Elektrokimyoviy ruxlash sexini loyixalash va asosiy uskuna xisobi

12. VANNALARNI ELEKTR ZANJIRIGA VA ELEKTRODLARNI ULASH SXEMALARI.
Sanoatda qo‘llaniladigan elektr to‘g‘rilagichlar kuchlanishini 550-750 V da samaradorli ishlaydi. Vannadagi kuchlanish 3,5-3,7V bo‘lgani uchun, zanjirga birin-ketin 150-200 vanna ulaniladi. Bu­lar bir seriyani tashkil qiladi. Vannalar ikkilangan qator bilan ulanadi. Vannalarga eritma bilan ta‘minlash elektroliz boshqarishida katta ahamiyatga ega. Van­naga neytral eritmani sarfi 1,5 - 4,0 l/min oralig‘ida bo‘ladi. Sulfat kislotani miqdorligi rux va kislotani molekulyarog ‘irlik­lari nisbatligidan kelibchiqadi:K = 1,5 (Sn - So) g/l
bunda K – ishlatilgan elektrolitdagi kislotani konsentratsiyasi, g/l
Sn – neytral elektrolitdagi ruxning miqdorligi, g/l
So-ishlatilgan elektrolitdagi ruxning miqdorligi, g/l Neytral eritmani zichligi,asosan, undagi ruxni miqdorligiga bog‘liq. Rux eritmasini sulfat kislotasiga almashtirish, elektroli­tini zichligini kamaytiradi. Odatda rux cho‘kmasini katodda o‘stirish 24 soat davom etadi. Ruxkatoddanqo ‘l moslamalariyordamidaajra­tibolinadi. Vannadanbirpaytda 5 - 10 katodolinadi. Ajratib olingan katodli rux chutkalariga qo ‘yiladi. Katodli rux xlorli ammoniy ostida induksion pechda eritiladi. Xlorli amm­loniyni sarfi cho‘tkali ruxni 0,5 - 0,6 % tashkilqiladi. Pechning sig ‘imi - 20 t, ishlab chiqish unumdorligi - 120 t/sutkada.
Bir necha texniko-iqtisodiy ko ‘rsatkichlar:
- tokdan foydalanish - 91,2 %
- elektr quvvatini nisbatlik sarfi - 3010 kvt * s/t
- vannadagi elektr kuchlanishi, - 3,29 V
- katoddancho ‘tkachiqishi - 98 %
- ruxni isrofgarchili - 0,3 - 0,4 %
- ruxni changga o ‘tish - 1,5 - 2,0 %
13. VANNANI ELEKTR BALANSI.
Kislotalik 91 g/l, harorat30 ⁰C elektrodlar aro masofa 76 mm, tok zichligi 373 A/m² sharoitlarda ishlaydigan vanna­ning elektr balansi:
Ko‘rsatkich Vannadagi umumiy kuchlanish,qismi, %
Elektrodlardagi V
potensiallarni
taqsimlanishi 2,892 77,2
U, shlam va anodda 0,03 0,8
U, eritmada 0,561 15,0
U,kontaktlarda 0,261 7,0
U,vannadagi 3,744 100,0
Zavodlarning faoliyatiga asoslangan holda, elektrolitda zarra aralashmalarning ruxsat etilgan miqdorliklari quyidagilardir:
mg/l mg/l mg/l
Cu 0,1 – 0,2 S 2 – 8 Mn 3 – 10
Co 2 – 4 As 0,1 – 0,2 Mg 10 – 17
Ni 0,5 – 1,0 Sb 0,1 – 0,2 Na 5 – 10
Fe 50 – 150 Cl 0,05 – 0,1 Cl 0,05 – 0,2
Al 0,03 – 0,04
Zarra aralashmalarning miqdorini ko‘rsatilgan chegaralarda ush­lab turish baland tokdan foydalanish bilan yuqori sifatli rux olish imkoniyatini beradi.