Экономическая газета #130(2757)

Жисмоний шахслардан олинадиган 
даромад солиғининг ўзига хос
хусусиятлари
Жисмоний шахслардан олинадиган 
даромад солиғи тўловчилари Белоруссия-
да ва ундан ташқаридаги манбаларидан 
олинган даромадлар бўйича – солиқ рези-
дентлари ва Белоруссиядаги манбаалари-
дан олинган солиқ резидентлари бўлмаган 
шахслар ҳисобланадилар. Солиққа тортиш 
объекти бўлиб, жисмоний шахсларнинг 
пул ва натура шаклидаги жами даромади 
ҳисобланади. Солиққа тортилмайдиган 
даромадлар рўйхати ва солиқ чегирмала-
ри қонунчиликда кўзда тутилган. Солиқ 
чегирмалари қуйидаги миқдорларда кўзда 
тутилган:
– иш ҳақининг энг кам миқдори;
– бир энг кам иш ҳақи миқдорида иш-
чининг ўзига;
– иш ҳақини энг кам миқдорининг 2 
баробарида ҳар бир бола ва боқимандага;
– иш ҳақини энг кам миқдорининг 
10 баробарида жисмоний шахсларнинг 
алоҳида тоифалари учун.
Солиқ бўйича прогрессив солиқ став-
каси кўзда тутилган, у даромадларнинг 
5 та айланмасига ва уларга мос ставкалар 
(9, 15, 20, 25, 30 фоиз)га эга. 15 фоиз миқ-
дордаги солиқ ставкаси қуйидаги даромад 
турлари учун ўрнатилган: акциялар бўйи-
ча дивидендлар, юридик шахсларни туга-
тиш ва қайта ташкил қилиш натижасидаги 
корхона фаолиятига ўз ҳиссаси билан қат-
нашишидан олган даромад. Чет эл фуқа-
ролари ва фуқаролиги бўлмаган шахслар 
солиқ имтиёзи ва солиқ чегирмаларисиз, 
20 фоиз ставка бўйича солиққа тортилади.
Алоҳида фаолият тури даромадла-
ридан олинадиган солиқ, яъни, банклар 
даромадидан, суғурта ва қайта суғурта 
қилувчи ташкилотлар ва бошқа молия- 
кредит ташкилотларидан 30 фоиз ставка 
бўйича солиқ ундирилади; бошқа юридик 
шахсларнинг қимматли қоғозлар операция-
сидан олган даромадларидан олинадиган 
солиқ ставкаси – 40 фоиз.
Республикада алоҳида тоифадаги солиқ 
тўловчилар учун махсус солиқ тартиб-
лари кўзда тутилган. Соддалаштирилган 
солиққа тортиш тизимини қўллайдиган 
ташкилотлар ва якка тадбиркорлар, ялпи 
тушумдан 10 фоиз миқдорида солиқ 
тўлайдилар. Қишлоқ хўжалик маҳсулотла-
рини етиштирувчилар ялпи тушумдан 5 
фоиз миқдоридаги ягона солиқ тўловига 
ўтиш ҳуқуқига эгалар.
Мамлакат қонунчилиги томонидан 
кўп лаб маҳаллий солиқлар ўрнатилган:
– алоҳида рухсатномалар учун йиғим: 
автотранспорт воситаларининг тўхташ 
жойларида йиғиладиган йиғим; балиқ-
чилик ва овчилик йиғимлари, маҳаллий 
рамзлардан фойдаланиш ҳуқуқи учун 
йиғим, савдо-сотиқ билан шуғулланиш 
ҳуқуқи йиғими, ит эгаларидан йиғилади-
ган йиғим, аукционлар ўтказиш ҳуқуқи 
учун йиғим, курорт йиғими, курорт жой-
ларида қурилиш қилиш учун йиғим;
– реклама солиғи;
– мақсадли йиғимлар: транспрот йиғи-
ми, шаҳар (туман) инфратузилмасини 
таъминлаш ва ривожлантириш йиғимла-
ри;
– ёввойи ўсимликлар, қўзиқоринлар, 
шифобахш ўсимликларни тайёрлаш учун 
йиғим;
– чакана савдо тармоғида товарларни 
сотишдан олинадиган солиқ;
– меҳмонхоналар, ресторанлар, барлар, 
қаҳвахоналар хизматлари учун йиғим.