Электр хавфсизлиги

3. 18 yoshga to‘lmagan shaxslar mehnatidan foydalanish man qilingan og‘ir va 

zararli mehnat sharoitlari bilan bog‘liq ish va kasblar ro‘yxati 

18  yoshga to‘lmagan  shaxslarni quyidagi og‘ir va  zararli  mehnat sharoitlarida 

ishlashga jalb qilish man etiladi: 

-  issiqlik  elektr  stansiyalarning  elektr  uskunalarini  hamda  qozon-turbina, 

yoqilg‘i  kukuni  tayyorlash,  yoqilg‘i  uzatish  sexlarini  hamda  gidro  elektr  stansiya 

mashina  sexlarini,  issiqlik  avtomatikasi  va  o‘lchov  uskunalarini,  dispetcherlik  va 

texnologik boshqaruv aloqa vositalarini ta‘mirlashda; 

---

 

5 

-  navbatchi  energetik  va  elektrslesar,  rele  himoyasi  energetiki,  kontakt  elektr 

tarmoqlari  energetiki,  stansioner  radionazoratchi  va  radio  uskunalari  energetiki 

sifatida ishlash; 

- kuchlanish ostidagi tok o‘tkazuvchi tarmoqlarda ishlash; 

-  kabellardagi  (qo‘rg‘oshindan  mufta  va  buyum  tayyorlash,  kabellardan 

qo‘rg‘oshin  qobig‘larini  olib  tashlash,  qo‘rg‘oshin  qobig‘li  kabellarni  barabanga 

o‘rash, trassa bo‘ylab tortish va xandaqlarga tashlash, issiq qorishmalar bilan ishlash, 

polietilen  va  polixlorvinil  qobig‘li  kabellardagi  ta‘mirlash  va  kavsharlash  ishlarida 

qatnashish; 

-  tarkibida  qo‘rg‘oshin  va  uni  birikmalari  bo‘lgan  metallarni  kavsharlash 

lampalari yordamida ulash ishlarida; 

- qo‘rg‘oshin akkumulyatorlarini zaryadlantirish va ta‘mirlash ishlarida; 

- elektr uskunalarini yuqori kuchlanish bilan sinash ishlarida; 

-  kompressor  uskunalari  va  kuchlanishi  1000  Voltdan  yuqori  bo‘lgan  motor-

larni ekspluatatsiya qilish ishlarida; 

- ishlatilgan moylarni tozalash (regeneratsiya) ishlarida; 

- ustunlarni o‘rnatish va yiqitish, daraxtlarni kesish va ag‘anatish hamda havo 

elektr uzatish tarmoqlarini daraxt shoxlaridan tozalash ishlarida; 

- balandlikdagi ishlarda; 

- avtotransport vositalarini boshqarishda, yuk ko‘tarish mashina va mexanizm-

larida kranchi, mashinist, traktorist, yuk iluvchi, yuk tashuvchi sifatida ishlash; 

- termit, gaz va elektr kavsharlash ishlarida; 

-  pnevmatik  asbob  va  qurilish-ta‘mirlash  pistoletlarini  ishlatish  bilan  bog‘liq 

ishlarda; 

- nitrobo‘yoq va nitroemal ishlatib, pulverizator yordamidagi bo‘yash va asfalt 

laklarini qo‘llash

 

bilan bog‘liq ishlarda; 

-  yog‘ochlarni  antiseptik  va  yong‘inga  chidamli  birikmalar  bilan  shimdirish 

ishlarida; 

- yer osti inshootlarida va yer qazish ishlarida; 

-  portlash  xavfi  bo‘lgan  moddalarni  saqlash,  ishlatish  va  tashish  bilan  bog‘liq 

ishlarda; 

- balog‘atga etmagan yoshlarga belgilangan me‘yorda, og‘ir narsalarni ishlatish 

va ko‘tarish bilan bog‘liq bo‘lgan ishlarda; 

-  mahalliy  navbatchisiz  kuchaytirgich  aloqa  punktlari  uskunalarini  ta‘mirlash 

va profilaktika ishlarida; 

18  yoshgacha  bo‘lgan,  ixtisoslashtirilgan  texnika  bilim  yurtlarining  talabalari 

va  umumiy  o‘rta  ta‘lim  maktablarining  yuqori  sinf  o‘quvchilarini  korxonalarda 

ishlab-chiqarish  amaliyotini  o‘tash  davrida  (ya‘ni  ishlab  chiqarishdan  ajralmagan 

holda  kasb  o‘rganish  davrida),  mehnat  ta‘lim  muhandisi  va  korxona  (tashkilot) 

ishchi-xodimlari  nazorati  ostida,  belgilangan  ishlarda  bir  kunda  4  soatgacha  ishlash 

uchun ruxsat etiladi. 

O‘qish muddati 3 yildan kam bo‘lmagan ixtisoslashtirilgan texnika bilim yurti 

va  o‘rta  ma‘lumot  beruvchi  maxsus  bilim  yurtlarini  tamomlab,  maxsus  mutaxassis 

kasb  o‘rganib,  18  yoshga  to‘lmagan  bilim  yurti  bitiruvchilari  belgilangan  ishlarda 

ishlash  uchun,  amaldagi  mehnatni  muhofaza  qilish  bo‘yicha,  qoida  va  normalarga 

rioya qiluvchi, tajribali ishchi-murabbiylar rahbarligida, ruxsat etiladi. 

 

---

 

6 

 

4. Sinov savollari. 

1. Qabul qilingan atamalar va qisqartmalarni kengroq tushuntiring. 

2.  Elektr  uskunalariga  xizmat  ko‘rsatuvchi  xodimlarning  elektr  xavfsizligi 

bo‘yicha guruhlarini ayting. 

3. 18 yoshga to‘lmagan shaxslar mehnatidan foydalanish man qilingan og‘ir va 

zararli mehnat sharoitlari bilan bog‘liq ish va kasblar ro‘yxatini izohlang.