Elektron hisoblash mashinalari

Shina ingl.: bus . rus.: shina Kompyuterning bir qismidan ikkinchi qismiga ma’lumotlar uzatuvchi jismoniy vosita. Shu sababli, shinalarni yaratishda yassi kabellardan foydalaniladi. Odatda «shina»atamasi «ichki shina» ma’nosida foydalaniladi. Bu shina kompyuterning barcha ichki tarkibiy qismlarini markaziy protsessor va xotira bilan ulaydi. Xuddi shunday, kengaytirish kartalarini protsessor va xotiraga kirishini ta’minlashga mo‘ljallangan «kengaytirish shinasi»dan foydalaniladi. Ixtiyoriy shina ikki qismdan - manzil shinasi va ma’lumotlar shinasidan tashkil topadi. Ma’lumotlar shinasi ma’lumotlarning o‘zini uzatsa, manzil shinasi esa ma’lumotlarni qabul qilib oluvchi haqidagi axborotni uzatadi.
Plotterlar. Plotterlar katta o’lchamlardagi tasvirlarni qog’oz yoki boshqa materiallarga tushirish uchun xizmat qiladi. Bir vaqtlar printerlarda tasvirlarni qog’ozga tushirishning iloji yo’q edi. O’sha paytda chizmalarni chizish uchun plotterlar yaratilgan edi. Printerdan farqli ravishda plotterda bir necha rangdagi ruchkalar bo’lib, ular maxkamlab qo’yilgan qog’oz ustida harakatlana olar va unda turli shakllarni chiza olardilar.
Flinn turlanishi (klassifikatsiyasi)
Flinn turlanishi (klassifikatsiyasi) jarayoni oqim tushunchasiga asoslangan bo’lib, u protsessor tomonidan qayta ishlangan elementlar, buyruqlar yoki ma’lumotlar ketma-ketligi deb tushuniladi. Flinn turlanishi ikkita asosiy tushunchadan foydalanadi: buyruq oqimlari va ma’lumotlar oqimlari.
Buyruq oqimlari va ma’lumotlar oqimlari soniga qarab, Flinn to’rt xil arxitektura turlarini ajratib turadi: SISD, MISD, SIMD, MIMD.


SISD – bitta buyruq oqimi va bitta ma’lumot oqimi; Bu sinf klassik ketma-ket mashinalarni (Fon Neyman turidagi kompyuterlarni) o’z ichiga oladi;
SIMD – bitta buyruq oqimi va bir nechta ma’lumotlar oqimi; Ushbu turdagi arxitekturada, avvalgi sinfdan farqli o’laroq, vektor ko’rsatmalarini o’z ichiga olgan ko’rsatmalar oqimi saqlanadi;
MISD – bir nechta buyruqlar oqimi va bitta ma’lumotlar oqimi; MISD tuzilishi faqat nazariy jihatdan qiziqish uyg’otadi, chunki undan foydalanadigan biron bir tizim qurilmagan;
MIMD – bir nechta buyruqlar va bir nechta ma’lumotlar oqimi; Ushbu kompleksga birlashtirilgan parallel kompyuterdagi barcha protsessorlar turli xil ko’rsatmalarni bajarishi va bir vaqtning o’zida turli xil ma’lumotlarda ishlashi mumkin;

• 
  SPMD (Single Program Multiple Data) - bitta dastur oqimi va bir nechta ma'lumotlar oqimi bo'lgan tizimlar. Ushbu sinf tizimlarining barcha protsessorlarida faqat bitta dastur bajariladi va har bir protsessorda u turli xil ma'lumotlar bloklarini qayta ishlaydi.
  
• 
  MPMD (Multiple Programs, Multiple Data) - bir nechta dastur oqimi va bir nechta ma'lumotlar oqimi bo'lgan tizimlar. Ushbu sinf tizimlarining turli xil tugunlarida turli xil dasturlar ishlaydi, ular bir xil ma'lumotlar massivini har xil usulda qayta ishlaydi, aksariyat hollarda ular bir-biridan mustaqil ishlaydi, lekin vaqti-vaqti bilan keyingi bosqichga o'tish uchun ma'lumotlar almashinadi.