Elektr tarmoqlarida reaktiv quvvat. Reaktiv quvvat haqida asosiy tushuncha va tasavvurga EGA bo‘lish

ELEKTR TARMOQLARIDA REAKTIV QUVVAT. REAKTIV QUVVAT HAQIDA ASOSIY TUSHUNCHA VA TASAVVURGA EGA BO‘LISH

Elektr tarmoqlarida quvvat degan tushuncha kiritilgan. Bir fazali liniya elektr tarmoqlarida aktiv, reaktiv, to„la quvvatlarga farqlanadi. Yuklamada elektrmagnit energiyasini iste‟mol qilish bilan aktiv quvvat tavsiflanadi. Ya‟ni uning boshqa energiyalarga aylanishi (issiqlik, mexanik, kimyoviy va boshqalar).

Liniyadagi sinusoidal zanjirlarda aktiv quvvat toki o„rtacha davr

T ko„rsatgichi ko„paytmasi oniy toki

P
i i(t)

iudt

va kuchlanishi ^u
u(t) :


(1.1)

ui –ko„paytmasi oniy quvvat deb ataladi p = p(t) ya‟ni

Agar kuchlanish va tok quyidagi ifodalarda aniqlanganida
(1.2)

u U_m sin

i I_m sin(
(1.3)

Shunday qilib oniy quvvat
T_p u_i
aktiv quvvat sinusoidal rejimlarda

tok va kuchlanishning amaldagi ko„paytmasi va ular orasidagi faza kosinus burchak siljishi bilan aniqlanadi. Oniy quvvat o„rtacha qiymatda ikkilangan chastota bilan tebranish sodir qiladi.

bu quyidagiga teng

P
p


iudt
UI cos


UI cos
(1.4)
(1.5)

Iste‟mol qilinayotgan energiya toki va kuchlanishning amaldagi ko„rsatgichlari ko„paytmasi to„la quvvat deb ataladi:

Aktiv quvvat, to„la quvvat va oniy quvvat tushunchasidan tashqari reaktiv quvvat tushunchasi ham mavjud.Sinusoidal liniyali tok zanjirlarida, u quyidagicha bo„ladi:

Q UI cos
(1.6)

Sinusoidal jarayonlarda, reaktiv quvvat elektrmagnit energiyasi o„zgarish tezligi bilan aniqlanadi, ya‟ni u zanjirda oqib o„tayotgan almashish jarayonini tavsiflaydi. Sinusoidal tok liniya zanjirida reaktiv quvvat faqat hech bo„lmaganda bitta elektrmagnit energiyasini jamlovchi bo„ladigan sig„imlar yoki induktivlik bo„lganida, demak: agar tarmoq zanjirida chulg„amli iste‟molchilar mavjudligida reaktiv quvvat iste‟moli ham paydo bo„ladi. Kompensatsiyalovchi qurilmalarni tanlash texnik- tejamkorlik hisob kitoblari maqsadga muvofiq bajarilishi asosida olib
boriladi. Kompensatsiyalovchi qurilma quvvati ^Q_q ; yuklama reaktiv

quvvati
^Qyu
ayirmasi, samarali reaktiv quvvat ^Q_e
bilan aniqlanadi: