Elеktrolit eritmalari nazariyasi va massalar ta'siriy

Suvning ion ko‘paytmasi.
Analitik kimyoda foydalaniladigan kimyoviy reaksiyalar ko‘pincha suvli eritmalar bilan bajariladi. Toza suv o‘lchash mumkin bo‘lgan elektr o‘tkazuvchanlikka ega, chunki suv molekulalari juda oz bo‘lsa ham ionlarga parchalanadi:
H₂O H⁺+OH^-
Analiz qilinadigan eritmada erigan modda ionlari bilan bir qatorda har doim H⁺ va OH^- ionlari ham bo‘ladi. Suvning elektr o‘tkazuvchanligi asosida hisoblangan vodorod ionlari va gidroksid ionlarining konsentratsiyalari suvda 10^-7 mol/l ga (22⁰С) tengligi aniqlangan.
Suvning ionlanish jarayoni qaytar bo‘lganligi uchun, bu jarayonga massalar ta’siri qonunini tadqiq qilib, ionlanishning termodinamik konstantasi tenglamasini yoziladi:
K_a– suv ionlanishining termodinamik konstantasi bo‘lib,
25 ⁰С da =1,8•10^-16
1 litr suvda (1000g:18) 55,50 mol suv bo‘lib, ulardan 1•10^-7 moli ionlangan holatda, suvning qolgan miqdori ionlanmagan molekulalar shaklida bo‘ladi. Suvning ionlanish darajasi juda kichik bo‘lganligi sababli, dissotsilanmagan suv molekulalari konsentratsiyasini hohlagan suvli eritmalarda doimiy deb hisoblash mumkin. Shu sababli, termodinamik tenglamadagi aH₂O ni chap tomonga o‘tkazib, ko‘rinishini o‘zgartirsa bo‘ladi:
Shunday qilib, tenglamaninig chap tomonida ikkita doimiy kattalik: aH₂O-suvninig dissotsilanmagan molekulalarining aktivligi va K_a-dissotsilanishning termodinamik konstantasi joylashgan. Ikki doimiy kattaliklar ko‘paytmasi ham o‘zgarmas kattalik bo‘lganligi uchun, K_a*aH₂O ko’paytmani yangi konstanta KH₂O ( Kw lotincha Water-suv )bilan almashtirilsa,
kelib chiqadi. Bu tenglamaga K_a ning eksprimental qiymati va suvning ionlanmagan molekulalari aktivligi qiymatlarini qo‘yilsa, quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi:
Vodorod ionlari va gidroksid ionlari aktivliklari ko‘paytmasi suvning ion ko‘paytmasi deb ataladi va o‘zgarmas haroratda doimiy qiymatga egadir. Kimyoviy toza suvda Н⁺ va ОН^- ionlarining konsentratsiyalari juda kichik (1·10^-7 mol/l) bo‘lganligi uchun ularning aktivliklari amalda shu ionlarning molyar konsentratsiyalariga teng:

Н⁺ va ОН^- ionlarining konsentratsiyalari bir-biri bilan teskari proporsional tarzda bog‘lanishda bo‘ladi, lekin hech vaqt bu bog‘lanish nolga teng bo‘lmaydi:

Suvda va suvli eritmalardagi Н⁺ va ОН^- ionlari konsentratsiyalarining o‘zaro bog‘lanishini bilgan holda, har xil masalalarni yechish mumkin.

XULOSA

Suvning ion ko`aytmasi mavzusi yuzasidan bir qator adabiyotlar tahlil qilindi.

Mavzu yuzasidan adabiyotlar va internet manbalaridan yangi ma`lumotlar to`plandi.
Mavzuni o`zlashtirishda analitik kimyo darsliklaridan foydalanildi.
Analitik kimyoda Suvning ion ko`paytmasi o`rganildi.