Elektr mexanikasi va texnologiyalari

500 59
10 dona xavfsiz ulagich, qora
1	500 591	10 dona xavfiz ulagich, yashil/sariq
1	500 851	tajribaga ishlatiladigan 32 ta xavfsiz kabel
1	500 852	tajribaga ishlatiladigan 10 ta xavfsiz kabel, yashil/sariq
2	727 10	RMS o’lchagich
1	727 12	quvvat koeffisientini o’lchagich

8.1-rasm. Samaradorlik topilganda va xususiyatlari yozib qo’yilganda jihoz bloklarining joylashishi

Tajriba boshlanganda kondensatorli yuklagich kerak bo’lmaydi.

8.2-rasmda ko’rsatilgandek qilib zanjirni o’zgartirib qo’ying.





8.2-rasm. Yulduz zanjirga ulangan qisqa tutashgan nosinxron dvigatelning samaradorligini topish chizmasi.

Sinalayotgan mashina zavod yorlig’idagi nominal ko’rsatgichlarni 4.2.1-jadvalga yozib qo’ying.

Yulduzga ulanganda nominal kuchlanishi VN:	400 V
Uchburchak zanjirga ulanganda nominal kuchlanishi VN:	230 V
Yulduzga ulanganda nominal toki IN:	0.76 A
Uchburchak zanjirga ulanganda nominal toki IN:	1.32 A
Nominal quvvat koeffisienti N:	0.79
Nominal tezligi nN:	1350 ayl/daqiqa
Nominal quvvati PN:	250 W

8.1-jadval. Sinalayotgan mashinaning nominal ko’rsatgichlari.
Yuqoridagi ma’lumotni olib, quyidagi formula bilan mashinaning nominal aylanish momentini toping:
 :

Chiqayotgan quvvat P2,N = 250 W  agar ayl/daqiqa 

Bo’sh aylanayotgan mashina tezlashishini kutib turing, so’ng ikkita faza o’rtasidagi kuchlanishni tekshirib ko’ring (olingan ko’rsatgichni ishlab chiqaruvchi yorlig’idagi ko’rsatgich bilan solishtiring).

Boshqarish blokida yuqorida yozilgan aylanish moment yuklanishini belgilab qo’ying («aylanish momentini to’g’rilash» da belgilanadi), so’ng tezlikni o’lchang. Aylanish momenti bilan tezlikdan haqiqiy chiqayotgan quvvatni hisoblab chiqaring. Hisoblab chiqarilgan ko’rsatgichni mashina nominal ko’rsatgichlari bilan solishtiring. Zarur bo’lsa boshqarish blokida aylanish momentini to’g’rilab qo’ying, so’ng yangi tezlikdagi chiqish quvvatini hisoblab chiqaring. Nominal ishlash nuqtasiga yetguncha boshqarish blokida aylanish moment yuklanishini o’zgartirib turing, ya’ni mashinani nominal quvvatiga yetkazing.

Shu ishlash holatida ishlayotgandagi ikkita faza o’rtasidagi faza kuchlanishini, fazadagi tokni va cos quvvat koeffisientini o’lchang. O’lchangan ko’rsatgichlar sinalayotgan ob’ektning nominal ko’rsatgichlari bo’ladi. Haqiqiy ko’rsatgichlar zavod yorlig’idagi ko’rsatgichlardan yoniga «haqiqiy» yoki «act so’zlari yozilib ajratiladi.

Sinalayotgan ob’ektning nominal ko’rsatgichlari

, , , ,

Ikkinchi nazorat:

dan mashinaning kirishdagi quvvatini toping

Samaradorlik – chiqishdagi quvvatning kirishdagi quvvatga nisbati bo’ladi:

Zavod yorlig’idagi ko’rsatgichlarga qarab samaradorlik nazariy qancha bo’lishini toping, so’ng haqiqiy samaradorlikni nazariy samardorlik bilan solishtiring:

,

Shu ikkita ko’rsatgichni solishtiring.

Haqiqiy samaradorlik zavod yorlig’idagi ma’lumotdan hisoblab chiqarilganidan ko’proq bo’layapti. 2-bobda ko’rsatilgan IEC 60034-1 standartiga ko’ra samaradorlikning yuqoriga og’ishi cheklanmaydi.

Shu standartning o’zi quvvat koeffisientining kamayish tomonga og’ishi quyidagi formula bilan hisoblab chiqarilgandan pastga tushishi mumkin emasligini belgilab qo’yadi:

Shuning uchun quvvat koeffisienti kamida 0.79 - 0.035 = 0.755 bo’lishi kerak.

O’lchangan ko’rsatgich esa (0.65) bu raqam ruxsat etilganidan ko’proq bo’lganini ko’rsatayapti.

Sirg’alish nominal sirg’alishning ±30% dan ko’p bo’lmasligi kerak.

Nominal sirg’alish:

Haqiqiy sirg’alish 7 % bilan 13 % o’rtasida o’zgarib turadi.

O’lchangan ko’rsatgich:

Sirg’alish ruxsat etilganidan ko’payib ketmagan.

Yuqorida olingan sinalgan ob’ektning nominal ko’rsatgichi aylanish moment yuklanish ko’rsatgichlarini me’yorlashgan ko’rinishda yozib olish va berishga kerak bo’ladi. 4.2.2-jadvalda nisbiy ko’rsatgich deb olinadigan va tajribada qo’llanadigan yuklanish ko’rsatgichlari berilgan. Nominal aylanish momenti T_N, act sinalayotgan ob’ekt uchun etalon ko’rsatgich hisoblanadi. Shundan kelib chiqib oldin Nm aylanish moment yuklanishini hisoblab chiqaring, so’ng uni jadvalga yozib qo’ying.

Endi shu yuklanish moment kuchlanishlarini bitta-bitta boshqarish blokiga kiritib qo’yib n tezlik qanchaligini, I tokni va cos  quvvat koeffisientini o’lchang. So’ng P1 kirish quvvati bilan P2 chiqish quvvatining absolyut va nisbiy ko’rsatgichlarini hisoblab chiqaring, yuqoridagi formula bilan samaradorlikni toping. Hisoblab chiqarilgan ko’rsatgichlarni jadvalga yozib qo’ying (tezlik ko’rsatgichi n_r ishlagandagi aylanish tezligiga nisbatan olinadi):

	T / TN, act	0.0	0.1	0.2	0.3	0.4	0.5	0.6	0.7
	T / Nm	0.00	0.18	0.35	0.53	0.71	0.89	1.06	1.24
o’lchangan	n / ob/min	1492	1478	1466	1455	1442	1427	1414	1399
	I / A	0.72	0.72	0.71	0.71	0.71	0.71	0.72	0.74
	cos 	0.24	0.28	0.33	0.37	0.41	0.46	0.50	0.55
hisoblangan	n / nr	0.995	0.985	0.977	0.970	0.961	0.951	0.943	0.933
	I / IN, act	0.88	0.88	0.87	0.87	0.87	0.87	0.88	0.90
	P1 / W	119.7	139.7	162.3	182.0	201.7	226.3	249.4	282.0
	P1 / P2, N	0.48	0.56	0.65	0.73	0.81	0.91	1.00	1.13
	P2 / W	0.00	27.4	54.3	80.9	106.9	132.2	157.2	181.5
	P2 / P2, N	0.00	0.11	0.22	0.32	0.43	0.53	0.63	0.73
		0.00	0.20	0.33	0.44	0.53	0.58	0.63	0.64
	T / TN, act	0.8	0.9	1.0	1.1	1.2	1.3	1.4	1.5
	T / Nm	1.42	1.59	1.77	1.95	2.12	2.30	2.48	2.66
o’lchangan	n / ob/min	1381	1364	1349	1325	1304	1273	1235	1190
	I / A	0.76	0.79	0.82	0.87	0.92	0.97	1.04	1.13
	cos 	0.59	0.62	0.67	0.70	0.73	0.77	0.81	0.82
hisoblangan	n / nr	0.921	0.909	0.899	0.883	0.869	0.849	0.823	0.793
	I / IN, act	0.93	0.96	1.0	1.06	1.12	1.18	1.27	1.38
	P1 / W	310.7	339.4	380.7	421.9	465.3	517.5	583.7	642.0
	P1 / P2, N	1.24	1.36	1.52	1.69	1.86	2.07	2.33	2.57
	P2 / W	204.8	227.5	250.0	270.1	290.0	306.7	320.5	330.8
	P2 / P2, N	0.82	0.91	1.00	1.08	1.16	1.23	1.28	1.32
		0.66	0.67	0.66	0.64	0.62	0.59	0.55	0.52