Elektr to‘kidan himoyalanish tadbirlari Yong‘in xavfsizligi. Yong‘inning sabablari va oldini olish chora-tadbirlar

Кесишни механизациялаш
Фан-техника тарақққиёти туфайли чилангарлик ишларининг механизациялаштирилиши натижасида кейинги пайтларда машаққатли қўл меҳнатининг ўлуши камайиб бормокда. Айниқса, металл кесиш, рандалаш дастгоҳлари, абразив асбоблар, қўл механизация восита­лари чилангарларнинг оғирини енгил қилибгина қолмай, балки иш сифатини оширишга ёрдамбераётир.
Механизация воситалари ичида қўл асбоблари алоҳида аҳамиятга эга. Булардан пневматик ва электр кескичларни кўриб ўтамиз.



Пневматик ке­сувчи болға (РМ-5)нинг чизмаси тасвирланган бўлиб, асбоб корпус (1), муҳра (4), золотник (3), дастадан (2) иборат. Сиқилган ҳаво магистрал қувур орқали резина шлангадан болтанинг дастасига ўтади. Чилангар ўнг қўли би­лан дастани, чап қўли билан асбоб корпусини (ствол) ушлаб зуби­лонинг ҳаракатини.
Асбоб тугмасини босиш билан клапан очилиб цилиндрга 5—6кПа сиқилган ҳаво киради ва ударникни ўнт томонта итаради. Иш тактининг охирида золотник босим таъсирида ўз ҳолатини ўзгартириб камерага ўтади. Шундай тарзда иш цикли давом этаверади. Механизациялашган усудда чилангарлик ишларининг унумдорлиги қўл меҳнаига нисбатан 4—5 марта, сифати эса бир неча марта юқори бўлади.
Электр билан ишлайдиган болғачаларда асбоб корпусига урнатилган электрюритгачнинг илгарилама-қайтма ҳаракати унинг учи­га ўрнатилган зубило ёки бошқа асбобни ҳаракатга келтиради.
Меҳнат хавфсизлиги. Пневматик болғалар билан ишлаганда қуйидаги коидаларга риоя қилиш зарур:

• 
  иш бошлашдан аввал, асбобдан фойдаланишни ўрганиб олиш;
  
• 
  асбоб билан ишлашнинг умумий усўлларини такрорлаш;
  
• 
  втўлка тешиги ва зубило қуйруғини артиб тозалаш, втўлканинг ҳолатини текшириш (у тешикка зич кириб туриши керак), шундан кейин втўлкага зубилонн маҳкам қилиб ўрнатиш;
  
• 
  махсус мой тешиги орқали мой томизиш ва тугмани босиб асбобни ишлатиб кўриш;
  
• 
  Қўлқоп ва ҳимоя кўзойнагини тақиш, иш ҳолатини таъминлаш, ўнг қўл билан дастани, чап қўл билан эса асбобнинг корпуси (ствол)дан ушлаб бармоқ билан тугмани босиб асбобни ишга тушириш;
  
• 
  кесиш вақтида зубилонн ишлов бериладиган текисликка нисба­тан 30°—35° бурчак остида қўйиш, кесишни фақат ўткир чархланган зубило билан бажариш;
  
• 
  пневматик асбоб тугмасини уни иш ҳолатита келтирилгандан кейин босиш;
  
• 
  ҳаво найларини ўлашда сиқилган ҳавони ўзиб қўйиш;
  

• 
  пневматик болғани бир жойдан иккинчи жойга кўчиришда ҳаво ўтказгич найларининг чузилиши, буқилиши ёки тугун бўлиб қолишига йўл қўймаслик;
  
• 
  иш охирида кран ёрдамида ҳавони магистраллардан ўзиб қўйиш керак.