Elektr zaryadlarning o’zaro ta’sir qonuni. Kulon qonuni. Nuqtaviy zaryad haqida tushuncha. Zaryadlarning xalqaro (si) va sgs birliklar sistemasidagi birliklari. Zaryadlarning chiziqiy, hajmiy va sirtiy zichliklari. Reja



Download 7,53 Mb.
Pdf ko'rish
bet44/133
Sana11.01.2022
Hajmi7,53 Mb.
#346008
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   133
Bog'liq
Mariza Nebodur domla

3- misol. Silindrik kondensator

Koaksial silindrlar orasida potensiallarning taqsimlanishini ham qarab 
chiqamiz. Bu maydonning kuchlanganligi   
               
1
0
1
2
q
E
r


                                      (4.8)   
                                               
 
bilan  ifodalanadi.  Shuning  uchun  ichki  silindr  va  elektrodllar 
orasida joylashgan ixtiyoriy nuqta orasidagi potensiallar farqi 
quyidagiga teng.
 
                        
1
1
0
0
ln
2
2
r
a
q
q
dr
r
U
r
a





                        
(4.9)
  


Bu yerda r – qaralayotgan nuqtadan silindrlar o’qigacha masofa, a – ichki 
silindrning uzunlik birligidagi zaryad. Silindrlar orasidagi to’la kuchlanish 
0
U
quyidagiga teng. 
            
1
0
0
ln
2
q
b
U
a


   
 
(4.10)  
Bunda  b- tashqi silindrning radiusi. Bundan  
              




0
ln
/
ln
/
r a
U
U
b a

                      
(4.11)
       
Silindrik kondensatorda potensial logarifmik qonun bo’yicha o’zgaradi. 
4 – misol. Ikki simli liniya. 
Endi radiuslari a va o’qlari orasidagi masofa d bo’lgan ikkita parallel silindrik 
simlarni qarab chiqamiz. Boshqa barcha jismlar hatto yer ham d ga nisbatan katta 
masofada turibdi, deb hisoblaymiz va shuning uchun ikkala simni oddiy 
kondensator deb qaraymiz. 
Agar d masofa a bilan taqqoslanadigan darajada bo’lsa unda zaryadlar sim 
sirti bo’yicha notekis taqsimlanadi va elektr maydonni hisoblash murakkab bo’ladi. 
Shuning uchun biz d>>a deb faraz qilamiz. Bu holda ikkala silindr ham tekis 
zaryadlanadi va ular hosil qilayotgan maydon kuchlanganlligini 
1
0
1
2
q
E
r


                                                               
(4.12)
 
formuladan topish mumkin. Elektrostatik maydonda kuchlanish yo’lning 
shakliga bog’liq bo’lmagani tufayli uni hisoblash uchun similar o’qini 
tutashtiruvchi va ularning sirtiga perpendicular bo’lgan to’g’ri chiziq 
ko’rinishidagi eng oddiy yo’lni tanlaymiz. Bu liniyada biror x o’qidagi maydon 
kuchlanganligi quyidagiga teng. 


1
1
0
0
1
1
2
2
q
q
E
x
d
x





                                                 
(4.13)  
Bunda  q – simning uzunlik birligidagi zaryad. Shuning uchun similar 
orasidagi kuchlanish 
      
1
1
0
0
2
2
d a
d a
d a
a
a
a
q
q
dx
dx
U
Edx
x
d
x












                        
(4.14)
                                                                                                    
                                                                                                         
                                
1
1
0
0
ln
ln
q
q
d
a
d
U
a
a





         
 
               
(4.15)
 
ga teng.

Download 7,53 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   ...   133




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish