Elektrolitlarda elektr toki. Elektroliz uchun Faradey qonuni Reja



Download 326,09 Kb.
Pdf ko'rish
bet7/10
Sana14.01.2022
Hajmi326,09 Kb.
#360848
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
Elektrolitlarda elektr toki

3.  Galvanik  elemen.

  U  turli  baraeleflar  (naqsh),  xaykalchalar  nusxasini 

tayyorlashda,  kredit  kartochkalari  va  boshqa  kog`ozlarni  chiqarish  uchun  klihe 

tayyorlashda foydalaniladi. 

Agar eritmaga  metall elektrod tushirilsa, unda elektrodning manfiy ionlari  metal 

sirtiga kelib kristall panjaradagi musbat ionlarni sug`urib oladi. Shu bilan birga teskari 

jarayon,  metal  ionlarining  elektrodda  yopishishi  ham  ro`y  beradi.  Agar  elektrolitning 

kationlari elektrod metalining ioni bo`lsa juda ham yaxshi bo`ladi.  

Metall  ionlarining  eritmaga  o`tishi  natijasida,  metal-  manfiy,  eritma  esa  musbat 

zaryadlanib qoladi, ya’ni eritmadan metalga yo`nalgan elektr maydoni vujudga keladi 

va u metalning yana erishiga to`sqinlik qiladi. Bordi-yu dastlab teskari jarayon  eritma 

ionlarining  elektrodda  yopishib    qolishi  jadalroq  ro`y  bersa,  unda  elektrod  musbat 

zaryadlanib qoladi. 

Har ikkala holda ham, metal va eritma orasida  paydo bo`lgan potentsiallar farqi 

elektrodning emirilish va kristallanish tezligini tenglashtirib turadi.Bu potentsiallar farqi 

mazkur metalning mazkur eritmadagi elektrolitik potentsiali deyiladi.  

Agar eritmaga turli metallardan yasalgan ikkita elektrod botirilsa, ularning elektrolitik 

potentsiallari  farqiga  teng  bo`lgan  potentsiallar  farqi  vujudga  keladi.  Shunday  qilib, 

metal  va  elektrolitlarning  kimyoviy  ta’sir  energiyasi  elektr  maydon  energiyasiga 

aylanadi. 

Kimyoviy  reaktsiya  energiyasini  bevosita  elektr  energiyaga  aylantirib  boradigan 

qurilmaga galvanik elementlar deyiladi.     




 

 

 



Galvanik elementning tuzilishiga, yopiq zanjirda elektr tokini vujudga keltiradigan 

metal  va  elektrolit  o`rtasidagi  o`zaro  ta’sir  asos  qilib  olingan.  Bu  hodisa  XVIII  asr 

oxirida italiyalik olim  L.Galvani tomonidan ochilganligi sababli, yangi tok manbalari 

uning  sharafiga  galvanik  elementlar  deb  atalgan.  Galvanik 

elementlar  biror  elektrolitga  tushirilgan  ikkita  turli 

materiallardan yasalgan elektrodlardan iborat bo`ladi. 

Italiyalik  fizik  A.Volta  mis  va  rux  plastinkalarni  sulfat 

kislota  eritmasiga  tushirib  birinchi  galvanik  elementni 

yasagan.Volta  elementining  EYuK  1,1V  bo`lgan.  Volta 

elementi ishlaganda uning musbat qutblarida vodorod ajraladi, manfiyida esa ruxning 

erishi ro`y beradi.   

Amalda, elektrodlari va elektroliti bilan Volta elementidan farq qiladigan boshqa 

elementlardan qo`proq foydalaniladi. Masalan, 1,09 V EYuK Daniel elementida musbat 

elektrod mis ko`porosiga botirilgan-mis, manfiy elektrod esa, rux ko`porosi yoki sulfat 

kislotaga botirilgan rux. 

Galvanik elementlarning ko`pchiligida uzoq foydalanilganda  EYuK kamayadi va 

tok berolmay qoladi. Bunga sabab elektrodlarning qutblanishidir. 

Volta  elementining  ish  prinsipida  katta  kamchilik  mavjud.  Mis  elektrodda 

ajralayotgan vodorodlar ma’lum vaqtdan so`ng elektrodni o`rab oladi va vodorodning  

yangi ionlari kelishiga to`sqinlik qiladi. Natijada elektrodlarning elektrolitik potentsiali 

va  demak  ularning  farqi  ham  o`zgaradi.Bu  hodisaga  elektrolitlarning  qutblanishi 

deyiladi. Elektrodlarning qutblanishi elementda go`yoki qarama-qarshi EYuK vujudga 

keltiradi  va  undagi  tokni  kamaytiradi.  Elementning  qutblanishini  yo`qotish  uchun, 

ajraladigan gaz bilan birikuvchi  oksidlovchi modda kiritiladi. Bunday oksidlovchilarga 

qutblashni yo`qotuvchilar, qutblarni yo`qotuvchi elementlarga esa qutblanmaydiganlar 

deyiladi  va  ular  ancha  uzoq  vaqt  ishlaydi.  Qutblanmaydigan  galvanik  elementlarning 

juda  ko`p  turlari  mavjud  bo`lsada  ularning  ish  prinsipi  bir  xil.  Ularning  eng  ko`p 

tarqalganlaridan biri Leklanshe elementi bo`lib EYuK 1,5 V ni tashkil qiladi. 




Download 326,09 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2025
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish