Электр хавфсизлиги

"Электр 
ускуналарини ишлатишда хавфсизлик техникаси қоидалари"
га мувофиқ 
ѐзувлар ѐзиб қўйилиши лозим. 
Шчитнинг тузилиши маҳкам, қулай, қийшайиши ва ағанашига имкон 
бермайдиган чоралар кўрилган, оғирлиги эса, бир киши кўтариб ўрнатадиган 
бўлиши керак. Шчит баландлиги камида 1,7 м, пол билан пастки қисми оралиғи 
кўпи билан 10 см бўлиши шарт. Шчитлар шундай ўрнатилиши керакки, улар 
хавф пайдо бўлганда ходимларнинг хонадан чиқиб кетишига халақит 
бермаслиги зарур. 
Шчитларнинг кучланиш остидаги ток ўтказувчи қисмларига тегиб 
туришига рухсат берилмайди. Иш жойини тўсувчи шчитдан кучланиш остидаги 
ток ўтказувчи қисмларигача бўлган масофа, 
1-жадвалда
қайд этилган масофага 
мос келиши шарт.
Тўсиқларни мустаҳкам ўрнатиш ѐки маҳкамлаш учун мўлжалланган 
шчитларни ишлатишдан олдин, уларнинг уланган қисмлари мустаҳкамлигини, 
барқарорлигини ва деталларнинг чидамлилигини текшириш лозим. 

---

113 
Хавфсизлик плакатлари ва белгилари (бундан кейин плакатлар ва 
белгилар), хатолик билан иш жойига кучланиш бериш мумкин бўлган 
коммутацион аппаратлар ҳаракатини таъқиқлаш, кучланиш остида бўлган ток 
ўтказувчи қисмларга яқинлашиш хавфли эканлигини огоҳлантириш, меҳнат 
хавфсизлигининг 
муайян 
талаблари 
бажарилганидан 
сўнг, 
маълум 
ҳаракатларни амалга оширишга рухсат бериш, турли объектлар, қурилмалар ва 
уларнинг жойлашган ўрнини кўрсатиш учун қўлланилиши зарур (
23-расм
).
Плакатлар ва белгилар огоҳлантирувчи, таъқиқловчи, кўрсатмали ва 
кўрсатувчи гуруҳларга бўлинади (
13-илова
).
Плакат ва белгилар қўллаш характерига қараб мунтазам, ҳамда кўчма 
бўлиши мумкин. Мунтазам плакат ва белгиларни электризоляцияловчи 
материаллардан (текстолит, гетинакс, полистирол ва ҳ.к.) тайѐрлаш тавсия 
қилинади, бетон ва металл юзаларига (ҳаво электр узатиш тармоғи устунлари, 
камера эшиклари ва ҳ.к.) эса, трафаретлар ѐрдамида бўѐқлар билан 
туширилади.
Металл плакат ва белгилар ўрнатишга ҳам ижозат берилади. Кўчма
плакатлар 
электризоляцияловчи 
материаллардан 
(пластмасса, 
картон) 
тайѐрланиши лозим. Очиқ электр ускуналарида металлдан тайѐрланган кўчма 
плакат ва белгиларни қўллашга ижозат берилади. 
Хавфсизлик плакатлари ва белгиларининг рўйхати, ўлчами, шакли, 
ишлатиш жойи, ҳамда шарти 
13-иловада
келтирилган.