Elektr tokidan talofat korganda birinchi yordam. Reja: Elektrdan jarohatlanganda dastlabki tez yordam

Sun’iy nafas oldirish

Sun’iy nafas oldirish, bu jaroqatlanuvchi o‘pkasiga xaloskorning

o‘pkasidan havo yuborib uning vaqtincha to‘xtab qolgan o‘pkasini ishga

tushirish demakdir. Buning uchun xaloskor eng avval jarohatlanuvchining

og‘zini ochishi, jag‘ini komidan ajratish zarur, bu osonlikcha bo‘lmaydi, chunki

jang‘ni qarakatlantiruvchi pay va nerv tolalari tok ta’sirida o‘ta qisqarganligi

sababli jag‘lar bir-biriga qattiq jipslashib qotib turgan bo‘ladi. Ularni bir-biridan

ajratish uchun biror bir yapaski buyum-iskana, boltani dami, dastarrani yoki

pichoqni orqasi kabilar bilan jag‘lar orasiga kirg‘izib ayirmoq kerak va jag‘lar

oxirgacha ochilgandan keyin, tilni oldinroq tortib tomoq havo yo‘lini ochish

kerak. Agar buni qo‘l barmoqlari yordamida bajarish mushkul bo‘lsa, ombir

uchlariga toza latta yoki doka o‘rab uning yordamida tilini uchidan qisib turib

oldingi tishlar orqa chizig‘igacha tortish zarur. Shunda tanglay havo yo‘li

ochilib, sun’iy nafas oldirish uchun imkon yaratiladi. Undan keyin og‘iz

bo‘shlig‘ida yig‘ilib qolgan so‘laklardan tozalanadi va maboda jag‘-tishlari

sun’iy - qoplama bo‘lsa, ularni chiqarib olinadi. So‘ngra jabrlanuvchini yotgan

joyida, yelkasi ostiga kichkiroq lo‘la - bolish qo‘yib, bir qo‘l bilan uning bo‘yni

ostidan oxista ko‘tarib, ikkinchi qo‘l bilan esa peshonasidan bosilib qo‘yiladi.

Shunda 2 b rasmda ko‘rsatilganidek tomoq yo‘li ochiladi va quyidagi tartibda

sun’iy nafas berishga kirishiladi.

Yuqoridagi holatni saqlagan holda peshonada turgan qo‘l bilan bemorning

burnini qisib xavo chiqmasligini ta’minlagandan keyin, xaloskor chuqur nafas

olib uning ochiq turgan og‘ziga yopilgan toza va yupqa mato ustidan «og‘izdan -

og‘izga» usuli bilan havo yuboradi.

2-rasm. Boshni qaysi holatida nafas yo‘li ochilgan bo‘ladi:

a) havo utmaydi

b) havo utadi

Ba’zan og‘izdan qavo yuborish mushkul bo‘lganda burun teshiklari orqali

yuborilishi qam mumkin. Hargal havo yuborilgandan keyin bemor yuzi va

ko‘krak qafasiga e’tibor berish kerak. Uning ko‘kragi ko‘tarilishi va

tushayopanda o‘z vazni bilan ortiqcha xavoni chiqarib yuborishi kuzatiladi. Bu

qol bir minutda 10-12 marta qaytarilib turiladi. Shunda bemor lablari yo

kipriklari o‘zidan-o‘zi qimirlab, yutinish kabi belpshar paydo bo‘lsa, bemorning

ikki qo‘lini bogai uzra yarim doira shaklida 2 sekundda bir marta harakatlantirib

urish kerak. Agar o‘zi mustaqil nafas olishga o‘tsa sun’iy nafas oldirishni

to‘xtatish mumkin. Aks holda sun’iy nafas oldirishni lavom ettirish zarur

bo‘ladi. Shu kabi yo‘llar bilan bemor o‘pkasiga yuborilayotgan havo tarkibida

uni qayotga qaytshpi uchun yetarli kislorod bo‘ladi. Bundan tashqari

bemorning og‘ziga yo‘naltirilayotgan havo ma’lum bosimga ega bo‘lganligi

sababli, o‘z navbatida bemornyng vaqtincha qisqarib qolgan o‘pkasini mushak

tolalarini asli holatiga qaytaradi va bir maromda davriy harakatni tiklashga

undaydi.