Экология ҳуқуқи предмети, методи ва тизими

1-масала
Тошкент шаҳар ҳокими қарори билан Тошкент шаҳри Собир Раҳимов туманидан Корея ва Ўзбекистон Республикаси билан ҳамкорлигидаги янги тўқимачилик заводини қуриш учун ер ажратилди. Туман аҳолиси ҳоким қароридан норози бўлиб, Тошкент шаҳридаги илмий-тадқиқот институтлари билан гуруҳ тузиб илмий экологик экспертиза ўтказди. Экпертиза натижасида ушбу ҳудудда завод қуриш аҳоли саломатлиги ва атроф табиий муҳит ҳолатига салбий таъсир этиши аниқланди.
Бироқ ушбу ҳолат инобатга олинмай, объект қурилиши бошланди.
“ЭкоСув” жамоат ташкилоти маҳаллий аҳоли манфаатларини кўзлаб Хўжалик судига Тошкент шаҳар ҳокимининг завод қуриш тўғрисидаги қарорини бекор қилиш тўғрисида даъво аризаси билан мурожаат қилди.
– Суд қандай қарор қабул қилиши лозим? Қайси норматив-ҳуқуқий ҳужжат асосида суд даъво аризасини қаноатлантириши ёки рад этиши мумкин?
– Ўтказилган экспертиза экологик экспертизанинг бир кўриниши ҳисобланадими?
– Унинг хулосаси қандай юридик кучга эга?


2-масала
Табиатни муҳофаза қилиш давлат қўмитаси маҳаллий консерва маҳсулотларини ишлаб чиқарувчи заводини ушбу лойиҳа давлат экологик экспертизасидан ўтмаганлиги боис қуришни молиялаштиришни тўхтатишни талаб қилди.
Буюртмачи эса, завод қуриш учун ер участкаси аллақачон тақдим этилганлиги ҳамда барча зарур ҳужжатлар тасдиқланганлиги учун бундай экспертиза тайинланишига қарши чиқди.
Табиатни муҳофаза қилиш шаҳар қўмитаси Хўжалик судига экологик экспертизаси ўтказмай ер участкаси тақдим этиш тўғрисидаги қарорни бекор қилиш тўғрисида даъво аризаси билан мурожаат қилди.
– Сизнингча, суд қандай қарор қабул қилиши лозим?
– Ушбу жараённинг иккала томонларини ҳам асослаган ҳолда вужудга келган вазият бўйича юридик хулоса тайёрланг.
3-масала
Қашқадарё вилояти давлат экологик экспертизаси бўлими “ОЛТИН МЕРОС” ЁАЖ корхонаси билан давлат экологик экспертизасини ўтказиш бўйича шартнома тузган. Шартнома тузилгандан сўнг экспертиза учун “ОЛТИН МЕРОС” ЁАЖ томонидан олдиндан ҳақ тўланган, лекин экологик экспертиза ҳали ўтказилмаган. Шартнома тузилгандан сўнг Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Тадбиркорлик фаолиятига янада қулай шарт шароитлар яратиш тўғрисида”ги ПҚ-2349 сонли қарори чиқган. Ушбу қарорда давлат экологик экспертизаси учун тўланадиган давлат божи ставкалари камайтирилган.
Шундан сўнг, Ўзбекистон Республикаси монополиядан чиқариш, рақобат ва тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш давлат қўмитаси томонидан текширув ўтказилган, ушбу органнинг хулосасига кўра, “ОЛТИН МЕРОС” ЁАЖ корхонаси томнидан давлат экологик экспертиза учун тўланган ҳақ – ортиқча тўланган, чунки экологик экспертиза ўтказилмасдан олдин, Ўзбекистон Республикаси Президентининг қарори чиққан ва экологик экспертиза учун тўланадиган шартномада кўрсатилган суммасини экологик экспертизаси органи камайтириши керак эди. Шунинг учун Ўзбекистон Республикаси монополиядан чиқариш, рақобат ва тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш давлат қўмитаси Қашқадарё вилояти давлат экологик экспертизаси бўлимига “ОЛТИН МЕРОС” ЁАЖ корхонаси томонидан экологик экспертиза учун ортиқча тўланган суммани “ОЛТИН МЕРОС” ЁАЖ корхонасига қайтариши кераклиги тўғрисида тақдимнома киритган.
– айтингчи, Ўзбекистон Республикаси монополиядан чиқариш, рақобат ва тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш давлат қўмитаси тўғри хулосага келганми?
– Ушбу вазиятда Қашқадарё вилояти давлат экологик экспертизаси бўлимига адвакат сифатида юридик маслаҳат беринг.