ƏLƏKBƏr MƏMMƏdov ceyhun yusifov iLqAr Seyfullayev vergİ

Vergİ VƏ TƏrƏqqİ

---

•
problemin dərk olunması;
•
məlumatların axtarışı;
•
alternativ həll variantlarının qiymətləndirilməsi;
•
almaq haqqında qərarın qəbulu;
•
nəticələrin qiymətləndirilməsi.
Əlbəttə, məhsulun alınması prosesi tamamilə bu sxem üzrə
reallaşmır.  Prosesin  belə  ardıcıllıqla  həyata  keçməsi  yalnız
alıcının fəallığı, seçmək imkanı və seçmək qabiliyyəti olduğu
halda baş verir. Digər tərəfdən, alınacaq məhsulun alıcı üçün
əhəmiyyətlilik dərəcəsi və satınalma ilə bağlı risklərin səviyyəsi
də  bu prosesin məzmununa və formasına ciddi təsir göstərir.
Istehlakçının satınalma ilə bağlı risklərini aşağıdakı qruplarda
birləşdirmək olar:
•
maliyyə itkiləri ilə bağlı risklər (məhsulun problemin
həlli üçün yararsızlığı, tez-tez təmir işlərinin aparılması zərurəti
alıcının sərf etdiyi vəsaitin səmərəsizliyinə gətirir və s.);
•
zaman  itkisi  riski  (şikayətin  edilməsi,  satıcıya  əlavə
müraciətlər, təmirə sərf olunan vaxt və s.)
•
fiziki  risk  (məhsulun  ətraf  mühit  və  sağlamlıq  üçün
zərərliliyi);
•
Psixoloji risk (məhsuldan gözlənilən faydanın əldə edil -
mə məsi, uğursuz satınalmanın alıcının imicinə və ya nüfuzuna
mənfi təsiri və s.)
Qeyd olunan riskləri azaltmaq üçün almaq haqqında qərarın
qəbulunda daha geniş və etibarlı informasiyadan istifadə olun -
malıdır.
Bəzi  tədqiqatlarda  alıcının  probleminin  həlli  tərzinin  üç
forması göstərilir [66]: 
•  «Problemin  həllinə  geniş  yanaşma»  riskin  səviyyəsi  və
informasiyanın əhəmiyyəti satınalma üçün yüksək olduğu halda
tətbiq  olunur.  Alıcının  əvvəllər  istifadə  etmədiyi  məhsul
kateqoriyalarına tələbatı yarandıqda onun seçmə meyarları dəqiq
olmur, bu meyarların müəyyənləşdirilməsi üçün daha çox infor-
masiyaya ehtiyac yaranır;
• «Problemin həllinə məhdud yanaşma» alıcının tanış məhsul
kateqoriyasında yeni məhsullara müraciəti zamanı tətbiq olunur.
Bu  zaman  seçmə  meyarları  məlum  olduğu  üçün  əlavə  infor-
58