ƏLƏKBƏr MƏMMƏdov ceyhun yusifov iLqAr Seyfullayev vergİ

Vergİ VƏ TƏrƏqqİ

əmlakın özgəninkiləşdirməsindən əldə olunan gəlir;

muzdlu işdən gəlir;

sahibkarlıqdan gəlir;

işə  götürən  tərəfindən  ödənilən  fərdi  pensiyalar,
təqaüdlər, digər fayda;

daşımadan əldə edilən gəlir;

boru xətti, elektrik xətlərindən istifadədən gəlir, məlumat
ötürülməsinə və sair digər buna oxşar fəaliyyətdən gəlirlər.
Türkiyə Respublikası. Türkiyədə  gəlir vergisi  ilə bağlı bütün
məsələlər “Gəlir Vergisi Qanunu”na uyğun olaraq müəyyən edilir
və bu qanun ilə tənzimlənir. Gəlir fiziki şəxslərin bir təqvim ili
ərzində əldə etdiyi bütün gəlirlərin xalis məbləğidir.
Fiziki  şəxslərin  gəlir  vergisinə  cəlb  olunan  gəlir  növləri
aşağıdakılardır:
-sahibkarlıq fəaliyyətindən gəlir;
-əməkhaqqı;
-peşəkar fəaliyyətdən gəlir;
-fiziki şəxsin daşınmaz əmlakından gəlir;
-fiziki şəxsin əmlakından gəlir;
-sair gəlir növləri.
Türkiyədə fiziki şəxslərin gəlirlərindən tutulan vergi  proqres -
siv şkala üzrə nəzərdə tutulmuşdur. 2008-ci il üzrə aşağıdakı
vergi normaları müəyyən edilmişdir:
- 7.800 lirəyə qədər 15%;
-  19.800  lirəyə  qədər  vergi  1.170  lirə  təşkil  edir  və  7800
lirədən artıq məbləğə 20% vergi tarifi tətbiq edilir;
- 44.700 lirəyə qədər vergi 3.570 lirə təşkil edir və 19800
lirədən artıq məbləğə 27% vergi tarifi tətbiq edilir;
- 44.700 lirəyə qədər vergi  10.293 lirə təşkil edir və  44.700
lirədən artıq məbləğə 35% vergi tarifi tətbiq edilir.
Göstərilən  faktlar  gəlir  vergisi  üzrə  tamamilə  fərqli
yanaşmaların  olduğunu  göstərir.  Belə  ki,  Rusiyada  gəlirlərin
vergi tənizmlənməsində bir dərəcəli vegi dətəcəsi ilə propor-
sional,  ABŞ  və  Türkiyədə  isə  diferensiallaşdırılmış  vergi
dərəcələri ilə proqressiv vergitutma praktikası mövcuddur. Belə
fərqlərin mövcudluğuna rəğmən, hər üç ölkənin bərabərsizliyin
səviyyəsinə görə oxşar olması faktı da qeyd olunmalıdır.   

---

233