12-masala.
Ikkita va bitta yarim davrli to‘g‘rilash sxemasi uchun
qo‘llanishning pulsasiya koeffitsiyenti aniqlansin.
Yechish:
O‘zgaruvchan kuchlanish effektiv qiymati pulsasiyasining
to‘g‘rilangan kuchlanish o‘rtacha qiymatiga bo‘lgan nisbati
pulsasiyalanish koeffitsiyenti deb ataladi.
Тo‘g‘rilangan kuchlanishning effektiv qiymati:
,
...
2
2
2
2
1
2
n
d
U
U
U
U
U
Bu yerda
2
2
2
2
2
1
...
U
U
U
U
n
- kuchlanish pulsasiyalanishi effektiv
qiymatining kvadrati yoki
.
2
2
d
U
U
U
Ikita yarim davrli to‘g‘rilagich sxemasi uchun kuchlanish effektiv
qiymatining kvadrati:
.
2
2
2
2
2
m
U
Um
U
Тo‘g‘rilangan kuchlanishning o‘rtacha qiymatining kvadrati
2
2
2
2
4
2
m
m
d
U
U
U
Kuchlanish pulsasiyalanishining effektiv qiymati:
2
8
4
2
2
2
2
2
m
m
m
U
U
U
U
Pulsatsiyalanish koeffitsiyenti:
48
.
0
2
2
8
2
2
8
2
2
m
m
d
U
U
U
U
K
yoki K
P
=48%
Bitta yarim to‘g‘rilagich sxemasi uchun kuchlanish effektiv qiymatining
kvadrati:
.
4
2
2
2
2
m
U
Um
U
Тo‘g‘rilangan kuchlanish o‘rtacha qiymatining kvadrati:
.
1
2
2
2
2
m
m
d
U
U
U
Kuchlanish pulsasiyalanishining effektiv qiymati:
4
2
2
2
2
2
2
m
m
m
U
U
U
U
Pulsatsiyalanish koeffitsiyenti:
.
21
.
1
2
4
2
4
2
2
m
m
d
U
U
U
U
K
yoki K
P
=121%
Bitta yarim davrli sxemada pulsatsiyalanish koeffitsiyenti ikkita yarim
davrli sxemadagiga nisbatan 2;5 marta kattadir.
13-masala.
Bir yarim davrli to‘g‘rilagining diodidan I
0
=100Ma tok o‘tmoqda.
Diodga tushayotgan kuchlanishning amplitudasi U
2m
=282 V. Yuklama
qarshiligini aniqlang.
Yechish:
1)
Тo‘g‘rilangan kuchlanishning qiymati
U
0
=
м
тес
U
.
=
м
U
2
=
14
.
3
282
=90 V;
2) Yuklama qarshiligi.
R
yu
=
0
0
I
U
=
3
10
100
90
=900 Om.
14-masala.
Ko`prik sxemali to‘g‘rilagichning har bir diodidan I
0
=10 mA tok
o‘tmoqda. Yuklama qarshiligi R
yu
=400 Om. Diodga tushayotgan kuchlanishning
amplituda qiymatini aniqlang.
7-rasm. Ko‟prik sxemali to`g`rilagichlar
Yechish:
1)
Тo‘g‘rilangan kuchlanishning qiymati
В
R
I
U
н
o
o
40
400
10
100
3
2) O‘zgaruvchan kuchlanishning amplitududasi
U
m
tes
.
=
.
8
.
62
2
14
.
3
40
2
0
B
U
Yuklamasi kondensatordan iborat bo‟lgan to‟g‟rilagichni hisoblash
15-masala.
1.Quyidagi kattaliklar yordamida to‘g‘rilagichlarni hisoblang.
Manba kuchlanishi U
1
=220 V, chastotasi f=50 Gs, yuklama toki I
oyu
=0,7 A,
yuklama kuchlanishi U
oyu
= 60 V, yuklamadagi pulslanish koeffitsiyenti
K
p.yu
=1.2%, ishlash diapazondagi temperatursi
T
okr
=-60
+80S.
2. Demak, yuklama kuchlanishi U
oyu
= 60 V,tok I
oyu
=0,7 A bo‘lsa, yuklama
quvvati
A
B
U
I
P
Oyu
Oyu
Oyu
43
60
7
.
0
.
teng bo‘ldi. Bu katta quvvat
bo‘lmaganligi sababli bir fazali ko‘prik sxema tanlaymiz. Berilgan pulslanish
koeffitsiyentiga erishish uchun filtrning kirishiga parallel qilib S
1
kondensator
ulanadi. Тokning chastotasi f=50 Gs ekanligidan S
1
kondensatordagi pulslanish
koeffitsiyentini K
p.vx
=15% deb olamiz.
8-rasm.
To‘g‘rilagichlar
3. Тo‘g‘rilagichning kirishidagi kuchlanish
U
0
С
2
U
ю
L
R
н
С
1
,
6
.
65
45
.
9
01
.
0
1
60
%
/
01
.
0
1
0
B
U
U
U
U
он
ф
он
bu yerda
%
45
.
9
/
oh
Ф
U
U
4. Diodning asosiy parametrlarini aniqlaymiz:
I
to‘g‘.va .p
=3.5
;
45
.
2
7
.
0
5
.
3
A
I
O
I
to‘g‘.o‘r.
=
A
I
o
35
.
0
2
/
7
.
0
2
/
U
tes.m
=
B
U
O
4
.
98
6
.
65
5
.
1
5
.
1
Bu parametr qiymatlarga mos keluvchi D231 diodni tanlaymiz. Uning asosiy
parametrlari quyidagilar:
I
to‘g‘.o‘r
=5A> I
to‘g‘.o‘r
=0,35 A. U
tes.va.max
=300V> U
tes.va.p.
=98,4V U
to‘g‘.o‘r
=1V.
Demak, tanlangan diodning parametrlari to‘g‘rilagich parametrlaridan nisbatan
katta bo‘lib, ko‘prik sxemaning har bir yelkasiga bittadan diod ulanadi.
Тo‘g‘rilagichning sxemasi (rasm ):
5.
Diodning differensial (ichki) qarshiligi (bitta yelkasida).
Оm
I
U
r
r
o
to
r
o
to
dif
96
.
0
35
.
0
3
1
3
.
`
.
`
.
`
.
`
.
6.
Ikkilamchi cho`lg‘am sifatida keltirilgan transformator cho`lg‘amining aktiv
qarshiligi:
OM
I
U
B
f
S
В
f
I
U
K
r
o
o
o
o
rc
TP
04
.
5
7
.
0
6
.
65
38
.
1
50
1
38
.
1
50
7
.
0
6
.
65
5
.
3
7. Тo‘g‘rilagich fazasining aktiv qarshiligi:
r
o
=2
ОМ
r
r
tr
dif
96
.
6
04
.
5
96
.
0
2
8. Ikkilamchi cho`lg‘am sifatida keltirilgan transformator cho`lg‘amining
induktivligi:
Gn
B
f
S
I
U
B
f
I
U
S
K
L
o
o
o
o
L
3
3
10
1
.
6
38
.
1
50
1
7
.
0
6
.
65
38
.
1
50
7
.
0
1
6
.
65
10
5
1
1
9. Тo‘g‘rilagich fazasining aktiv va induktiv qarshiliklari orasidagi munosabat:
17
;
316
.
0
96
.
6
10
1
.
6
50
14
.
3
2
3
arctg
arctg
r
L
arctg
o
p
10.Yordamchi parametr A
109
.
0
6
.
65
2
96
.
6
14
.
3
7
.
0
o
o
o
U
m
r
I
А
11. V,D va F koeffitsiyentlarni topamiz. V=1,12; D=2,0; F=5,0.
12. N koeffitsiyentni topamiz: N=25000.
Eslatma.
V, D, F va N koeffitsiyentlarni topishda interpolyatsiya usulidan
foydalanamiz.
13. To‘g‘ri tokning takrorlanuvchi impuls qiymatini aniqlaymiz.
I
to‘.i.
=
.
5
75
.
1
2
5
7
.
0
2
A
A
F
I
o
14. 2-jadvalga mos holda elektr parametrlarini aniqlaymiz:
U
2
=
;
5
.
73
6
.
65
12
.
1
B
U
В
o
I
2
=D
A
I
o
1
41
.
1
7
.
0
2
2
A
I
U
U
I
n
I
33
.
0
1
220
5
.
73
2
1
2
2
21
1
BA
P
P
o
r
9
.
68
7
.
0
6
.
65
5
.
1
5
.
1
Bu parametrlarga mos holda transformatorning hisoblashlari kelib chiqadi.
15. Diodni teskari kuchlanishga tekshiramiz U
tes
=
B
B
U
300
6
.
103
5
.
73
41
.
1
2
2
Demak, diod to‘g‘ri tanlangan.
16. Filtrning kirish sig‘imini.
мкф
f
r
вх
Кп
Н
С
o
477
50
.
6
15
25000
100
%
.
100
1
17. Sig‘imi 470 mkf va kuchlanishi 160 V bo‘lgan K50-22 kondensatorni
tanlaymiz. Bu kondensator uchun pulslanish koeffitsiyentini aniqlaymiz.
K
p.kir
=
%
2
.
15
50
470
96
.
6
100
25000
100
f
C
r
H
o
Тanlangan kondensatorning nominal kuchlanishini tanlaymiz.
B
U
U
B
U
ishchi
C
6
.
103
5
.
73
41
.
1
2
160
2
1
Filtrning filtrlash koeffitsiyenti
5
.
12
2
.
1
2
.
15
%
%
.
.
pn
kir
p
F
К
К
К
18. LS filtr ko‘paytmasi quyidagiga teng
.
3
.
33
4
/
)
1
5
.
12
(
10
/
)
1
(
10
2
mkf
Gn
m
К
С
L
F
Drosselning induktivligi
Gn
C
C
L
L
071
.
0
470
3
.
33
1
Unifikatsiyalash (soddalashtirish) maqsadida S=S
1
=470 mkf deb olamiz. 7-
jadvaldan L=0,08 Gn, r
L
=8,6 Om bo‘lgan parametrli drosselni tanlaymiz.
19. Rezonans bo‘lmagan holat uchun filtr tanlaymiz
m
рез
2
2
;
m
LC
2
/
1
2
;
628
2
2
10
470
08
.
0
1
2
3
f
332<628
Demak, filtrda rezonans kuzatilmaydi.
20. Yuklamadagi haqiqiy kuchlanishni aniqlaymiz
.
6
.
59
7
.
0
6
.
8
6
.
65
B
I
r
U
U
o
L
o
Oю
21. Hisoblashning nisbiy xatoligini hisoblaymiz
%
66
.
0
%
100
60
6
.
59
60
%
100
o
оn
o
o
оn
U
U
U
U
U
16-masala.
Yuklamasi induktivlikdan iborat bo‘lgan to‘g‘rilagichni hisoblash
uchun quyidagi parametrlar talab qilinadi:
Manba kuchlanishi U
1
=220 V, chastotasi f=50 Gs, yuklama toki I
oyu
=6 A,
yuklama kuchlanishi U
oyu
= 10 V, yuklamadagi pulslanish koeffitsiyenti
K
p.yu
=2.7%, ishlash diapazondagi temperatursi
T
okr
=-60
+80S.
2. Demak, yuklama kuchlanishi U
oyu
=10 V va yuklama quvvati P
oyu
=I
oyu
ВА
U
ою
60
10
6
teng bo‘lib, bu kichik quvvat. Yuklamadagi tok esa I
oyu
=6 A>
1A bo‘lsa, bunday hollarda bir fazali ikki yarim davrli to‘g‘rilagich sxema
tanlaymiz. Yuklama toki I
oyu
=6 A> 1A bo‘lganligi sababli filtrning kirish
elementi sifatida drossel tanlaymiz.
628> Do'stlaringiz bilan baham: |