Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua

Ventilyasiya jihozlariga va tizimiga quyida gigigiyenik talablar qo‘yiladi: 
-havo harorati va namligini komfort ushlab turish; 
- kuchli va noxush havo harakati tezligiga yo‘l qo‘ymaslik; 
- havodagi turli gaz va bug‘ aralashmalarini va begona hidlarning to‘planishidan 
ogohlantiradi; 
- yil davomida to‘xtovsiz ta’sir ko‘rsatadi; 
- detallarning kichik gabaritliligini ta’sirining shovqinsiz sozlash va tozalashning engilligi. 
Ventilyasiyaning etarligini baholashda CO
2 
ning miqdorining ortishi bilan parallel ravishda 
metabolizmning gaz va bug‘simon mahsulotlari ammiak, oltingugurt vodorodi, indol, merkapton va 
boshqalarning to‘planishi bilan birga boradi. Havoda ularni aniqlash esa birmuncha qiyinchiliklar 
tug‘diradi. Turar joy xonalari va kishilar to‘planadigan boshqa joylar havosida SO
2
miqdori 0,07% 
dan oshmasa, odatda unda havo buzilmaydi. Havoda SO
2 
miqdorining 0,1% oshishi xonaning 
etarlicha shamollatilmaganligini ko‘rsatadi. Xonaga vaqt birligida berish zarur bo‘lgan 
shamollatuvchi havo miqdori bir qancha omillarga - xona xajmiga, kishilar soniga, bajariladigan ish 
turiga, xona havosidagi zararli moddalar miqdoriga bog‘liq. 
Shamollatish xajmi deb,
xonaga xar bir odam uchun bir soatda tushishi lozim bo‘lgan havo 
miqdoriga aytiladi. Havodagi SO
2 
miqdorining chegarasiga qarab shamollatishning zarur xajmi 
xisoblab chiqiladi. Bu xajm bir kishi uchun soatiga 30-35 m
3
dan kam bo‘lmasligi kerak. 
Havoning siljish turiga ko‘ra tabiiy va mexanik (sun’iy) ventilyasiya farq qiladi. Tabiiy 
ventilyasiyada sovuq va issiq havo zichligining farqi xisobiga yuzaga keluvchi gravitatsion bosim 
xamda shamol bosimi ta’sirida havoning xarakati yuzaga keladi. 
Mexanik ventilyasiyada havo ventilyatorlar ta’sirida xarakat qiladi. Aralash sistemadan xam 
foydalanish mumkin. 
Havo almashinuvini tashkil etish usuliga ko‘ra ventilyasiya mahalliy va umumiy bo‘lishi 
mumkin. Xarakatlanishi bo‘yicha ventilyasion moslamalar: 
- tortib oluvchi (havoni tortish uchun muljallangan)ga bo‘linadi, ular o‘z navbatida mahalliy 
va umumiy bo‘lishi mumkin. 
- olib keluvchi (havo berib turadigan) ikkiga bo‘linadi: mahalliy (havo dushlari, pardalari, 
oazislar) va umumiy (bir tomonga yo‘naltiruvchi va ko‘p tomonga yo‘naltiruvchi)