Электролиз

E L E K T R O L I Z
HUSANOV JAHONGIR

E L E K T R O L I Z

Elektrolit suyuqlanmasi yoki eritmasi orqali elektr toki o’tkazilganda elektrodlarda sodir bo’ladigan oksidlanish – qaytarilish jarayoni E L E K T R O L I Z deyiladi.
“Elektroliz” so’zi – elektr toki ta’sirida parchalash ma’nosini anglatadi.
Suyuqlanma
Eritma
Anodlarning turlari
M: anod Cu dan yasalgan bo’lsa:
CuSO4 + HOH → Сu + O2 + H2SO4
Anodda ajralgan kislorod mis anodni oksidlaydi.
Cu + O2 → CuO
Erimaydigan anod
Eriydigan anod
CuSO4 ning suvli erirtmasi inert elektrodlar bilan elektroliz qilinganda elektrodlar o’zgarishga uchramaydi.
KATODDA BORADIGAN JARAYONLAR
ERITMA ELEKTROLIZI
Faqat H2 qaytariladi
Metall hamda H2 qaytariladi
Faqat Metall qaytariladi
ANODDA BORADIGAN JARAYONLAR
T U Z L A R E L E K T R O L I Z I
SUYUQLANMA ELEKTROLIZI
O K S I D L A N I S H
Q A Y T A R I L I S H
NaCl suyuqlanmasi elektrolizi
ANOD
KATOD
Inert
elektrod
Eslatma: Karbonatlar, gidrokarbonatlar, nitratlar va boshqa shu kabi moddalarni suyuqlanma elektrolizini bajarib bo’lmaydi. Chunki bunday moddalar yuqori haroratda suyuqlanmaga aylanmasdan parchalanadilar.
Anionlarning oksidlanish ketma-ketligi:

F–, SO42–, NO3–, PO43–, SO32–, NO2–, PO33–, CO32–, OH–, Cl–, Br–, J–, S2–
METALLARNING QAYTARILISH KETMA ─ KETLIGI
Metallarning aktivlik qatoriga teskari yo’nalishda ajraladi
E L E K T R O L I Z Q O N U N L A R I
Faradeyning birinchi qonuni
Elektroliz davomida elektrodlarda ajralib chiqqan moddalar (yoki elektrod erishi natijasida hosil bo’lgan moddalar) massasi elektrolit eritmasi orqali o’tgan elektr tokining miqdoriga to’g’ri proporsionaldir.
Matematik ifodasi
m = E • Q
bu yerda:
m – modda massasi
E – ekvivalent
Q – tok miqdori Kl
( A•sek ), kulon
Q = i • t
Bu yerda:
i – tok kuchi ( A ), amper
t – vaqt ( sek )