Ekspluatatsiyasi instituti irisbekova mavluda narinbayevna xalqaro logistik

 
4.6. Aviatsiya transporti infratuzilmasi 
Aviatsiya transportining infratuzilmasi linear elementlardan (havo yo‗llari) va 
nuqta elementlaridan (aeroportlar, maydonlar) iborat. Havo yo‗llarida faoliyat 
yuritishni hisobga olgan holda, havo yo‗nalishlari o‗zlarining notekis hajmlariga 
ega. tegishli nuqta orasidagi yo‗lda tegishli vositalar, nazorat va boshqarish 
samolyotlar harakati asosida tashkil etish zaruriyati muvofiq chiziqli havo 
transporti infratuzilmasini uchun tayinlash. Havo tashish o‗z hududida cheksiz 
bo‗shliqqa ega bo‗lishiga qaramasdan, havo tashish kuzatilgan yo‗llarning hajmi 

---

100 
bilan cheklanadi. Chegaralangan infratuzilmaga ega infratuzilma nuqtasi 
aeroportlar tomonidan nazorat qilinadigan hududlarni bog‗laydi. Bundan kelib 
chiqadiki, aviatsiya transportining infratuzilmasi asosan aeroportlarning joylashishi 
va ularning imkoniyatlari bilan aniqlanadi. Aeroportning tashish uchun markaz 
sifatida ahamiyati yuklarni yetkazib berish va jo‗natish uchun transport 
infratuzilmasining rivojlanish darajasiga bog‗liq. Bu erda dengiz porti bazasida 
bo‗lgani kabi vaziyat ham bor. 
Boshqa shubhasiz muhim omil - bu aeport xizmat qiladigan joy. individual 
mamlakat yoki iqtisodiy mintaqalar aeroportlar ierarxik munosabatlar mavjud: 
mintaqaviy portlar, xalqaro qiymati (xalqaro markazi), portlari orqali bir qit‘alararo 
tranzit (qit‘alararo markazi), bor bo‗lgan eng muhim aeroportlardan. Ushbu 
kichikroq aeroportlar ko‗pincha mahsulot massasini taqsimlashni amalga 
oshiradigan yirik tugunlar uchun mahsulotlarni yetkazib berish va jo‗natish 
funktsiyalarini bajaradilar. Havo trafik nisbati (tufayli transport ma‘lumotlarni 
tashish uchun past iqtisodiy muvofiq uchun) butun transport tuzilishi kichik bir 
qismi bo‗lsa-da oshirish, ularning moyilligini saqlab qoldi. Bu fakt va turistik 
transportning jadal rivojlanayotgan bozori uchish va qo‗nish uchun ruxsat olish 
uchun to‗siqlarni keltirib chiqaradi. Dengiz transportida bo‗lgani kabi, havo 
transporti infratuzilmasi xalqaro logistika uchun, ayniqsa, qit‘alararo transportda 
muhim ahamiyatga ega. 
Jahon aeroporti tarmog‗ida eng muhim xalqaro tranzit stansiyalari va tarqatish 
platformalarining vazifasi: 
Evropada: Frankfurt Main (Germaniya), Londonda (Buyuk Britaniya) Xitrou 
aeroporti, Amsterdam (Gollandiya), Parijdagi (Fransiya) Halle aeroporti, Bryussel 
(Belgiya); 
Chikagoda Memfisda (AQSH, Tennessee), Los-Anjeles (AQSH, Kaliforniya), 
Mayami (AQSH, Florida), Kennedi aeroportida Nyu-Yuorkda (AQSH, Nyu-
Yuork), Gale aeroportiga (AQSH, Illinoys): Shimoliy Amerikada Louisville 
(AQSH, Kentukki), Anqara (Amerika Qo‗shma Shtatlari, Alyaska) aeroporti 
Stenford Field, Ne-WARC (Amerika Qo‗shma Shtatlari, Nyu-Jersi), Atlanta 

---

101 
(AQSH, Gruziya), Ogayo shtatining (AQSH, Ogayo shtati), Indianapolis (Amerika 
Qo‗shma Shtatlari, Indiana), aeroport Dallasdagi Fort Wald (AQSH, Texas), San-
Frantsisko (AQSH, Kaliforniya), Oakland (AQSH, Kaliforniya), Toledo (AQSH, 
Ogayo shtati); 
Janubiy Amerikada: Rio-de-Janeyro (Braziliya) va Buenos-Ayres (Argentina); 
Osiyo, Syangan (Xitoy), Tokio (Yaponiya), Seul (Janubiy Koreya), Singapur 
(Singapur), Taypey (Tayvan) ham Narita aeroporti, Osaka (Yaponiya), Bangkok 
(Tailand) shahrida Kansai aeroporti, Tokio xonadon Airport ( Yaponiya); 
Afrikada: Sharjah (Birlashgan Arab Amirliklari); 
Avstraliyada: Sidney. 
Havo transporti sohasida ustuvor loyihalar qatoriga quyidagilar kiradi: 
Milan shahridagi Malpensa aeroportini kengaytirish; 
Varshava aeroporti kengayishi.