Eksperimental psixologiya: tushuncha tarixi. Eksperimental psixologiyaning hozirgi davrdagi holati. Reja

Psixologiyada sinaluvchi xulq-atvorining tahlili va tushunishi katta ahamiyatga ega. Tushunish jarayoni qaysidir ma’noda o’lcham jarayoniga qarama - qarshidir. O’lchashda tadqiqot natijalarini ob’ektlashtirishga harakat qilamiz, tushunishda esa aksincha, sinaluvchining xulq - atvorini xususiy ma’naviy o’lchamlarida qayta ishlanadi.

Barcha psixologik empirik metodlarni ikki o’lchamli kenglikda joylashtirish qulay, qaysi o’qlari psixologik tadqiqotning 2-ta spetsifik belgilarini bildiradi.

Birinchisi – sinaluvchi va tadqiqotchi o’rtasidagi o’zaro munosabatlarni borligi yoki yo’qligi yoki bu munosabatlarning intensivligi. U klinik eksperimentda eng katta va o’zini-o’zi ko’zatishda eng kamhisoblanadi.

Ikkinchisi protseduralarning ob’ektlashuvi va sub’ektlashuvidir. Bunda eng chetki variant sifatida test olish va boshqa odamni xulq-atvorini uning xatti – harakatini «sezish», empatiya, birga tugashi, shaxsiy interpretatsiyasini «toza» tushunish nazarda tutiladi.

Tadqiqotchi ikkinchi holatda hech qanday narsa ishlatmaydi deb aytish mumkin emas: ular bor, lekin «ichki» - tadqiqotchining shaxsiy malakasi, individual ma’nolari, interpretatsiya priyomlari va boshqalar. Tadqiqotchi o’lchamda ishlatadigan ashyolari tashqi bo’ladigan, boshqacha ham atash mumkin.