Ekologiya va suv resurslarini boshqarish kafedrasi

 
5
.4.  Qozogʻiston,  Qirgʻiziston  va  Oʻzbekiston  Respublikalari  davlat 
boshligʻlarining  Sirdaryo  havzasidagi  suv-energetik  resurslaridan  foydalanish 
toʻgʻrisida Bayonoti
 
 
Qozogʻiston  Respublikasi  Prezidenti N.A.Nazarboyev, Qirgʻiziston  Respublikasi 
Prezidenti A.A.Akaev va Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti I.A. Karimov 1996 yil 6 
mayda  Bishkekda  transchegaraviy  suv  oqimlarining  suv  va  energetika  resurslaridan 
foydalanish  bilan  bogʻliq  muammolarni  muhokama  qilib,  transchegaraviy  suv 

---

 
 
85
 
oqimlarining  suv  va  energiya  manbalaridan  oqilona  foydalanishni  muhofaza  qilish 
dolzarb va muhim vazifalar ekanligini, ularni samarali hal etishga yaqin hamkorlik yoʻli 
bilan  erishish  mumkinligini  tushundi.  Qozogʻiston  Respublikasi,  Qirgʻiziston 
Respublikasi  va  Oʻzbekiston  Respublikasi  tomonidan  suv-energetika  resurslarini 
boshqarish sohasida hamkorlikni kuchaytirish boʻyicha shu kungacha amalga oshirilgan 
sa’y-harakatlarni ma’qullab va ushbu sohada suv taqsimlashning yangi strategiyasini va 
iqtisodiy  boshqaruv  dastaklarini  ishlab  chiqishni  jadallashtirish  zarurligini  ta’kidlab, 
quyidagi oʻzaro tushunishga kelishdi. 
  
Transchegaraviy  suv  oqimlari  davlatlari  oʻzlarining  suv-energetika  resurslaridan 
atrof-muhit va rivojlanish siyosatiga muvofiq foydalanishda suveren huquqlarga ega va 
ushbu  faoliyat  boshqa  davlatlarning  atrof-muhitiga  zarar  yetkazmasligi  uchun 
javobgardir. 
 
Sirdaryo  havzasining  suv-energetika  resurslaridan  foydalanishni  yaxshilash  Orol 
dengizi muammolarini hal qilishga yordam beradi. 
 
Mintaqada  mavjud  boʻlgan  transchegaraviy  suv  oqimlarining  holati  uchta 
davlatdan  ulardan  foydalanishning  oqilona  shakllarini  topish  uchun  suv  taqsimlash  va 
suv-energetika  resurslarini  boshqarish  boʻyicha  muvofiqlashtirilgan  strategiyalarni 
ishlab chiqishni talab qiladi: 
-  elektr  energiyasi,  gaz,  koʻmir  va  neft  mahsulotlari  bilan  oʻzaro  iqtisodiy  asoslangan 
ta’minotni  hisobga  olgan  holda  Toʻxtagul  GES  kaskadining  sugʻorish  va  ekologik 
ehtiyojlari  uchun  suv-energetika  resurslaridan  foydalanishga  kelishilgan  yondashuvni 
joriy etish; 
-  a’zo-davlatlarning  iqtisodiy  rivojlanish  ehtiyojlarini  hisobga  olgan  holda  suv-
energetika resurslaridan oqilona foydalanishni rejalashtirish; 
-  mintaqada  barqaror  ijtimoiy  taraqqiyot  va  iqtisodiy  oʻsishni  tezlashtirish  uchun  suv 
siyosati  va  uni  amalga  oshirish  uchun  tegishli  institutsional,  huquqiy  va  moliyaviy 
mexanizmlarni kuchaytirish. 
Davlat rahbarlari Sirdaryo daryosining suv-energetika resurslaridan foydalanishni 

---

 
 
86
 
yaxshilash  suvning  quyi  oqimi  va  Orol  dengiziga  tranzitini  ta’minlash  boʻyicha 
kompleks chora-tadbirlarni amalga oshirishni talab qilishiga kelishdilar. 
Atrof-muhitga salbiy ta’sir koʻrsatishning oldini olishni hisobga olgan holda suv 
va 
energetika 
resurslarini 
rivojlantirish 
va 
ulardan 
foydalanish 
boʻyicha 
muvofiqlashtirilgan  siyosatni  ishlab  chiqishga  katta  ahamiyat  berib,  davlat  rahbarlari 
Sirdaryo  havzasining  uchta  davlatini  BMTning  YeXHTning  transchegaraviy  suv 
oqimlarini  va  xalqaro  koʻllarni  muhofaza  qilish  va  ulardan  foydalanish  toʻgʻrisidagi 
konvensiyasiga qoʻshilishi masalasini koʻrib chiqish zarurligini ta’kidladilar. 
Bishkek, 1996 yil 6-may.