Elektr energetikasi

Nazorat savollari 
1. Elektr energiyani xalq xo‗jaligida qo‗llashning o‗ziga xos xususiyatlari. 
2. Elektr energiyasini iste‘molining hozirgi davr talabidagi holati. 
3. Energetika tizimi haqidagi tushuncha. 
4. Elektr tarmoqlari, hamda elektr tizimlari tuzilishini tashkil etuvchi 
elementlar. 
5. Elektr tarmoqlarini o‗z vazifalari bo‗yicha bo‗lingan guruhlari. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
 
 
 
 
 
14 – MA`RUZA. ELEKTR MOTORLAR VA GENERATORLAR. 
Reja: 
1.Elektr motorlar haqida umumiy tushunchalar.  
2.Generatorlar. O‗zgarmas tok motorlari.  
3.Rivojlangan mamlakatlarda elektr motor va generatorlarni ishlatilish sohasi. 
 
1.Elektr motorlar haqida umumiy tushunchalar. 
 
Elektr dvigatel
 — elektr energiyasini mexanik energiyaga aylantirib beruvchi 
mashina.  Isteʼmol  qiladigan  tok  turiga  koʻra,  oʻzgarmas  tok  va  oʻzgaruvchan  tok 
Elektr  dvigatellariga  boʻlinadi.  Oʻzgarmas  tok  Elektr  dvigatellarida  valning 
aylanishlar chastotasi (soni)ni ravon rostlab turish mumkin. Shuning uchun valning 
aylanishlar  chastotasini  teztez  oʻzgartirib  turish  lozim  boʻlgan  hollarda  shunday 
dvigatellar  ishlatiladi.  Oʻzgarmas  tok  Elektr  dvigatellari,  uch  xil  sxemali:  parallel 
uygʻonishli,  ketmaket  uygʻonishli  va  aradash  uygonishli  qilib  ishlab  chiqarildi 
Oʻzgaruvchan  tok  Elektr  dvigatel  jumlasiga  asinxron  elektr  dvigatel,  sinxron  va 
kollektorli dvigatellar kiradi. Asinxron Elektr dvigatel eng koʻp ishlatiladi. Sinxron 
Elektr  dvigatelda  valning  aylanishlar  chastotasi  isteʼmol  qilinadigan  tokning 
chastotasiga  qatiy  bogʻliq  boʻladi.  Bunday  dvigatellar  eng  quvvatli  elektr 
yuritmalarda  ishlatiladi.  Elektr  dvigatellar  ochiq,  berk  va  germetik  turlarga 
boʻlinadi. Portlashga xavfsiz Elektr dvigatellar ham bor. Bunday dvigatelning ichida 
gaz  portlaganda  alanga  tashqariga  chiqmaydi.  Elektr  dvigatellar  uyroʻzgʻorda, 
sanoat va transportda keng miqyosda ishlatiladi.