Эконометрика асослари”

4. Ўртача эластиклик коэфициенти ёрдамида натижага таъсир этувчи омилнинг кучига бахо берамиз.
Регрессия тенгламасини тахлилқилишда эластиклик коэффициентларидан фойдаланилади. Бу коэффициент (Э) омил белгининг ўртача неча фоиз ўзгари-шини ифодалайди.
Агар натижавий ва омил белгиларнинг қўшимча ўсишсуръатлари бир хилда бўлса, у ҳолда эластик коэффициенти бирга тенг бўлади (Э=1).
Агар омил белгининг қўшимча ўсиш суръати натижавий белгининг қўшимча ўсишсуръатидан юқори бўлса, у ҳолда бу коэффициент бирдан кичик бўлади (Э<1) ва аксинча (Э>1).
тенгламааси учун ўртача эластиклик коэфициенти қуйидаги формула билан аниқланади:

1. 
   Буни ҳисоблашдан олдин х ва у ларнинг ҳар бирининг умумий суммаси ва ўртачасини ҳисоблаб оламиз. Бунинг учун “Бир ходим ҳисобига кунлик яшаш минумуми минг сўм” Х омил маълумотлари остидаги B14 катакчани танлаймиз. Сўнг Главная > ∑ менюсини босамиз:
   

Клавиатурадан Enter тугмасини боссак, x лар суммаси жамланади:

Худи шу каби y лар йиғиндисини ҳисоблаймиз.

2. 
   Улардан қуйига эса x ва y ларнинг ўртача қийматини ҳисоблаб чиқарамиз. Биз юқорида x ва y ларнинг ҳар бирининг суммасини ҳисобладик. Ўша суммани 10 га бўлиш йўли билан уларнинг ўртачасини ҳисоблаш мумкин. Аммо буни Excel дастурида чиқаришимиз муҳим. Excel дастурида x ларнинг ўртачасини ҳисоблаш учун B15 катакни танлаймиз ва функция дарчаси чақириш тугмасини босамиз:
   

Пайдо бўлган дарчадан СРЗНАЧ функциясини танлаймиз ва ОК тугмасини босамиз.

Пайдо бўлган дарчанинг Число1 майдонига x омил белги маълумотлари диапазонини киритамиз. Бизнинг мисолда у B3 дан B12 гача. Сўнг ОК тугмасини босамиз. Натижада x омил белгининг ўртача қийматига эга бўламиз.

У натижавий белгининг ўртача қиймати ҳам худди шу йўл билан аниқланади ёки B15 катакни танлаб, унинг ўнг қуйи қисмини сичқонча билан босган ҳолда ўнг ёндаги катакка тортиш йўли билан ҳам чиқариш мумкин.

1. 
   Бундан
   

Иқтисодий мазмуни: Шундай қилиб уртача даромаднинг жон бошига истемол килинадиган гушт микдори ўртасида боғланишни таҳлил қилиш асосида уртача даромаднинг 1%га ўзгариши жон бошига гушт истемолининг 0,95% ўзгаришига олиб келади.