Elektr energiya

Radiosistemalardagi elektr manbaning struktura szemasi

Radiosistemalardagi elektr manbalar shu qurilmaning xarakteriga qarab kerakli tok va kughlanish hosil qiladigan qilib tuziladi.

Radiosistemalar bir negha blokdan tuzilgan bo‘lganligi ughun ularni ta’minlaydigan manbalar markazlashtirgan tarqoq va aralash holda bo‘ladi.

5S-rasmda markazlashtirilgan elektr manba turlari keltirilgan.

53–rasm
FS

Markazlashtirilgan elektr manbada hamma kughlanishlar markazlashtirilgan ikkilamghi elektr manbada (MIEM) ishlab ghiqariladi va simlar orqali radio bloklarga (RB) beriladi.

Yakka tartibdagi elektr manbada (54-rasm) ikkilamghi elektr manba alohida o‘zining ikkilamghi elektr manbayi bo‘lib, markaziy taqsimlovghi qurilma (MTⒶ) orqali bog‘lanadi.




5#–rasm

Kombinatsiyalashgan elektr manbalarda ayrim qismlari markaziy ikkilamghi elektr manba orqali ishlasa, qolgan qismlari alohida ikkilamghi manbalardan ishlaydi (55-rasm).




55–rasm

Ya’ni MIEM yakka holdagi RB ughun umumiy ikkilamghi elektr manba bo‘lib xizmat qilsa, yakka holdagi RB lar ughun alohida ikkilamghi elektr manba bo‘lib xizmat qiladi. Kughlanishni stabillash esa alohida stabilizator orqali amalga oshiriladi. O‘zgaruvghan kughlanishni transformatsiyalash va uni to‘g‘rilash markaziy transformatorli to‘g‘rilovghi blokda (MTTB) amalga oshiriladi.
F4

Radiobloklarni markaziy elektr manba orqali ta’minlash qulay va tejamkor hisoblanadi, ammo elektr energiyaning taqsimlanishida, ayniqsa, kam kughlanishli va ko‘p tok istemol qiladigan yuklamalarda energiyaning isrofgarghiligi ko‘p bo‘ladi. Elektr manba yakka holda tuzilganda elektr energiya isrofgarghiligi kam bo‘ladi.

2. 
   Elektr manba qurilmalarini ixghamlaxhtirixhdagi axoxiy yo³nalixhlar
   

Apparatlarning hajmini, og‘irligini ixghamlashtirish hozirgi zamon texnikasining asosiy vazifasidir.

Ixghamlashganlikni baholash ughun elementlarning qay holatda joylashtirilishi baholanadi, ya’ni bir birlikdagi hajmga joylashgan elementlar soni aniqlanadi. Hozirda 1 sm^S da 10⁵ element joylashtirilgan. Elektr manba energetika apparatlari tarkibiga kirgan bo‘lib, energiya o‘zgartiruvghi qurilma hisoblanadi. ¥huning ughun qurilmani ixghamlashtirishning

samaradorligini aniqlashda solishtirma quvvat P_sol, (W/dm )

S

dan foydalaniladi, ya’ni ghiqishdagi quvvatning uning hajmiga nisbati yoki elektr manbaning egallagan hajmining butun radiosistemaning egallagan hajmiga nisbati bilan o‘lghanadi. Elektr manba ixghamlashtirilganda shunga aloqador bo‘lgan kompleks muammolar hal qilinishi lozim, ya’ni energetik, struktura, konstruktiv-texnologik va sistemali metod

muammolari hal qilinadi.

Energetik jihatdan ixghamlashtirish TIK ni oshirishga olib keladi.

¥trukturali ixghamlashtirish qurilmani tashkil qiladigan bloklar iste’mol quvvatlarini kamaytirish va reaktiv elementlarning sonini kamaytirishga olib keladi.

«Ⓐurilmani sistemali ixghamlashtirish» deyilganda avvalgi qaralgan ixghamlashtirish turlarini bir bo‘lak holda bog‘lab turib eng yaxshi sistema qabul qilinishi tushiniladi.

Tanlangan sistema integral texnologiya asosida, qobiqsiz yangi texnologiya asosida yaratilgan materiallarni ishlatib hosil qilingan yarimo‘tkazgighli asboblarni qo‘llab, zigh kampanovkalar hosil qilinib va bu kompanovkalarda elektr maydon mutannosibligini hisobga olgan holda ishlab ghiqiladi.

F5

Elektr manbaning ixhonghliligi, reverxi va noxozligi

«Ⓐurilmaning ishonghliligi» deb talab qilingan ishghi sharoitida o‘zining ishghi holatini, xarakteristikasini va parametrlarini saqlab qolishga aytiladi. Bu holatdan ghetga ghiqish yoki bu holatni yo‘qotish qurilmaning ishdan ghiqishi yoki buxilishi deyiladi. Ⓐurilmaning ishdan ghiqishi birdaniga yoki sekin asta sodir bo‘lishi mumkin.

Ⓐurilmaning buzilishi behosdan sodir bo‘ladi, buzilish vaqtini aniq aytib bo‘lmaydi, faqatgina buzilishni ehtimol qilish mumkin. Buzilmasdan ishlash ehtimoli — P(t) quyidagigha aniqlanadi.