Elektr zaryadlarning o’zaro ta’sir qonuni. Kulon qonuni. Nuqtaviy zaryad haqida tushuncha. Zaryadlarning xalqaro (si) va sgs birliklar sistemasidagi birliklari. Zaryadlarning chiziqiy, hajmiy va sirtiy zichliklari. Reja

 
 
(1.7)
  ifoda  har  qanday  sirt  va  har  qanday  maydonning  induktsiya  oqimini 
hisoblashda  ishlatiladi.  Bunda 
 
 
  qiymat 
 
⃗⃗ 
  vektorning,  sirt  normali 
 
⃗⃗ 
 
yo’nalishidagi  tashkil  etuvchisi,  yoki  boshqacha  aytadigan  bo’lsak
 
 
  ga 
proyeksiyasi. 
 
 
         
 , 
     
⃗⃗   
⃗⃗ 
 
Ushbu 
(1.7)
 ifodani integrallash orqali natijaviy oqim topiladi. 
 
Agar  maydon 
 
 
               
  zaryadlar  sistemasidan  hosil  qilinayotgan 
bo’lsa, u holda superpozitsiya printsipiga binoan maydonning istalgan nuqtasidagi 
elektrostatik  maydon  induktsiya  vektori 
 
⃗⃗ 
,  har  bir 
 
  
zaryadning  alohida  hosil 
qilayotgan  induktsiya  vektori
 
 
⃗⃗ 
 
  larning  geometrik  yig’indisiga  teng.  Boshqacha 
qilib  aytganda 
 
⃗⃗ 
 
  vektorlarning  geometrik  yig’indisining  ya’ni 
 
⃗⃗ 
  ning  ixtiyoriy 
yo’nalishga proyeksiyasi har bir 
 
⃗⃗ 
 
 vektorning shu yo’nalishdagi pryeksiyalarining 
algebraik yig’indisiga teng. Oqimni hisoblash uchun yozilgan ifodadan ko’rinadiki 
induktsiya vektorining oqimi Ф , induktsiya vektori
 
 
⃗⃗ 
 ga proportsional bo’ladi.  
 
Shuni  ta’kidlab  o’tish  lozimki,  berilgan  sirt  orqali  o’tayotgan  induktsiya 
vektorining  oqimi,  shu  sirtdan  o’tayotgan  induktsiya  chiziqlarining  to’la  sonini 
ifodalaydi. 
 
Yuqoridagilardan xulosa qiladigan bo’lsak: 
1-xulosa: 
Vakumda  (shuningdek  havoda  ham)  kuchlanganlik  chiziqlari  erkin 
zaryaddan  boshlanib,  cheksizlikka  tomon  yo’nalgan  bo’ladi,  yoki  erkin  zaryadda 

---

tugaydi. Dielektriklarda esa unga qo’shimcha bog’langan zaryadlarda tugab qoladi. 
Induktsiya  chiziqlari
 
hoh  vakum,  hoh  dielektrik  qaralsin,  ular  chegarasi, 
shuningdek ichida hech qanday uzilish bo’lmas ekan. 
2-xulosa: 
Biror  yopiq 
 
  sirtda,  zaryadlar  sistemasidan  hosil  qilinayotgan 
elektrostatik maydon induktsiya vektorining oqimi Ф, har bir 
 
  
zaryadning alohida 
hosil  qilayotgan    induktsiya  vektori  oqimi 
 
 
  larning  algebraik  yig’indisiga  teng 
bo’ladi. Uni matematik ko’rinishda quyidagicha yoziladi