Elektr tokidan shikastlangan va boshqa baxtsiz hodisaga uchraganlarga birinchi yordam berish qoidalari

1-rasm. Qon oqishini to‘xtatish uchun rezinali jgut

- korxonalarda: sun‘iy nafas oldirish apparati, jarohatlarni ochish, shikast-langan kishiniig tilini tortib ushlab turish va boshqa holatlarda ishlatish uchun asboblar, shuningdek, shikastlangan kishilarni ko‘tarish uchun zambillar bilan ta‘minlash tavsiya etiladi.

2. Sun‘iy nafas oldirishga amal qilinadigan qoidalar
Shikastlangan kishi mutlaqo nafas olmayogan bo‘lsa yoki o‘lim oldidagidek sust, siyrak va o‘qtin-o‘qtin nafas olayotgan bo‘lsa yoki uning nafas olishi asta-sekin yomonlashib borayotgan bo‘lsagina, unga sun‘iy nafas oldirish kerak.
Shikastlangan kishini tok ta‘siridan qutqarilishi bilanoq, sun‘iy nafas oldirishni boshlash va samarali natija berguncha (shikastlangan kishining nafas olishi rostlan-guncha) yoki o‘limning shubhasiz belgilari ko‘ringuncha (qotib qolish, murda dog‘-lari singari belgilar paydo bo‘lguncha) davom ettirish zarur.
Tok ta‘siridan shikastlanib o‘likdek yotgan kishilarni bir necha soatdan keyin ham hayotga qaytarish hodisalari ko‘p kuzatilgan.
Sun‘iy nafas oldirganda shikastlangan kishining yuziga qarab turish lozim. Agar u lablarining yoki qovoqlarini qimirlatsa yoki yutinsa, uning o‘zi mustaqil nafas olishini tekshirib ko‘rish zarur. Shikastlangan kishi mustaqil, bir tekis nafas ola boshlagandan keyin, sun‘iy nafas oldirishni to‘xtatish lozim, aks holda sun‘iy nafas oldirish zarar qilishi mumkin. Agar bir necha lahza kutib turgandan keyin ham shikastlangan kishi mustaqil nafas olavermasa, o‘sha zahoti sun‘iy nafas oldirishni yana davom ettirish zarur.
Sun‘iy nafas berishga kirishishdan oldin, quyidagi choralarni ko‘rish lozim:
- ortiqcha vaqt sarf qilmay shikastlangan kishining nafas olishiga xalaqit beradigan kiyimlarini bo‘shatish, yoqasining tugmalarini yechish, sharfini ochish, shimining tugmalarini yechib bo‘shatish lozim va h.k.;
- shikastlangan kishining og‘zida protez tish yoki boshqa yot jismlar bo‘lsa, bularni ham tezda olib tashlash lozim;
- agar shikastlangan kishining og‘zi qattiq yopilgan bo‘lsa, pastki jag‘ini oldin-ga tortib ochish kerak. Pastki jag‘ni ko‘tarib, bir oz oldinga tortish uchun ikkala qo‘lning to‘rttala barmog‘ini pastki jag‘ burchaklarining orqasiga qo‘yiladi, boshmaldoqlar esa jag‘ning ikkala chetiga bosiladi va pastki jag‘ oldingi tishlari yuqoriga, oldingi tishlarning oldiga chiqadigan qilib suriladi;

a)

b)