Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua

Gigiyenik me’yorlar to‘g‘risida xorijiy adabiyotlarda quyidagi ma’lumotlar keltirilgan 
Ko‘plab kasaba uyushma tashkilotlarida, birlashma va davlat mahkamalarida turli xil 
sohalarning, atrof-muhitni zararlovchilarning hamda jismoniy idoralarning faoliyatini chegaralovchi 
tavsiyanomalar, qo‘llanmalar, me’yorlarni ishlab chiqarish rivojlangan. Bularning ichida eng
mashxuri Amerika davlat iqtisodiyot gigiyenachilari kengashi bo‘lib, ular ish joylarida jismoniy 
stresslardan va kimyoviy zaharlanishlarni chegaralab turish maqsadida turli turdagi tavsiyanomalar 
ishlab chiqishgan. Bundan tashqari Radiaktiv himoya xalqaro komissiyasi va Radiatsion himoya milliy 
vazirligi ham radiatsion zaryadlanishga qarshi himoyalanish uchun shu turdagi bir xil qo‘llanmalarni 
yaratgan. 
Ushbu tavsiyanomalarni boshqa tashkilotlar ham olishyapti. Boshqa qolgan zavod-
fabrikalarda taraqqiy etayotgan sohalar buni o‘z ichiga oladi. Birlashgan mahkamalar quyidagi 
tashkilotlarni o‘z ichiga oladi; Atrof muhitni himoyalash agentligi, Oziq-ovqat va dori-darmon 
boshqarmasi, Kasbiy havfsizlik va Sog‘liqni saqlash boshqarmasi, Qo‘shma shtatlar Atomni nazorat 
komissiyasi kabi tashkilotlar atrof muhitdagi, uy sharoitidagi, ishxonadagi jismoniy stresslar, 
tushkinliklar va zaharlanishning bir necha xil turlarini me’yorlar asosida nazorat qilishadi. 

---

Ekologiya va gigiyena modulidan o’quv uslubiy majmua
9 
Me’yorlarning turlari. 
Me’yoriy standartlarini rivojlantirishning eng asosiy maqsadlaridan biri bu-insoniyat 
sog‘lig‘ini himoya qilishdir. Ushbu me’yoriy standartlar umuman olganda hammasi boshlang‘ich
me’yorlarga oid. Bu me’yorlarning yana bir muhim maqsadi atrof-muhitni himoya qilishdir. 
Tabiatga oid me’yorlar esa ikkilamchi me’yorlarni o‘z ichiga oladi. Ikkilamchi me’yorlar 
qishloq xo‘jaligidagi don-dun mahsulotlari va boshqa boyliklarni himoyalash uchun shakllantirilgan. 
Binolar va haykallar, agar shu zaharlanishi yuz beradigan bo‘lsa, ular daryolarni va oqimlarni baliq 
ovlash va suzishni ta’minlash maqsadida shakllantirishadi, agarda gap ichimlik suvi haqida borsa, ular 
mahsulotning qabul qilinish sifatiga qarab; uning harorati, rangi va ta’midan kelib chiqqan holda 
me’yorlar shakllantiriladi. 
Ikkilamchi standart me’yorlarda boshlang‘ich me’yorlarga qaraganda suv va havodagi 
zararli moddalarning aniqlik darajasiga e’tibor qaratiladi.