Ekonometrika asoslari



Download 35,31 Mb.
bet41/48
Sana14.07.2021
Hajmi35,31 Mb.
#118799
TuriУчебное пособие
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   48
Bog'liq
ЭКОНОМЕТРИКА КИТОБ 2018 lotin

E1+ E2= Ex yig'indi ishlab chiqarish elastikligi deyiladi.

Misol sifatida Kobb - Duglas funktsiyasi uchun har bir resurs bo'yicha mehnat unumdorligini va resurslarni almashtirish limit normasini hisoblaymiz. Kobb- Duglas funtsiyasi quyidagi ko'rinishga ega bo'lsin:



у =

Bu funktsiya uchun mehnatning limit unumdorligi

— = 0,75j"°'25J0'25,

л J i L J

oxl

kapitalning limit unumdorligi



dy

0,75.-0,75

= 0,25

dxn



bo'ladi.

Resurslarni almashtirish limit normasi

^^ = (0,75л:;0'25 • x20'25)/(0,25л:0'75 • л: °'75) = = 3x2/xv ду/ дх2

9.4.- Iqtisodiyot dinamikasi modellari 9.4.1. Iqtisodiy modellar turlari

Iqtisodiyot fani va amaliyotida echiladigan masalalar vaqt omiliga bog'liq ravishda statik va dinamik masalalarga bo'linadi. Statika iqtisodiy obyektlarning ma'lum bir sanaga yoki davrga tegishli bo'lgan holatlarini ularni ifodalovchi ko'rsatkichlarning o'zgarishini vaqtga bog'lamagan holda o'rganadi.

Dinamik masalalarda o'zgaruvchilarning vaqtga bog'liqligidan tashqari ularning o'zaro vaqt bo'yicha bog'liklari aks ettiriladi. Masalan, investitsiya dinamikasi ishlab chiqarish hajmining o'zgarishini muhim omili bo'lgan asosiy kapital hajmining dinamikasini aniqlaydi.

Iqtisodiyot dinamikasida vaqt uzluksiz yoki diskret deb qaralishi mumkin. Vaqtning uzluksiz holda olinishi modellashtirish uchun qulay, chunki unda differentsial hisobi apparati va differentsial tenglamalar qo'llanadi. Vaqtning diskret holda olinishi amalda tadbiq etish uchun qulay, chunki statistik ma'lumotlar doimo diskret holda bo'ladi va aniq vaqt birligiga tegishli bo'ladi.

Diskret vaqt uchun chekli ayirmali tenglamalar apparati qo'llanishi mumkin. Aytish joizki ma'lum iqtisodiyot dinamikasining ko'p modellari uzluksiz va diskret variantlarda bo'ladi. Ikkala holatlarda ham o'xshash natijalar olinishi mumkin va modellarning murakkablik darajasi taxminan bir xil da bo'ladi.

9.4.2. Iqtisodiyotda dinamik muvozanat

Iqtisodiyot nazariyasida muvozanat tushunchasi muhim hisoblanadi, ya'ni obyektning shunday holatiki tashqi ta'sir bo'lmaganda uni saqlanishi tushuniladi. Iqtisodiyot dinamikasi masalasi xuddi jarayonlarni muvozanat holatiga qaytishi kabi, tashqi kuch ta'sirida o'sha holatning o'zgarish jarayonlarini tavsiflashni o'z ichiga oladi. Oddiy iqtisodiy tizimning muvozanat holatini ko'rib chiqaylik va bunday tizimning uzluksiz va diskret holatlaridagi harakatini tasvirlaymiz. Birinchi holda tizimning dinamikasi differentsial tenglamalar yordamida, ikkinchi holatda esa chekli ayirmali tenglama bilan yoziladi. Differentsial tenglama ko'rsatkichning (qaralayotgan tizim bitta x(t) ko'rsatkich yoki shunchaki л; bilan ifodalansin)

o'zgarishini uning harakat tezligi x't yoki x bilan bog'laydi. л; ko'rsatkichining o'zgarish tezligini uning muvozanat qiymati J^dan og'ish kattaligiga proportsional

deb olaylik. Boshqacha aytganda, ko'rsatkich muvozanat qiymatidan qanchalik uzoqlikka og'ishsa, u shunchalik tez unga qaytishga harakat qiladi.

Agar tenglamada л; ning vaqt bo'yicha birinchi tartibli xosilasi ishtirok etsa va bog'lanish esa chiziqli bo'lsa, u holda bu chiziqli differentsial tenglama bo'ladi. Masalan, u quyidagi ko'rinishga ega bo'lsin:

dx

— = k(x-x ) (9.4.1)

dt

dx

bu yerda k- koeffitsient. Bu tenglamada kxp- ozod had; ozod hadsiz — = kx



^ dt

kt

tenglama bir jinsli deyiladi va uning umumiy yechimi x — ce dan iborat.

Berilgan bir jinsli bo'lmagan tenglama x = xg xususiy yechimga ega (agar

л; kattalik muvozanat holatda bo'lsa) uning umumiy yechimi ixtiyoriy xususiy yechim bilan bir jinsli tenglamaning umumiy yechimi yig'indisidan iborat, ya'ni

kt

x = xe+ce (9.4.2)

t =0 da i ning qiymati x(o) bo'lishini hisobga olsak, c = x(o)-xe va

kt

x(t) = xe + (x(o) - xe )e hosil bo'ladi. Bu yechim berilgan (9.4.1)

tenglamani yechimini qonoatlantirishini tekshirib ko'rish mumkin.



kt

Agar к < 0 bo'lsa, u holda e —> О munosabat o'rinli va muvozanat turg'un holatda, ya'ni x(t) kattalikning qiymati xe qiymatidan og'ishganda, u



kt

yana shu qiymatni olishga intiladi. к > 0 bo'lganda esa e —> oo va mos ravishda x(t) —» oo (agar boshlang'ich holat muvozant holat bilan ustma-ust tushmasa). Tizim 9.4a rasmda ko'rsatilganidek xe holatga qaytadi. Uning к >0

bo'lgandagi holati 9.4b rasmda ko'rsatilgan va к koeffitsient -2 < к < 0 bo'lganda muvozanat turg'un bo'lgan holat, va к > 0 yoki к < -2 bo'lganda turg'un bo'lmagan holat yuz beradi.


/

< >


Download 35,31 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   48




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish