«elektr yuritma asoslari»

6.5.1. O’zgarmas tor dvigatelini tabiiy va sun’iy mexanik xarakteristikalarini hisoblash va grafigini qurish tartibi.
Dvigatelning nominal FIK aniqlanadi:
η_H = P_H10³ / U_HI_H= 0,909090909
Dvigatel yakorining qarshiligi topiladi:
R_Я = 0,5 (1 - η_H) (U_H/I_H)= 0,22 [ Om ]
Salt ishlash burchak tezligi hisoblanadi:
ω₀ = ω_HU / (U-I_HR_Я)= 198,5072964 [ rad/sek ]
bu yerda: ω_H = n_H / 9,55 [ rad/sek ]
Salt ishlash aylanish tezligi aniqlanadi:
n₀ = 9,55 ω₀ [ rad/sek ]
Nominal moment hisoblanadi:
M_H = P_H10³ / ω_H (N∙m)
Dvigatelning tabiiy mexanik xarakteristikasi 2ta nuqta koordinatlari bo’yicha quriladi: “a” nuqta: ω₀ va M = 0; “b” nuqta: ω_o va M_H
Dvigatelningsun’iyxarakteristikasiham ikki nuqta orqali o’tadi
“a” nuqta: ω₀ va M = 0; “c” nuqta: ω_P va M_H


4-rasm: Mustaqil(paralel) qo’zg’atishli O’TDni tabiiy va sun’iy mexanik xarakteristikalari.
bu yerda, ω_P – dvigatel yakoriga qo’shimcha R_P = 6R_Я qarshilik qo’shilgandagi burchak tezlik quyidagicha hisoblanadi
ω_P = ω₀ [ 1-(I_H (R₂+R_P) / U_H)] [ rad/sek ]
6.5.2.Mustaqil(paralel) qo’zg’atishli o’zgarmas tor dvigatelini ishga tushirish xarakteristikalarini hisoblash va grafigini qurish tartibi.
Dvigatelning tabiiy xarakteristikasini quring (6.5.1.ga qarang).
Qo’zg’atish tokining nominal qiymatini hisoblang.
I_BH = U_H / r_Ш [ A ]
Yakorning nominal tokini aniqlang: I_ЯН= I_H - I_BH [ A ]
4. Nominal qarshilik qiymatini aniqlang: R_H =U_H / I_ЯН [ Om ]
yoki nisbiy birliklarda dvigatel qarshiligi ṙ_Д = r_Д / R_H
Dvigatelni 4 pog’onali qarshilik orqali ishga tushadi deb qabul qilamiz: z = 4 λ = ^{z + 1}√1 / ṙ_ДВ·İ₂
bu yerda İ₂ = 0,88 A o’tish toki, u 20% gacha İ_CT tokdan katta olinadi.
Chegara tokini hisoblaymiz: İ₁ = λ·İ₂
Ishga tushirish paytidagi to’la qarshilik: Ṙ₁ = 1 / İ₁
Qolgan pog’onalarning qarshiliklarini hisoblaymiz.
Ṙ₂ = Ṙ₁ / λ; Ṙ₃ = Ṙ₂ / λ; Ṙ₄ = Ṙ₃ / λ
Reostat seksiyalarinig qarshiliklari: ṙ₁ = (1 / I₁) (λ-1 / λ)
ṙ₂ = ṙ₁ / λ; ṙ₃ = ṙ₂ / λ; ṙ₄ = ṙ₃ / λ; ṙ_Д = 0,06
Jami: Ṙ₁ = ṙ₁ + ṙ₂ + ṙ₃ + ṙ₄ + ṙ_Д
10. Qarshiliklarning qiymatini nisbiy birliklardan Om larga o’tkazilsa,
r₁ = ṙ₁·R_H; r₂ = ṙ_2·R_H; r₃ = ṙ_3·R_H; r₄ = ṙ₄·R_H; r_Д = ṙ_Д·R_H
Jami: R₁ = r₁ + r₂ + r₃ + r₄ + r_Д
Tekshiruv: Ṙ₁ = U_H / İ₁·I_ЯН
Dvigatelni ishga tushirish xarakteristikasini chizamiz.

5-rasm: Mustaqil(paralel) qo’zg’atishli o’zgarmas tor dvigatelini ishga tushirish xarakteristikalari.