Elektr zanjirlarida amal qiladigan asosiy qonunlar

2.3. Tokning ishi va quvvati. Joul-Lens qonuni
Binobarin, t vaqt ichida bajarilgan ish

A=UIt.

O‘zgarmas tok va kuchlanish elektr zanjiridagi quvvat

.

SHu ifodani U=Ir yoki I=Ug Om qonuniga asosan o‘zgartirsak, o‘zgarmas tok quvvatining o‘z ifodasini hosil qilamiz: . Quvvatning bu ifodalaridan hisoblash shartiga qarab foydalaniladi.

Quvvatning o‘lchov birligi sifatida vatt ishlatiladi.

Vt=J/s yoki bu 1s davomida 1 J ga teng ish bajariladigan quvvat. Elektr zanjirida bu quvvat o‘tkazgichda uning uchlaridagi kuchlanish 1V va tok kuchi 1A bo‘lganda sarflanadigan quvvatdir.

Tokli o‘tkazgichdan ajralib chiqadigan issiqlik miqdori Q zaryad q siljiganida elektr maydon bajaradigan ish A ga teng:

Q=A=U q=UIt

yoki U=Ir va I=U/r ni qo‘ysak, quyidagini olamiz:

Q=I² rt = U²gt

Agar issiqlikni Joul hisobida emas, balki kaloriya hisobida ifodalasak, Q=0,24 I²r t=0,24 U² gt kaloriya bo‘ladi. Bu Joul-Lens qonuni bo‘lib, elektr toki o‘tganida o‘tkazgichdan ajralib chiqadigan issiqlik miqdorini aniqlaydi. Bu qonunni ingliz olimi J. Joul va undan bexabar holda rus akademigi E.X. Lens aniqlaganlar.