Ekspluatatsiyasi instituti irisbekova mavluda narinbayevna xalqaro logistik

8.7. O‘zbekiston Respublikasidagi tashkilotlarning jahon logistika tarmog‗iga 
integratsiyalanishi 
Hozirgi kun shart-sharoitlarida O‘zbekiston Respublikasining ichki va tashqi 
siyosatining ustivor yo‗nalishlaridan biri uning savdo va transport majmualarini 
jahon logistika kengligiga tezlashtirilgan integratsiyalash, tovarlar, xizmatlar, 
kapital va ishchi kuchining erkin ko‗chishi uchun qulay shart-sharoitlarni yaratish 
bo‗lib hisoblanadi.
2015–2018 
yillarda 
O‘zbekiston Respublikasida logistika tizimini 
rivojlantirish dasturi va tranzit potensialini rivojlantirish davlat dasturi amalga 
oshirilgan, ular ko‗p jihatdan bir-birini to‗ldiradi. Chunki tovarlarni tranzit qilish 
va xalqaro transport logistikasi davlatda 
infratuzilma ob‘ektlarining umumiy 
jamlanmasi 
bo‗lishini talab qiladi – bu transport-logistika markazlari, avtomobil 
yo‗llari tarmog‗i (xalqaro avtomobil yo‗laklarining uchastkalarini ham o‗z ichiga 
olgan holda, yo‗l yoqasidagi servis ob‘ektlaridir. 
 
 
8.7.1. O‘zbekistondagi avtomobil yo‗llari 
O‘zbekiston Respublikasida xalqaro logistikani rivojlantirishning muhimligi ko‗p 
jihatdan uning hududida logistik infratuzilmaning muhim elementi – umum 
foydalanadigan avtomobil yo‗llari tarmog‗ining borligi bilan belgilanadi. 
Respublika hududida 1 km
2
ga to‗g‗ri keladigan avtomobil yo‗llarining zichligi 0,4 

---

244 
km ni tashkil qiladi (masalan, Rossiyaning Evropa qismida bu ko‗rsatkich 0,2 km 
ga teng). 
Respublikamizdagi jami avtomobil yo‗llar tarmog‗i 184 ming km uzunlikda 
bo‗lib, undan 42695 kilometri – umumiy foydalanishdagi avtomobil yo‗llaridir. 
Bundan tashqari, shahar ko‗chalari (7126 km), tuman markazlari ko‗chalari (12529 
km), qishloq aholi punktlari ko‗chalari (64839 km), ichki xo‗jalik yo‗llari (32066 
km) hamda korxona va tashkilotlarning idoraviy yo‗llari (24745 km) ham mavjud. 
O‗zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 14 fevraldagi "Yo‗l xo‗jaligini 
boshqarish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‗g‗risida"gi 
Farmoniga asosan Avtomobil yo‗llari qurish va foydalanish davlat-aksiyadorlik 
kompaniyasi ("O‗zavtoyo‗l" DAK) tugatilib, O‗zbekiston Respublikasi Avtomobil 
yo‗llari davlat qo‗mitasi tashkil etildi.
Avtomobil yo‗llarini boshqarish bo‗yicha maxsus vakolatlarga ega bo‗lgan 
davlat organi sifatida Davlat qo‗mitasining asosiy vazifalari va faoliyat 
yo‗nalishlari etib: avtomobil yo‗llari sohasida yagona texnik siyosatni olib borish; 
avtomobil yo‗llari tarmoqlarini rivojlantirish va takomillashtirish istiqbollarini 
belgilash; avtomobil yo‗llarining xalqaro tranzit yo‗laklarini shakllantirish; 
avtomobil yo‗llari sohasida kadrlarni tayyorlash, qayta tayyorlash va ularning 
malakasini oshirish va boshqa vazifalar belgilangan. 
O‘zbekiston Markaziy Osyiening markazida, sharqdan, shimoldan va janubdan 
keladigan savdo yo‗llarining chorrahasida joylashganligi xalqaro ahamiyatga ega 
bo‗lgan avtomobil yo‗llarining shakllanishini shartlagan (Transevropa transport 
yo‗laklari tarkibida). Respublika hududi bo‗ylab «E-40» kategoriyali xalqaro 
avtomobil yo‗llaridan O‘zbekiston orqali o‘tadigan Qo‘ng‘irot- Nukus - 
Dashxovuz - Buxara –Navoi- Samarkand- Jizzax -Toshkent marshrutlari mavjud.
 
Transport oqimlarining O‘zbekiston Respublikasining nisbatan tor geografik 
maydonidagi tranzit yo‗laklar doirasida konsentratsiyalanishi yuklarni qayta 
yuklashning avtomobil transportidan foydalanish nuqtai-nazaridan bir-biridan 
optimal masofada joylashgan terminalli transport tugunlariga to‗planganligi 
mamlakatni xalqaro logistika tarmog‗iga integratsiyalash bilan, dunyoda yuk 

---

245 
oqimlarining o‗sib borishi kontekstida mamlakatning tranzit potensialidan samarali 
foydalanish imkonini beradi.
O‘zbekiston Respublikasida logistika tizimini rivojlantirish dasturi qabul 
qilingunga qadar mamlakatda xalqaro logistikaning yana bir muhim 
infratuzilmaviy 
elementini 
shakllantirish 
jarayoni 
boshlangan: 
yuklarni 
jo‗natuvchidan qabul qilib oluvchiga yetkazib berish logistik sxemalarini amalga 
oshirish jarayonida, jumladan xalqaro yetkazib berishlar zanjiri tarkibida amalga 
oshirish jarayonida bajariladigan transport-ekspeditorlik xizmatlari va hamrohlik 
qiluvchi boshqa xizmatlarni amalga oshiradigan bir nechta transport-logistika 
markazlari (TLM) yaratilgan va jihozlangan. Ushbu transport-logistika 
markazlarida ombor infratuzilmasi yaratilgan, ularga muhandislik tarmoqlari, 
kirish-chiqish yo‗llari, kommunikatsiya vositalari o‗tkazilgan.