Электр таъминоти ва электр тармоšлари

Коммутация аппаратлари 
5.3.30. Ягона технологик жараённи амалга оширувчи бир машинани ёки атор машиналарни юритиш учун хизмат
қ
илувчи электр моторлар учун, оидагидек умумий аппаратни ёки коммутация аппаратлар комлектини ўллаш керак, агар бу
қ
қ
қ
улайлик ёки ишлатиш хавфсизлиги бўйича о ланилса. олган олларда ар бир электр мотори ало ида коммутация
қ
қ
Қ
ҳ
ҳ
ҳ
аппаратларига эга бўлиши керак.
Электр моторлар занжирларидаги коммутация аппаратлари кучланиш остидаги амма ўт азгичларни тармо дан бир
ҳ
қ
қ
ва тда ўчириши керак. Айрим электр моторларни занжирида айрим ўт азгичларни ўчирадиган аппарат уйидагига рухсат
қ
қ
қ
этилади, агар шундай электр моторлар грухини умумий занжирида амма ўт азгичларни ўчирадиган аппарат ўрнатилган
ҳ
қ
бўлса.
5.3.31. Бирор механизм электр моторини масофани ёки автоматик бош ариш мавжудлигида шу механизм я инида
қ
қ
аварияни ўчириш аппарати ўрнатилиши керак. Аппарат бошлан ич а волига мажбурий айтарилмаганича электр мотор
ғ
ҳ
қ
масофали ёки автоматик ишга туширилиш имкониятига шу аппарат йўл ўймаслиги керак. 
қ
уйидаги механизмларда аварияни ўчириш аппаратларини ўрнатиш талаб этилмайди: 
Қ
а) бош арув жойидан кўриниш чегарасида жойлашганларда;
қ
б) фа ат малакали хизмат ходимлари кириши мумкин бўлганида (масалан, томдаўрнатилган вентиляторлар, ало идаги
қ
ҳ
хоналарда ўрнатилган вентиляторлар ва насослар);
в) юриб ва айланиб турувчи исмларга тасодифий тегиб кетиш имкониятига йўл ўймайдиган конструктив
қ
қ
бажарилишда, шу механизмлар ёнида масофали ёки автоматик ишга туширилиш имконияти а ида ого лантирувчи
ҳ қ
ҳ
плакатлар осилиб ўйилиши кўзда тутилиши керак;
қ
г) ўчиришга бўлган буйру ни айд этувчи махаллий бош арув аппаратга эга бўлганлар.
қ
қ
қ
Масофали ёки автоматик бош ариладиган (ишга тушиш, тўхташ) механизмлар я инида махаллий бош арув
қ
қ
қ
аппаратларни ўрнатиш ма садга мувофи лиги технология, хавфсизлик техникаси ваш у ускуна бош арилишини ташкил
қ
қ
қ
этиш бўйича талабларга биноан лойи алаш пайтида ани ланиши керак.
ҳ
қ
5.3.32. Электр моторлар бош арув занжирларини бош занжирлардан, ам техник зарурият бўйича керак бўлса бош а
қ
ҳ
қ
электр энергия манбаларидан таъминлаш мумкин.
Бош занжирларда кучланиш айта тикланган пайтида электр моторни тўсатдан ишга тушишига йўл ўймаслик учун
қ
қ
бош занжирда кучланиш йў олиб олиши амма олатларда уни автоматик ўчиришни таъминлайдиган блокировкали
қ
қ
ҳ
ҳ
бо ланиш кўзда тутилган бўлиши керак, агар ўз-ўзидан ишга тушиш (самозапуск) кўзда тутилмаган бўлса.
ғ
5.3.33. Бош арув аппаратларни ва ажратувчи аппаратлар корпусларида аппаратни бош арадиган сонининг уланган ва
қ
қ
ўчирилган олатини енгил ани лаш имконини берадиган ани белгилар ўйилган бўлиши керак. Бош арув аппаратни
ҳ
қ
қ
қ
қ
холати бўйича электр моторнинг бош занжири уланганини ёки ўчирилганини оператор ани лаолмаган олларда ёру лик
қ
ҳ
ғ
сигнализациясини кўзда тутиш тавсия этилади.
5.3.34. Коммутация аппаратлари улар бош араётган электр моторнинг нормал иш тартиби (ишга тушириш, тармо ,
қ
қ
реверс, иш жараёни) энг катта токларини шикастларсиз ва нонармал ейилишсиз коммутация этиши керак. Агар реверслар ва
тармо лашлар нормал иш тартибида бўлмаса, лекин улар янглиш операцияларда мумкин бўлса, унда бош занжирдаги
қ
коммутация аппаратлари шу операцияларни бузилиб кетмасдан коммутация этиши керак.
5.3.35. Коммутация аппаратлари Т ни хисобий токларига бардош бериши керак (боб 1.4 га аралсин).
Қ
қ
5.3.36. Ўзини электр ва механик параметрлари бўйича коммутация аппаратлари юритилаётган механизмни ушбу
ускунада хама иш тартибидаги характеристикаларига мос келиши керак.
5.3.37. Кўчма электр моторларни бош ариш учун ти ма контакт улагичлардан фойдалаинш электр моторни уввати 1
қ
қ
қ
кВт дан ошмаганда рухсат этилади.
уввати 1 кВт дан кўп бўлган кўчма электр моторларни улаш учун хизмат илувчи ти ма контакт улагичлар электр
Қ
қ
қ
моторни бош (куч) занжимридаги ишга туширув аппаратни фа ат ўчирилган олатида ўчиришни ва улашни мумкин
қ
ҳ
иладиган блокировкага эга бўлишлиги керак.
қ
5.3.38. Бетараф ну таси заминланган, кучланиши 1 кВ гача бўлган тармо да магнит пускателларнинг (ишга
қ
қ
туширгичларнинг), контакторларнинг ва автоматик узгичларнинг чўл амларини уланиши фазалараро ёки фаза кучланишига
ғ
бажарилиши мумкин.
Ю орида кўрсатилган аппаратларни чўл амлари фаза кучланишига уланишида электр моторгача бўлган шахобчанинг
қ
ғ
амма учта фазасини автоматик узгич билан бир ва тда ўчирилиши кўзда тутилиши керак, са лагичлар (предохранителлар)
ҳ
қ
қ
билан химоялашда эса – бир ёки ар бир икки фазада са лагичлар куйганида пускатель ёки контакторни ўчирилишига
ҳ
қ
таъсир этувчи махсус ускуналар билан.
Чўл амни фаза кучланишига уланишида уни ноль чи иш уло и таъминловчи линияни ноль ишчи симига ёки
ғ
қ
қ
ғ
тармо ни бетараф (ноль) ну тасига уланган ало идаги изоляция этилган симга ишончли уланиши керак.
қ
қ
ҳ
266

---

5.3.39. Трансформатор – электр мотор блоки схемаси бўйича таъминланаётган электр моторларни коммутация
аппаратлари оидагидек, блокни таъминловчи тармо нинг кириш жойига ўрнатиш керак. Уларнинг электр моторга бўлган
қ
қ
кириш жойига ўрнатиш мумкин эмас.
5.3.40. Механизмларни масофали ёки автоматик бош ариш мавжудлигида дастлабки (ишга тушириш олдидан)
қ
сигнализация ёки я индаги ишга тушириш а ида товушли билдириш кўзда тутилган бўлиши керак. Бундай сигнализацияни
қ
ҳ қ
ва бундай билдиришни шундай механизмларда кўзда тутиш талаб этилмайдики айсини булар я инида аварияли ўчириш
қ
қ
аппаратини ўрнатиш талаб этилмайди (5.3.31- аралсин).
қ
5.3.41. Асинхрон электр моторларнинг фазали роторларини ишга тушириш реостатлари билан улайдиган симлар ва
кабеллар давомли мумкин бўлган ток бўйича уйидаги шароитлар учун танланиши керак:
қ
электр мотор ал аларини ис а туташтириш олатида ишлаш: электр мотор номинал моментини 50% дан ошмаган
ҳ қ
қ қ
ҳ
механизмни ишга тушиш статик моменти (енгил ишга тушириш) учун; роторнинг номинал токини 35% учун; олган
қ
олатларда – роторнинг номинал токини 50% учун;
ҳ
электр мотор ал аларини ис а туташтирмасдан ишлаш – роторнинг номинал токнини 100%.
ҳ қ
қ қ
5.3.42. ис а туташган роторли асинхрон электр моторларни ва синхрон электр моторларни ишга тушириш,
Қ қ
оидагидек, тармо
а бевосита улаш ор али амалга оширилиши керак (тўппа-тў ри ишга тушириш). Тўппа-тў ри ишга
қ
ққ
қ
ғ
ғ
тушириш мумкин бўлмаганида реактор, трансформатор ёки автотрансформатор ор али ишга туширишни ўллаш лозим.
қ
қ
Айрим олларда кучланиш частотасини нольдан кўтариш билан ишга тушириш ёки бош а йўл билан ишга туширишни
ҳ
қ
ўллаш рухсат этилади.
қ