy internet manzili: http://www.olat.org
11/4/21, 9:04 AM
Erkin va ochiq kodli LMS tizimlar tahlili « Электрон таълим
elearning.zn.uz/2015/03/24/erkin-va-ochiq-kodli-lms-tizimlar-tahlili/
13/22
OLAT dasturiy majmuasining umumiy ko‘rinishi
11/4/21, 9:04 AM
Erkin va ochiq kodli LMS tizimlar tahlili « Электрон таълим
elearning.zn.uz/2015/03/24/erkin-va-ochiq-kodli-lms-tizimlar-tahlili/
14/22
eFront — dasturiy majmua Unix, Linux, FreeBSD, Windows, Mac OS X, Netware va boshqa PHP’ni qo‘llab-quvvatlovchi operatsion tizimlarda
ishlaydi. Ma’lumotlar bazasi sifatida MySQL va PostgreSQL’dan foydalanish mumkin. Boshqa LMS’lar singari IMS va SCORM standartlarni qo‘llab-
quvvatlaydi. Tizim 30dan ortiq tilga tarjima qilingan shu qatorida o‘zbek tilidagi tarjimasi ham mavjud. Agar saytga kirilsa, eFrontning bir nechta
versiyasidan foydalanish taklif etiladi, bular Editions, Enterprise, Educational va Open-sourcelar. (Bular bir-biridan nimasi bilan farq qilishini to‘liq bilish
uchun quyidagi havolaga murojaat etish mumkin http://www.efrontlearning.net/functionality-matrix) Bulardan faqat oxirgisidan (Open-source)
foydalanish bepul hisoblanib qolganlaridan foydalanmoqchi bo‘lsangiz ma’lum qo‘shimcha pul evaziga sotib olishingiz mumkin bo‘ladi. Lekin eFront
dasturiy majmuasining Open-source versiyasi masofaviy ta’lim jarayonini tashkillashtirishingiz uchun yetarli hisoblanadi. O‘quv moduli yozilayotgan
vaqtdagi barqaror versiyasi eFront (Open-source) v3.6.13.2. eFront dasturiy majmuasi asosida Toshkent axborot texnologiyalari universitetining fizika
kafedrasi qoshidagi «Multimediali o‘qitish markazi» tomonidan http://my.estudy.uz masofaviy o‘quv kurslari fizika fani bo‘yicha yaratilgan va hozirgi
vaqtgacha ishlab kelmoqda. Tizimning rasmiy internet manzili: http://www.efrontlearning.net
eFront dastriy majmuasining umumiy interfeysining ko‘rinishi (o‘quvchi rolida)
11/4/21, 9:04 AM
Erkin va ochiq kodli LMS tizimlar tahlili « Электрон таълим
elearning.zn.uz/2015/03/24/erkin-va-ochiq-kodli-lms-tizimlar-tahlili/
15/22
Do'stlaringiz bilan baham: | 
