Elektron spektori

bir va ikki o‘lchamli nanostrukturalar uchun zaryad tashuvchilarning erkin harakati mos holda bir va ikki o‘lchamli bo‘lib qoladi. Kvant nuqtalarda elektronlarning energiya spektrlari uch yo‘nalishda “kvantlanadi” va yakkalangan atomlar majmuasiniki kabi taqiqlangan zonalar bilan ajralgan diskret (uzlukli) sathlardan iborat bo‘lib qoladi. Kvant nuqtalarning o‘lchami elektron sathlarining orasidagi intervalga va elektronning effektiv massasiga bog‘liq holda 4 nm dan 20 nm gacha oraliqda bo‘ladi

• bir va ikki o‘lchamli nanostrukturalar uchun zaryad tashuvchilarning erkin harakati mos holda bir va ikki o‘lchamli bo‘lib qoladi. Kvant nuqtalarda elektronlarning energiya spektrlari uch yo‘nalishda “kvantlanadi” va yakkalangan atomlar majmuasiniki kabi taqiqlangan zonalar bilan ajralgan diskret (uzlukli) sathlardan iborat bo‘lib qoladi. Kvant nuqtalarning o‘lchami elektron sathlarining orasidagi intervalga va elektronning effektiv massasiga bog‘liq holda 4 nm dan 20 nm gacha oraliqda bo‘ladi

Yirik o‘lchamli kristalldan nanostrukturali yarimo‘tkazgichga o‘tish taqiqlangan zonaning kengligining kattalashuvi bilan sodir bo‘ladi: o‘tkazuvchanlik zonasidagi energiyaning ruxsat etilgan sathining quyi chegarasi ko‘tariladi, valent zonasining yuqorigi energiyaviy sathi pasayadi. Masalan, odatdagi yirik zonali kadmiy keligining taqiqlangan zonasining kengligi 1.8 eV bo‘lsa, 3.0-3.5 va 1.0-1.2 nm o‘lchamli nanozarrasi uchun bu kenglik mos holda 2.3 va 3.0 eV qiymatgacha kattalashadi. Bu hol uning optikaviy va boshqa xossalarining mos holdagi o‘zgarishlarga olib keladi. CdSe nanokristallining nur yutilishlarining va yutilish polosasi maksimumi energiyasining nanokristall o‘lchamiga bog‘lanish grafigi keltirilgan. Ushbu rasmdan ko‘rinib turibdiki, yutilish polosasi maksimumi energiyasi nanokristallning o‘lchami kamayishi bilan nazariy hisoblashlardan kelib chiqadigan E =1/R bog‘lanish bo‘yicha katta energiya tomon siljiydi. Shuningdek, kristallitlarning o‘lchami kamayishi bilan lyuminessensiya spektrining qisqa to‘lqin sohasiga siljishiga (“havorang siljish”ga) olib keladi. Bu

• Yirik o‘lchamli kristalldan nanostrukturali yarimo‘tkazgichga o‘tish taqiqlangan zonaning kengligining kattalashuvi bilan sodir bo‘ladi: o‘tkazuvchanlik zonasidagi energiyaning ruxsat etilgan sathining quyi chegarasi ko‘tariladi, valent zonasining yuqorigi energiyaviy sathi pasayadi. Masalan, odatdagi yirik zonali kadmiy keligining taqiqlangan zonasining kengligi 1.8 eV bo‘lsa, 3.0-3.5 va 1.0-1.2 nm o‘lchamli nanozarrasi uchun bu kenglik mos holda 2.3 va 3.0 eV qiymatgacha kattalashadi. Bu hol uning optikaviy va boshqa xossalarining mos holdagi o‘zgarishlarga olib keladi. CdSe nanokristallining nur yutilishlarining va yutilish polosasi maksimumi energiyasining nanokristall o‘lchamiga bog‘lanish grafigi keltirilgan. Ushbu rasmdan ko‘rinib turibdiki, yutilish polosasi maksimumi energiyasi nanokristallning o‘lchami kamayishi bilan nazariy hisoblashlardan kelib chiqadigan E =1/R bog‘lanish bo‘yicha katta energiya tomon siljiydi. Shuningdek, kristallitlarning o‘lchami kamayishi bilan lyuminessensiya spektrining qisqa to‘lqin sohasiga siljishiga (“havorang siljish”ga) olib keladi. Bu

• 2-rasm. CdSe nanokristallining optikaviy xossalari. a – r radiusi 1.05 (1), 1.15 (2), 1.35 (3), 1.5 (4), 2.0 (5) nm bo‘lgan kristallarning yutilish spektrlari, b-yutilish polosasining maksimumi energiyasining nanokristall o‘lchamiga bog‘lanish grafigi.