Elektroakustika

akustik tizimlar
deb ataladi. 
Hozirgi vaqtda ikki va uch polosali akustik tizimlar mavjud. Ikki 
polosali tizimlar uchun 300÷500 Gs yoki 2000 ÷ 4000 Gs polosalar 
tanlanadi. Uch polosali akustik tizimlar uchun esa, 400÷4000 Gs 
chegaralarida tanlanadi. 
Bunda bitta - ikkita past chastotali, bitta yoki ikkita o‘rta chastotali 
va bitta - ikkita yuqori chastotali radiokarnaylar qo‘llaniladi. Polosalarni 
bo‘lish uchun elektr filtrlari yoki krossoverlar qo‘llaniladi. 
6.35-rasmda ikki polosali va 6.36-rasmda uch polosali tizim 
sxemalari keltirilgan. 
6.35 - rasm. Ikki polosali tizimlarning ajratuvchi filtr sxemalari 

---

187 
a, v - kallaklar ketma-ket ulangan; 
b, g - kallaklar parallel ulangan. 
 
6.36 -rasm. Uch polosali tizim filtri sxemalari 
Nazorat savollari 
 
1.Radiokarnaylarning asosiy texnik tavsiflarini sanab o‘ting. 
2.Nurlatgichlarning qanday turlarini bilasiz? 
3.Elektrodinamik radiokarnaylarda nochiziqli buzilishlar va ularni 
bartaraf sabablarini etish yo‘llarini tushuntiring.
4.Elektrodinamik radiokarnaylarda chastotali buzilish sabablarini 
tushuntiring. 
5.To‘g‘ridan-to‘g‘ri 
nurlatuvchi 
elektrodinamik 
radiokarnayning 
konstruktiv tuzilishini chizing va ishlash prinsipini tushuntiring. 
6.To‘g‘ridan-to‘g‘ri nurlatuvchi elektrodinamik radiokarnayning to‘la 
kirish qarshiligi modulining chastotaga bog‘liqlik grafigini chizing va 
tushuntiring. 
7.To‘g‘ridan-to‘g‘ri nurlatuvchi elektrodinamik radiokarnayning FIK 
qancha va uni oshirishning qanday usullarini bilasiz? 
8.Fazainvertorining konstruktiv tuzilishini chizing va ishlash prinsipini 
tushuntiring.
9.Fazainvertorining elektr-ekvivalent sxemasini chizing va tushuntiring. 

---

188 
10.Fazainvertoridagi elektrodinamik radiokarnayning to‘la kirish 
qarshiligi modulining chastotaga bog‘liqlik grafigini chizing va 
tushuntiring. 
11.Radiokarnayning chastota diapazonini kengaytirishning qanday 
usullarini bilasiz? 
12.Ruporli radiokarnaylar elektrodinamik radiokarnaylardan nima bilan 
farqlanadi? 
13.Tor va keng bo‘g‘izli ruporli radiokarnaylarning ishlash prinsipini 
tushuntiring. 
14.6.37a-rasmdagi 
ruporli 
radiokarnayning 
ishlash 
prinsipini 
tushuntiring. 
15.6.37b-rasmdagi 
ruporli 
radiokarnayning 
ishlash 
prinsipini 
tushuntiring. 
16.6.37v-rasmdagi ruporli radiokarnayning ishlash prinsipini tushunti-
ring. 
17.6.37g-rasmdagi seksiyalangan ruporli radiokarnayning ishlash 
prinsipini tushuntiring. 
6.37-rasm. Ruporli elektrodinamik radiokarnaylar: 
a) konussimon ruporli; b) eksponensial ruporli v) buralgan ruporli 

---

189 
1) harakatlanuvchi tovush g‘altagi; 2)diafragma; 3)o‘zgarmas magnit; 
4)tovush yo‘lini tenglashtiruvchi element; 5) ruporning chiqish yuzasi 
18.Ovozlashtirish va ovoz kuchaytirish tizimlarida qanday radiokar-
naylardan foydalaniladi? 
19.Chiziqli guruh nurlatgichlarning ishlash prinsipini tushunti-ring.
20.Kondensatorli radiokarnayning ishlash prinsipini tushunti-ring. 
21. Akustik tizimlarning afzalliklari nimalardan iborat? 

---

190