Elektron orbitallarining gibridlanishi, kvant sonlari, elementlarni elektron formulalari

2.2. Atom yadrosining tarkibi. Izotoplar
Elementning massa soni atom yadrosidagi protonlar soni bilan neytronlar sonining yig’indisiga teng bo’ladi:

bunda - protonlar soni, - neytronlar soni.

Bitta elementning tartib nomeri bir xil ammo massasi har xil bo’lgan atomlar turiga izotoplar deyiladi. Masalan, kaliy izotoplari

izotopida 19 ta proton, 39 - 19 20 ta neytron

izotopida 19 ta proton, 40 - 19 21 ta neytron

izotopida 19 ta proton, 41 - 19 22 ta neytron
1-misol. Bor va izotoplar aralashmasidan iborat. Borning o’rtacha atom massasi 10,82 ga teng. Borda har qaysi izotop atomidan necha foiz bor?
Yechish: Bor izotoplarining umumiy massasini 100% deb olamiz. Agar bunda izotopining foiz tarkibi x ga teng bo’lsa, 100-x ga teng bo’ladi. Bundan B atomining massa balansini foiz bilan ifodalaydigan algebraik tenglama tuziladi:

ya’ni

10x+1100-11x =1082 bundan

x = 18 .

Demak, =18% esa 100-18=82% ga teng.

2-misol. Tabiiy xlor 75,4% va 24,6% izotoplar arlashmasidan tarkib topgan. Xlorning o’rtacha nisbiy atom massasini hisoblab toping.
Yechish: Bu masala 1-misolning teskarisidir. Shuning uchun xlorning o’rtacha massasini x bilan belgilab quyidagicha algebraik tenglama tuzamiz:

35.75,4 + 37.24,6 = 100x bundan

x = 35,46 a. m.b

Demak, xlorning o’rtacha nisbiy atom massasi 35,46 a.m.b. ga teng ekan.