Электр таъминоти ва электр тармоšлари

Кучланиши 1 кВ гача бўлган троллейлар
5.4.17. Бош троллейларнинг таъмирлаш участкаси шу троллейларнинг давомидан изоляцияланган туташтиргичлар
ёрдамида электрик изоляцияланган бўлиши керак ва ажратувчи аппаратлар ор али улар билан шундай уланиши керакки,
қ
бунда нормал иш ва тида бу участкани кучланишга улаш мумкин бўлсин, кран таъмирлашга тўхтатилганда эса - у ишончли
қ
ўчирилган бўлсин.
Бош троллейларнинг туташтиргичларини изоляциялаш хаво орали и кўринишида бажарилиши керак, унинг кенглиги
ғ
узатувчининг тузилишига бо ли ва 1 кв гача кучланишда 50 мм. дан кам бўлмаслиги керак. Ток узатувчининг кенглиги
ғ қ
шундай бўлиши керакки, бунда кран нормал ишлаганда кучланиш берилишида танаффус бўлмасин ва ток узатувчи
троллейларнинг изоляцияланган туташтиргичларини кесиб ўтаётганда краннинг кутилмаганда тўхташига йўл ўймаслиги
қ
керак.
Таъмирлаш участкасини бош троллейларнинг давоми билан улаш учун хизмат иладиган ажратувчи аппаратлар ёпи
қ
қ
кўринишда бўлиши ва ўчирилган олатда улфлаб ўйиш учун мосламага эга бўлиш керак.
ҳ
қ
қ
5.4.18. Кран орали ининг ён томонида жойлашган бош троллейларнинг таъмирлаш участкаси битта изоляцияланган
ғ
туташтиргич ва битта ажратувчи аппарат билан жи озланган бўлиши керак.
ҳ
Орали ўртасида жойлашган бош троллейларнинг таъмирлаш участкаси иккита изоляцияланган туташтиргичлар ( ар
қ
ҳ
айси тарафида биттадан) ва учта ажратувчи аппаратлар билан жи озланган бўлиши керак ва улар шундай уланган бўлиши
қ
ҳ
керакки, бунда ўчирилган таъмирлаш участкаси ёнидан ўтиб троллейларни узлуксиз таъминлаш имкони бўлсин, амда
ҳ
ало ида таъмирлаш участкасини ам, троллейларнинг икки томони бўйича жойлашган секцияларни ам ало ида ўчириш
ҳ
ҳ
ҳ
ҳ
имкони бўлсин.
5.4.19. Кран орали ининг ён тарафида жойлашган бош троллейларнинг таъмирлаш участкасининг узунлиги кран
ғ
кўприги кенглиги плюс 2 м дан, орали ўртасида жойлашган участка эса – кран кўприги кенглиги плюс 4 м дан кам
қ
бўлмаслиги керак.
Агар кранни таъмирлаш учун электр кўтаргич (тельфер) ўрнатилган бўлса, унда таъмирлаш участкасининг узунлиги
таъмирлаш ва тида кўприкнниг охирги олатларига бо ли олда ани ланиши лозим:
қ
ҳ
ғ қ ҳ
қ
1. Таъмирлаш участкасининг кран орали ининг ён томонидаги изоляцияланган туташтиргичдан, таъмирлаш ва тида ён
ғ
қ
томондан энг узо жойлашган олатда бўлган кўприкгача камида 2 м олиши керак.
қ
ҳ
қ
2. Таъмирлаш участкасининг орали ўртасидаги изоляцияланган туташтиргичдан, таъмирлаш ва тида мумкин бўлган
қ
қ
барча олатлардаги кўприкгача камида 2 м бўлиши керак.
ҳ
5.4.20. Бош троллейларда, агар улар секцияланган бўлса, бу троллейларнинг ар айси секциясида ва уларнинг
ҳ
қ
таъмирлаш участкасида троллейларни текшириш (кўрик) ва таъмирлаш ёки кранни таъмирлаш ва тида бир-бири билан
қ
ис а туташтирувчи ва барча фазаларни ( утбларни) ерга туташтирувчи «кашак» ўрнатиш имконияти кўзда тутилиши керак.
қ қ
қ
5.4.21. Бош троллейлар ва кран троллейлари 2.2 боб ва Ушбу боб талабларига асосан бажарилиши керак.
5.4.22. Кичикгабаритли троллей ток ўтказгичларига 2.2 бобдаги, амда 5.4.23, 5.4.24, 5.4.26, 5.4.39 ва 5.4.17 нинг
ҳ
иккинчи абзацидаги талаблар тааллу ли эмас.
қ
5.4.23. Краннинг бош троллейлари одатда пўлатдан тайёрланиши керак. Бу троллейларни алюминли отишмалардан
қ
тайёрлаш рухсат этилади. Бош троллейлар ва кран тролле
йлари учун мис ва биметалларни ишлатиш махсус асосланиши
керак.
5.4.24. Троллейлар атти ёки эгилувчан бўлиши мумкин;
қ
қ
271

---

Улар тросларга илиб ўйилган ва коробка ёки каналларда жойлаштирилиши мумкин. атти троллейлар ўлланилганда
қ
Қ
қ
қ
ароратдан ва бино чўкишидан чизи ли ўзгаришларни компенсациялаш учун урилма кўзда тутилиши зарур. 
ҳ
қ
қ
5.4.25. Троллейларнинг махкамланган жойлари орасидаги масофа шундай бўлиши керакки, бунда уларнинг бир-бири
билан ва ерга туташган исмлари билан туташуви мумкин бўлмасин. Бу масофа осилиб туриш стреласини исобга олиб
қ
ҳ
танланади, очи авода эса – бундан таш ари, шамол таъсирида ўтказгичнинг о иши исобга олиб олинади.
қ ҳ
қ
ғ
ҳ
5.4.26. ам хонада, ам очи хавода ўрнатилган кучланиши 660 В гача бўлган кранлар учун троллейлар фазаларининг
Ҳ
ҳ
қ
( утблари) ар андай ток ўтказувчи исмлари орасидаги, амда улар билан ердан изоляцияланмаган бош а конструкция
қ
ҳ
қ
қ
ҳ
қ
(тузилма)лар орасидаги ёру ликдаги масофалар, бир ўзи бош а деталларга нисбатан ўз алмас учун – 30 мм дан кам
ғ
қ
қ ғ
бўлмаслиги, бош арларга нисбатан бир ўзи харакатланувчи деталлар учун эса – 15 мм кам бўлмаслиги керак. Кучланиши 660
қ
В дан ю ори бўлганда бу масофалар, мос равишда 200 ва 125 мм дан кам бўлмаслиги керак.
қ
Кўрсатилган масофалар краннинг бош троллейлари учун кран, унинг аравачаси ва шунга ўхшаганларнинг мумкин
бўлган барча харакатларида таъминланиши керак.
5.4.27. Бош троллейлардан ва кран троллейларидан цех полининг сат игача ёки ергача бўлган масофа уйидагилардан
ҳ
қ
кичик бўлмаслиги керак: 660 в гача кучланишда – 3,5 м дан; йўловчи исмда эса – 6 м; 660 в дан ю ори кучланишда – барча
қ
қ
олларда 7 м дан. Троллейлар тўсилган шароитда кўрсатилган масофаларни камайтириш мумкин исобланади. (5.4.31-5.4.33
ҳ
ҳ
га аранг).
қ
Эгилувчан троллейларда кўрсатилган масофалар осилиб туриш стреласи энг ю ори бўлганда таъминланиши керак. 
қ
5.4.28. Троллейлар пол ичида бетон плиталар ёки металли листлар билан ёпилган каналларда, амда 3,5 м дан паст
ҳ
баландликда жойлашган коробкаларда ёт изилганда, кронштейннинг ток узатувчилар билан бирга харакатланиши учун
қ
орали троллейлар билан бир вертикал текисликда жойлашиши керак эмас.
қ
Троллейларнинг коробкаси 2.2 бобда келтирилган талабларга биноан бажарилиши керак.
Пол ичида жойлашган каналарда ер ости ва технологик сувларнинг йў отилишни чи иб келишини таъминлаш зарур.
қ
қ
5.4.29. Кран электр жи озларини таъминлаш учун ўлланиладиган эгилувчан кабелнинг шикастланиши мумкин бўлган
ҳ
қ
жойларда уни тегишлича имоялаш керак. Кабелининг маркасини танлаш унинг иш шароитини ва мумкин бўлган механик
ҳ
таъсирларни исобга олиб, амалга оширилиши керак.
ҳ
5.4.30. Кўприк типидаги краннинг бош троллейларини бош ариш кабинаси жойлашувига тескари томонга
қ
жойлаштириш керак. Истисно тари асида рухсат этилади, агар бош ариш кабинаси, ўт азиш майдончаси ва нарвонлардан
қ
қ
қ
бош троллейларга тасодифан тегиб кетиш учун уларнинг ёнига бориб бўлмаса.
5.4.31. Бош троллейлар ва уларнинг ток ўтказувчисига кран кўпригидан, нарвонидан, ўтказиш майдончасидан ва
одамлар бўлиши мумкин бўлган бош а майдончалардан тасодифан тегиб кетиш учун уларнинг ёнига бориб бўлмаслик керак.
қ
Бу уларни тегишли жойлаштириш ёки тўсиш билан таъминланиши керак.
5.4.32. Юк канатларининг берилган краннинг ёки бир по она паст жойлашган краннинг троллейлари билан тегиб
ғ
кетиши мумкин бўлган жойларда тегишли имоя урилмалари ўрнатилиши керак.
ҳ
қ
5.4.33. Автоматик ўчирилмайдиган краннинг троллейлари ва уларнинг ток узатувчилари тўсилиши ёки кранга хизмат
кўрсатувчи ходим учун бориб бўлмайдиган масофада кран кўпригининг фермалари орасига жойлаштирилиши керак.
Троллейларни тўсиш троллейларнинг бутун узунлиги бўйича ва ён томонидан амалга оширилиши керак.
5.4.34. Очи хаводаги троллейларда музлама осил бўлиши мумкин бўлган районларда музламани олдини олиш ёки йў
қ
ҳ
қ
илиш учун урилма ёки чора-тадбирлар кўзда тутилиши лозим. 
қ
қ
5.4.35. Кучланиши 1 кв гача бўлган бош троллейларни таъминловчи линия бир орали да ўрнатилган барча кранларнинг
қ
иш токларини ўчиришга мўлжалланган ёпи турдаги ўчиргич билан таъминланиши керак. Ўчиргич, ўчириш учун бориб
қ
бўладиган жойга ўрнатилиши ва фа ат бир орали троллейларини ўчириши керак. Агар бош троллейлар хар бири ало ида
қ
қ
ҳ
линиялардан таъминланадиган икки ва ундан орти секцияларга эга бўлса, унда троллейлар секция бўйича ўчирилиши
қ
мумкин. Бу ўчирилган секцияга бош а секциялардан кучланиш келиб олиш мумкинлигига йўл ўймайдиган чора-
қ
қ
қ
тадбирларни абул илиш билан бирга амалга оширилади.
қ
қ
Ўчиргич, масофадан бош аришда эса - ўчиргични бош ариш аппарати, ўчирилган олатда улфланиш учун мосламага,
қ
қ
ҳ
қ
амда «уланган», «ё илган», «ўчирилган» олатлари кўрсаткичига эга бўлиши керак. 
ҳ
қ
ҳ
5.4.36. О ир ва ўта о ир режимларда ишлайдиган кранлар учун кучланиши 1 кВ гача бўлган бош троллейларни
ғ
ғ
таъминлайдиган линияни автоматик ўчиргич билан имоялаш тавсия этилади.
ҳ
5.4.37. Бош троллейлар кучланиш борлиги тў рисидаги ёру лик сигнализацияси билан таъминлаши керак, троллейлар
ғ
ғ
секцияланганда ва таъмирлаш участкалари мавжуд бўганда эса бу сигнализация билан ар айси секция ва ар айси
ҳ
қ
ҳ
қ
таъмирлаш участкаси таъминланиши керак.
Троллейларда кучланиш мавжуд бўлганда чиро лари ёнадиган ва кучланиш йў олиши билан ўчадиган
қ
қ
сигнализаторларни бевосита троллейларга улаш тавсия этилади. Уч фазали ток троллейларида сигнализатор чиро ларининг
қ
сони троллейларнинг фазалари сонига тенг - ар кайси фазага биттадан чиро уланган бўлиши керак, ўзгармас ток
ҳ
қ
троллейларида эса сигнализатор параллел уланган иккита чиро
а эга бўлиши керак.
ққ
Чиро ларнинг узо
а чидамлилигини таъминлаш учун уларнниг « ис ич»ларидаги кучланишни нормал шароитда
қ
ққ
қ қ
номинал ийматнинг 10%га камайтириш чора-тадбирларини кўриш (масалан, ўшимча аршиликларни улаш) керак.
қ
қ
қ
5.4.38. Магнитли, сую металлар ташувчи кранларнинг амда иш давомида кучланишнинг йў олиши
қ
ҳ
қ
шикастланишларга олиб келиши мумкин бўлган бош а кранларнинг бош троллейларига бош а (бегона) электр
қ
қ
истеъмолчиларни улаш мумкин эмас.
5.4.39. атти типдаги бош троллейлар уларнинг контактларининг сиртидан таш ари, бўялган бўлиши керак. Уларнниг
Қ
қ
қ
ранги бино конструкцияси ва кран ости балкалари рангидан фар илиши керак, шу билан бирга изил ранг тавсия этилади.
қ қ
қ
Таъминот бериладиган жойдаги 100 мм узунликдаги троллей 1.1 боб талабларига асосан бўялиши керак.
5.4.40. Порталли электр кранларининг эгилувчан кабелига кучланиш бериш учун, шу ма сад учун махсус
қ
мўлжалланган, колонкалар ўрнатилиши керак.