|
1.4.Kompensatsiyalovchi qurilmalarning turi va quvvatini tanlash.
Ishlab chiqarish korxonalarini elektr qurilmalarining quvvat koeffitsiyentini oshirish maqsadida kompensatsiyalovchi – toʼldiruvchi qurilmalar sifatida, odatda, elektr iste’molchilariga parallel ulanuvchi elektrostatik kuch kondensatorlari qoʼllaniladi. Kondensatorlarni oʼrnatish joyi elektr iste’molchilarining oʼzida yoki sex nimstansiyalarini birlamchi yoki ikkilamchi kuchlanish shinalarida tanlanib, kondensatorlar sigʼim texnik-iqtisodiy asboblar yordamida asoslanadi. Birlamchi kuchlanish shinalari boʼlmagan nimstansiyalarda va yuqori kuchlanish miqdori 10 kV dan balandroq boʼlganda toʼldiruvchi kondensatorlarni transformatorlarning yuqori kuchlanishli tomoniga oʼrnatish tavsiya etilmaydi.
Texnika - iqtisodiy hisoblar oʼtkazilmay, kurs ishida kondensator batareyalarini 0,38 kV shinalarida oʼrnatiladi deb olish mumkin emas. Alohida kondensatorlar batareyasini quvvati 30 kVAR dan kam boʼlmasligi kerak.
Kompensatsiyalovchi – toʼldiruvchi qurilmalarni kerakli quvvati quyidagicha hisoblanadi:
Bu yerda:
Wa - elektr iste’molchilari tomonidan ma’lum vaqt (oy, yil) ichida iste’mol qilingan aktiv-faol energiya;
Wp - xuddi yuqoridagidek, faqat reaktiv energiya.
Foydalanish vaqtida energiyaning iste’moli faol va reaktiv energiya hisoblagichlar (schetchiklar) orqali aniqlanadi. Kurs ishida energiyani quyidagicha aniqlash mumkin
Bu yerda:
Pmax va Qmak - aktiv va reaktiv yuklamalarning hisobiy maksimumlari;
Ta va Tr - aktiv va reaktiv yuklamalarning maksimum ishlatilish vaqti.
Kompensatsiyalovchi – toʼldiruvchi quvvat quyidagicha:
Bu yerda:
Ro`r – oʼrtacha yillik aktiv yuklama;
tgφo`r va tgφtlb - tortuvchi nimstansiya shinalaridagi tg ning oʼrtacha va talab qilinadigan qiymatlari.
Oʼrtacha yillik aktiv quvvat quyidagicha:
Bu yerda:
ty -elektr energiya iste’molchisining yillik ishlash vaqti. Kurs ishini bajarishda ty = 6000 soat deb qabul qilinadi.
Ishning ohirida kompensatsiyalovchi – toʼldiruvchi quvvat Qk ni hisoblangan qiymati yahlitlanadi va kondensatorlar soni tanlanadi.
1.5. Kuch shkaflarini elektr taʼminoti uchun 380 V li sex tarmogʼini yotqizish usuli va sim koʼndalang kesimi yuzasini tanlash.
Sex elektr tarmoqlari izolyatsiya qilingan yoki yalangʼoch simlar yordamida bajariladi. Bundan tashqari shina oʼtkazgichlardan ham qoʼllaniladi.
Taqsimlovchi kuch shkaflariga elektr energiyasi kabellar yoki shina oʼtkazgichlari yordamida mexanik himoya qurilmalari bilan birgalikda olib boriladi. Kabellar devor boʼylab yoki shipga yotqiziladi. Ba’zi hollarda ular yerga mahsus qurilgan kabel kanallariga va himoya trubalariga yotqiziladi. Kanallarga yotqizish yaxshi emas, chunki u yerda kabel qoplamasiga zarar yetkazuvchi chiqindi suv, moy va boshqa moddalar yigʼiladi.
Elektr tarmoqlarini (sxema)si radial, magistral va ideal qilib qilinadi.
Radial (sxema)lar yuqori mustahkamlik beradi, lekin katta xom-ashyo va mahsulotlar sarfiga sabab boʼladi . Yuklama bir xilda taqsimlangan sexda magistral (sxema)si qoʼllaniladi.
Zahira qurilmalarida magistrallar oʼrtasidagi ulanmalar kerakli elektr ta’minoti mustahkamligini ozgina sarf yordamida ta’minlaydi.
Sex tarmoqlarida aralash (sxema)lar koʼproq qoʼllaniladi.
Kurs ishida kuch shinalariga radial liniya yotqiziladi.
0,38 kV li tarmokni simlarini yuzasi qizishiga karab tanlanadi va ruhsat etilgan kuchlanish yoʼqolishi orqali topshiriladi, bunda odatda nominaldan 5% deb qabul qilinadi.
1.6.Kompensatsiyalovchi qurilma qoʼllanilganda, elektr energiyasi yoʼqotilishini kamayishini topish.
Elektr energiyasini uzatish liniyalaridagi yо‘qotilishi (kVt*soat).
Bu yerda Sm - hisobiy quvvat, 1 chi boʼlimda topilgan kVA;
Uh – nominal kuchlanish, kV:
G - aktiv qarshilik, Om:
U – yoʼqotish vaqti, soat;
Yoʼqotish vaqti I aktiv yuklamani ishlatilish vaqti orqali topiladi (soat):
Transformatorda elektr energiya yoʼqotilishi, kVt*soat
Bur yerda:
t - transformatorni kuchlanish ostida ishlash vaqti, soat:
T vaqtni 4765 soat deb qabul qilsa boʼladi.
Qolgan koʼrsatgichlar yuqoridagilar bilan bir xil.
Elektr energiyasini yoʼqotilishini kamayganini liniya va transformatorda elektr-energiyasi yoʼqotilishini yigʼindisini (kompensator) qurilmasi qoʼyishdan oldin va qoʼyish boʼlgach farqi orqali aniqlanadi.
1.7. Elektr ta’minotini (prinsipial sxema)sini tuzish
Elektr ta’minotini bir liniyalik (prinsipial sxema) sini tuzish kerak. Sxemada elektr ta’minotini barcha qismlarini koʼrsatish kerak (GPP shinalarini, 10 kV liniyalarini, transformatorlarni, 0,4 kV shinalarni, 0,38 kV simlarni) (kompensatsiyalovchi) qurilmalarni, asosiy kommutatsiya uskunalarini). Sxemada qismlarni asosiy sifatlarini koʼrsatish kerak (simlarni turi va yuzasi, ularni nominal kuchlanishi, tok va boshqa kerakli koʼrsatkichlar).
Xulosa
Haqiqattan ham bir sexning elektr energiya bilan ta’minlash uchun foydalanishi haqida kurs ishini bajardik. 10kV li liniyadan kelayotgan tokdan mustaqil rejalashtirgan sexning kuchlanishi Ul=0,4 kV kerak boʼladi.
Buning uchun 10kV ni 0,4 ga pasaytiruvchi transformator yetarli boʼladi.
Transformatordan sexgacha boʼladigan masofaga kesim yuzasi 0,4kV kuchlanishga mos kabel tanladim.
Uzgich, oʼzgartirgich , saqlagich , kuch transformator bо‘lgan elementlardan foydalandim.
Foydalangan adabiyotlar:
Usmonxo’djayev N.M, Sagatov G.T ,Yakubov M.S «Elektr ta’minoti» T.2007
«Правила устройстов электроустановок» Москва 2003
Неклепаев Б.Н , Крюгков И.П « Электрическая част электростансий и подстансий»
Do'stlaringiz bilan baham: | 
