Elektr texnologik qurilmalar

I. Nazariy qism
Elektr energiyasini boshqa turdagi energiyaga o’zgartirib, shu bilan bir paytda qandaydir texnologik jarayonni amalga oshiruvchi qurilmalar elektr-texnologik qurilmalar deyiladi.
Elektrotexnologik jarayonlar sanoatda keng qo’llaniladi. Bu jarayonlardagi qurilmalar ishlash printsipi, quvvati va elektr energiyani istehmol qilish xarakteristikasi bo’yicha turlichadir. «Elektrotexnologiya» so’zi ichiga quyidagi texnologik jarayonlar va materiallarga ishlov berish metodlari kiradi:
1. Elektrotermik jarayonlar.
2. Elektr payvandlash jarayonlari.
3. Materiallarni elektr kimyoviy ishlov berish usuli.
4. Elektrofizik ishlov berish usuli.
5. Aerozol texnologiyasi.
Yuqorida sanab o’tilgan jarayonlardan sanoatda elektrotermik jarayonlar keng tarqalgan.
Elektrotermik qurilmalar elektr energiyasini issiqlik energiyasiga aylantirish jarayonlarida foydalanadi. Elektrotermik qurilma deganda elektrotermik obhekt, uni tahminlash manbasi va uning ishini avtomatik boshqarish qurilmalaridan iborat kompleks tushuniladi.
Elektrotermik qurilmalar - elektr pechlari elektr qizdirish qurilmalari va priborlar sanoatda, transportda, qishloq va uy xo’jaligida keng tarqalgan.
Ushbu tajriba ishida ko’rib chiqiladigan kamerali pechg’ bilvosita qizdirish elektr qarshilik pechlari sinfiga kiradi. Kamerali qarshilik pechlari tuzilishi bo’yicha oddiy va qo’llanilishi sohasi bo’yicha universaldir. Ular asosan metall mahsulotlarga turli xildagi termik ishlov berish uchun mo’ljallangan.
Sanoatda ishchi xarorati 700˚S, 1000˚S va 1250˚S bo’lgan kamerali pechlar maxsus qotishmalardan qilingan metall qizdirgichlar bilan, 1300˚S va 1600˚S ishchi xaroratlar uchun esa qizdirgich elementlari karborund va disilitsid molibdendan qilingan qarshilik pechlari seriyali ravishda ishlab chiqiladi.
Maksimal xarorati 700˚S dan yuqori bo’lgan kamerali pechlar qizitish jarayonini intensifikatsiya qilish va pechning ishchi fazosida xaroratning bir tekisda taqksimlanishini tahminlash uchun ventilyatorlar bilan jihozlanadi.
Kamerali pechlarning ekspluatatsiya qilishdagi asosiy kamchilik unga maxsulot yuklash va olishdagi qiyinchilikdir. Pechning issiqlik bo’yicha foydali ish koeffitsienti texnologik jarayonga bog’liq bo’lib, u ko’pincha 65-70% dan oshmaydi.