Elektr energiyasi iste’molini o‘rganish

2.2 - topshiriq. Elektr energiyasi iste’moli.
Misol: O’zgaruvchan tok tarmog’iga temir o’zakli induktiv g’altak orqali LD-30 tipli lyuminetsent lampa ulangan.
Tarmoqning kuchlanishi U=220 V, lampaning nominal aktiv quvvati P_nom=40Vt va ish toki I_nom=3.125A.
Yechish. Lampadagi kuchlanishni tarmoq kuchlanishining aktiv tashkil etuvchisi deb, temir o’zakli induktiv g’altakdagi kuchlanishni esa uning reaktiv tashkil etuvchisi deb hisoblash mumkin, chunki temir o’zakli induktiv g’altakning aktiv qarshiligi induktiv qarshilikdan juda xam kichik (r<_L).
A) Lampadagn kuchlanish:
U_{l nom} = P_nom/I_nom = 40/3.125 = 12.8V.
B) Temir o’zakli induktiv g’altakdagi kuchlanish:
U = = =222 V.
V) Lampaning aktiv qarshiligi:

G) Lampa va temir o’zakli induktiv g’altak ketma-ket ulanganda o’tayotgan tokning qiymati bir xil. Temir o’zakli g’altakning induktiv qarshiligi:

D) Temir o’zakli g’altakning induktivligi:

J) Zanjirning reaktiv quvvati:

Z) Zanjirning to’la quvvati:
S= = =151.4 VA.
I) Quvvat koeffitsienti:
cosφ=P_nom/S=40/151.4=0.264.

2.3 - topshiriq. Quvvat isrofini aniqlash.
2.3 topshiriq variantlari
3 – jadval

Variant	Talaba F.I.Sh.	l - uzunligi, metr	I - tok, Amper	F-simning ko’ndalang kesim yuzasi, mm^2
16	Òroqov Shohrux	95	25	6

16-variant
Misol: Ochiq mis simdan o’tkazilgan l=130m uzunlikdagi 2 (ikki) simli liniya aluminiy simga almashtirildi. Ikkala xil simning ko’ndalang kesimi bir xil: F=16mm² bo’lib, liniyadan oqib o’tayotgan tok I=110A ni tashkil etsa, iste’molchining qismlaridagi kuchlanishni o’zgarmas saqlash uchun liniya boshidagi kuchlanishni necha Voltga orttirish kerakligi va simlarni almashtirish tufayli yuzaga kelgan qo’shimcha quvvat isrofi aniqlansin ( ).
Yechish.
A) l=130m uzunlikdagi mis simning qarshiligi:

B) Mis sim o’tkazilgandagi kuchlanishning pasayishi:

V) l = 500 m uzunlikdagi alyumin simning qarshiligi:

G) Alyumin sim o’tkazilgandagi kuchlanishning pasayishi:

D) Liniya boshida orttirilishi kerak bo’lgan kuchlanishning qiymati:

G) Liniya mis simdan o’tkazilgandagi quvvat isrofi:

J) Liniya aluminiy simdan o’tkazilgandagi quvvat isrofi:

Z) Simlarni almashtirish tufayli yuzaga kelgan qo’shimcha quvvat isrofi: