Ekonometrik modellashtirishning asosiy maqsadlari

1-variant

1. 
   Ekonometrik modellashtirishning asosiy maqsadlari (ekonometriya, statistika, iqtisodiy tizimlar).
   

2-Masala Mamlakatda tumanlar bo‘yicha ikkita ko‘rsatkich qiymatlari berilgan.
jadval

Tumanlar raqamlari	Umumiy xarajatlarda oziq –ovqat maxsulotlariini sotib olish uchun xarajatlar,%, Y	Bir ishchining o‘rtacha kunlik ish haqi, ming so‘m, x
1	14.0	45.0
2	16.0	59,0
3	9.0	57.0
4	7.0	61,0
5	5,0	58,0
6	4,0	47,0
7	6,0	55,0
8	3.0	37.0

1. 
   Y bilan x orasidagi bog‘lanishni tavsiflash uchun chiziqli funksiya parametrlarini hisoblang:
   
2. 
   Modelning approsimatsiyaning o‘rtacha xatoligi - _{ } va Fisher F-kriteriyasi yordamida baholang.
   

2-variant
1. Ekonometrikaning qo’llanish sohalarini tushuntirib bering (ekonometrik modellar, statistik baza).
2-Masala. .Korxonalar bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan

№	Ishlab chiqarilgan mahsulot, ming donada	1ta mahsulotning tannarxi, ming so‘mda
1	2,5	2,1
2	3,0	2,2
3	4,5	2,4
4	5,2	2,8
5	5,0	3,1
6	5,3	2,0
7	6,2	6,2
8	6,4	5,4
9	7,1	3,6
10	7,6	3,0

1. y bilan x orasidagi bog‘lanishni tavsiflash uchun darajali funksiya parametrlarini hisoblang:
2.Modelning approsimatsiyaning o‘rtacha xatoligi - _{ } va Fisher F-kriteriyasi yordamida baholang.
3-variant

1. Ekonometrik modellarni tuzish bosqichlarini aytib bering (muammoning qo’yilishi, axborot bazasini aniqlash, modellashtirish, ekonometriya).

2- Masala. O’zbekiston Rspublikasi aholisining daromadi – Y ming so’mni tashkil etib undan X ming so’mini jamg’arma sifatida bankka omonat sifatida qo’yishadi. Ko’rsatkich qiymatlarining yillar davomida o’zgarishi quyidagi jadvalda berilgan

Yil	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021
Y	479,7	489,7	503,8	524,9	542,3	580,8	616,3	646,8	673,5	701,3
X	99,7	100,9	102,5	103,5	104,6	108,8	113,7	116,6	118,6	123,4

Topshiriq
Y ning X ga ga bog’liqligini tavsiflash uchun quyidagi funktsiyalar parametrlarini hisoblang:
Chiziqli;
Darajali;
Har bir aniqlangan modelni R2, o’rtacha aproksimatsiya hatoligi – Ā bilan baholang.
4-variant

1. O’rta miqdorlar va o’rta chiziqli chetlanishni ta'riflab bering (ekstremal qiymat, o’rtacha chiziqli farq, torttirilmagan, torttirilgan. dispersiya).

2-Masala. Korxonalar bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan

№	Ishlab chiqarilgan mahsulot, ming donada	1ta mahsulotning tannarxi, ming so‘mda
1	3,0	6,2
2	4,5	5,4
3	5,2	3,6
4	7,6	3,1
5	5,0	3,0
6	7,1	2,8
7	6,4	2,4
8	6,2	2,2
9	5,3	2,1
10	2,5	2,0

1.y bilan x orasidagi bog‘lanishni tavsiflash uchun teng tomonli giperbola funksiya parametrlarini hisoblang:

2.Modelning approsimatsiyaning o‘rtacha xatoligi - _{ } va Fisher F-kriteriyasi yordamida baholang


5-variant

1. Chastota, nisbiy chastota, variatsiya, dispersiyani ma'nosini ta'riflab bering (variatsiya. variant, variatsion qator, chastota, absolyut miqdor).

2-Masala. Korxonalar bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan

№	Ishlab chiqarilgan mahsulot, ming donada	Sarf qilingan yoqilg‘I miqdori, tonnada
1	5,0	4,0
2	6,0	4,0
3	8,0	6,0
4	4,0	3,5
5	3,8	4,0
6	11,1	10,0
7	12,3	10,2
8	7,8	5,6
9	5,2	3,9
10	5,1	4,1

1.y bilan x orasidagi bog‘lanishni tavsiflash uchun darajali funksiya parametrlarini hisoblang:

2.Modelning approsimatsiyaning o‘rtacha xatoligi - _{ } va Fisher F-kriteriyasi yordamida baholang
6-variant

1. To’g’ri chiziq bo’yicha eng kichik kvadratlar usuli yordamida dinamik katorlarni tekislash metodikasini tushintirib bering (mezon, qaqiqiy miqdorlar, normal tenglamalar tizimi, korrelyatsiyasi koeffitsienti).

2-Masala. Korxonalar bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan

№	Ishlab chiqarilgan mahsulot, ming donada	Sarf qilingan yoqilg‘I miqdori, tonnada
1	5,0	4,0
2	6,0	4,0
3	8,0	6,0
4	4,0	3,5
5	3,8	4,0
6	11,1	10,0
7	12,3	10,2
8	7,8	5,6
9	5,2	3,9
10	5,1	4,1

1. y bilan x orasidagi bog‘lanishni tavsiflash uchun teng tomonli giperbola funksiya parametrlarini hisoblang:

2.Modelning approsimatsiyaning o‘rtacha xatoligi - _{ } va Fisher F-kriteriyasi yordamida baholang
7-variant
1. Asosiy statistik taqsimotlar (tasodifiy miqdor, taqsimot, miqdor, o’rtacha qiymat).
2-Masala. Korxonalar bo‘yicha quyidagi ma’lumotlar berilgan

№	Ishlab chiqarilgan mahsulot, ming donada	1ta mahsulotning tannarxi, ming so‘mda
1	2,5	3,0
2	3,0	4,5
3	4,5	5,2
4	5,2	7,6
5	5,0	5,0
6	2,8	7,1
7	2,4	6,4
8	2,2	6,2
9	2,1	5,3
10	2,0	2,5

1.Y bilan x orasidagi bog‘lanishni tavsiflash uchun chiziqli funksiya parametrlarini hisoblang:

2.Modelning approsimatsiyaning o‘rtacha xatoligi - _{ } va Fisher F-kriteriyasi yordamida baholang
8-variant

1. Iqtisodiy-statistik modellashtirishni noaniq bo’lmasligining sabablarini aytib bering (tendentsiya, noaniqlik, tavakkalchilik, statistik modellashtirish usuli)

2-Masala. Quyidagi jadvalda keltirilgan ma’lumotlar asosida:
1) y =a+bx regressiya tenglamasining a va b parametrlari hisoblansin;
2) Y va X ko’rsatkichlarning bog’liqlik zichligini aniqlovchi korrelyatsiya koeffitsienti (rxy) hisoblansin;
3) approksimatsiyaning o’rtacha xatosi hisoblansin;
4) elastiklik koeffitsientii (E) hisoblansin.

t	x	y
1	24	79
2	28	94
3	33	80
4	25	100
5	35	108
6	52	141
7	13	85
8	34	104
9	19	98
10	33	108

9-variant

1. Modelda aniq talablar xarakteristikasini tushuntirib bering (xususiy model, dinamik model, xususiy fazoviy model).

2- Masala. O’zbekiston Rspublikasi aholisining daromadi – Y ming so’mni tashkil etib undan X ming so’mini jamg’arma sifatida bankka omonat sifatida qo’yishadi. Ko’rsatkich qiymatlarining yillar davomida o’zgarishi quyidagi jadvalda berilgan

Yil	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021
Y	722,5	751,6	779,2	810,3	865,3	858,4	875,8	906,8	942,9	988,8
X	125,9	129,4	130,0	132,4	129,4	128,1	132,3	139,7	145,2	146,1

Topshiriq
Y ning X ga ga bog’liqligini tavsiflash uchun quyidagi funktsiyalar parametrlarini hisoblang:
Chiziqli;
Darajali;
Har bir aniqlangan modelni R2, o’rtacha aproksimatsiya hatoligi – Ā bilan baholang.