Экология фанидан тест

Экология фанидан тест
#Hozirgi davrda ekologik tanglikning kelib chiqishining asosiy sababi?

+Inson bilan tabiat o’rtasidagi muvozanatning buzilishi.

-Atrof-muhitning ifloslanishi.

-Fan va texnikaning rivojlanishi

-Yer yuzida aholi sonining ortib borishi.
#Ekologiya qanday fan?

+Tirik oranizmlar bilan tashqi muhit o’rtasidagi aloqani o’rganadi.

-Ijtimoiy fanlar jumlasiga kiradi

-Barchasi to’g’ri.

-Biologik fanlardan biri.
#Ekologiya fanidan eng ko’p foydalaniladigan uslublar:

+Kuzatish

-Taqqoslash.

-Eksperemental

-Tasvirlash.
#O’zbekistonda eng muhim ekologik muammo

+Orol va Orol bo’yi muammosi

-Chuchuk suv muammosi

-Cho’llanish jarayonining ortib borishi.

-Ozon qaptlamining siyraklanishi.
#Ekologiya faniga xissa qo’shgan O’rta Osiyo allomalari:

+Beruniy, Bobur, Ibn Sino

-Al-Xorazmiy, Jayxoniy. Ekologiya

-Samarqandiy, Navoiy, Forobiy.

-Sulton Balxiy, Maxmud Ibn-Vali.
#O’zbekistonda ekologiya fanining asoschilari:

+Korovin, Kashkarov, Zohidov.

-Granitov, Zokirov, Zeversov.

-Baranov, raykova, Abolin.

-Kultiasov, Popov, Korotkov.
#Ekologiya muhit tushunchasi qanday tushuniladi?

+Tevarak atrof.

-Jonli tabiat.

-Odamning tevarak atrofii.

-Jonsiz tabiat
#Tirik organizmlar tarqalgan asosiy hayot muhitlari:

+Suv, tuproq, havo, tirik organizm.

-Yer yuzasi, quyosh sistemasi.

-Tirik organizmlar, suv

-Havo, koinot, tuproq.
#Hayotni belgilab beruvchi omillar majmui:

+Harorat, suv, yorug’lik.

-Mineral tuzlar, relyef.

-Inson ta’siri.

-Relyef, tuproq, suv.
#Ekologik omil deganda nimani tushunasiz?

+Muhitning tirik organizm hayotiga ta’sir etuvchi elementi.

-Suv va uning barcha fizik va kimyoviy xususiyatlari.

-Havo va uning kimyoviy tarkibi.

-Tuproq va uning fizik-kimyoviy xususiyatlari.
#Abiotik omillar majmui:

+Iqlim, tuproq, kimyoviy.

-Relyef, zoogen, mikrobiogen.

-Tarxiy, kimyoviy, yong’in.

-Edafik, fitogen biotik.
#Biotik omillar majmui:

+Fitogen, zoogen, mikrobiogen, mikogen

-Orografik, fitogen, zoogen, mikrobiogen.

-Mikrobiogen, kimyoviy, edafik.

-Tarixiy, mikogen, yong’in, zoogen.
#Antropogen omil deganda nimani tushunasiz?

+Insonning tabiatga ta’siri.

-O’simliklarning tabitga ta’siri.

-Hayvonlarning tabiatga ta’siri.

-Zamburug’larning tabiatga ta’siri.
#Turning ekologik spekti.

+Ekologik valentliklar yig’indisi.

-Xar xil muhitlarni egallashi.

-Optimum, minimu, pisimum ta’sirlaro.

-Turli omillarga talabi.
#Moslashishining asosiy turlari.

+Morfologik, fiziologik, xulqiy (xatti-xarakatlari) moslashish.

-Kimyoviy fizikaviy moslashish.

-Keng va tor doiradagi moslashish.

-Xulqiy biokimyoviy, morfologik.

-Moslashishining asosiy turlari.

#Moslashishining darajalari.

+Molekulaviy, xujayraviy, organizm, senotik.

-Organ, to’qima, xujayra.

-Organizm, xujayraviy, organ, to’qima.

-To’qima, molekulaviy, xujayraviy
#Yantoq o’simligining qurg’oqchil issiq sharoitga moslashishi:

+Morfologik, fiziologik.

-Organim, senotik, fiziologik.

-Xujayraviy, biokimyoviy, morfologik.

-Fiziologik, morfologik, jamoa.
#Hayvonlarda suv balansini idora etish yo’llari:

+ Ichish, yugurish, suv manbaini topish.

-Suv manbaini topish, ichish, terlash.

-Teralsh, morfologik, xulqiy (xatti-xarakat).

-Morfologik, fiziologik, xulqiy (xatti-xarakat).
#Galofitlarning moslashishlari:

+Xujayra osmotik bosimi yuqori bo’lishi, suvni kuchli shimishi.

-Ishqoriy muhitda yashashi.

-Suv ko’p talab etishi.

-Sho’rlangan tuproqlarda yashashi
#Hayyovonlar hayotida yorug’likning roli.

+Fazoda mo’ljal olish uchun harakatlanish.

-Oziqlanish, juftini toppish.

-Oziqlanish uchun.

-Tana xaroratini boshqarish uchun.
#O’simliklarning hayotiy shakllari:

+Daraxt, buta, chala buta, butacha o’t.

-Bir, ikki va ko’p yillik o’tlar,

-Daraxt, buta, chala buta, butacha.

-Chala buta, daraxt, buta, o’t.
#Hayvonlarning hayotiy shakllari:

+Suzuvchi, kovlovchi, quruqlikda, havoda, daraxtda yashovchilar.

-Sakrovchi, yuguruvchi, o’rmalovchi xususiyatga ega bo’lganlar.

-Suvda va quruqda yashovchilar.

-Tuproqda, suvda yashovchilar, kovlovchi, yuguruvchi xususiyatga ega bo’lganlar.
#Populyasiyaning guruhli xususiyatlari:

+Soni, zichligi, tug’ilishi, nobud bo’lishi

-Gomeostazi dinamikasi

-Genetik birligi, ko’payishi.

-Morfologik, biologik, xulqiy (xatti-xarakat)
#Populyasiyaning tuzilmasi.

+Jins, fazoviy, yosh

-Morfologik, fazoviy, yosh.

-Fiziologik, anatomik, jins.

-Jins, xulqiy, yosh.
#Biosfera ta’limotini qaysi olim yaratgan ?

+V.I.Vernadskiy

-E.Zyuss

-Ch.Darvin

-Sh.B.Lamark
#Populyasiya dinamikasining asosiy ko’rsatkichlari:

+Tug’ilish, o’sish, o’sish darajasi.

-Immigrasiyaemigrasiya, o’sish.

-Nobud bo’lish, qurilish, emigrasiya.

-Immigrasiya, o’sish. Tug’ilish, o’sish, o’sish darajasi.
#Biosenozning tarkibi.

+O’simliklar, xayvonlar, bakteriyalar, zamburug’lar.

-Daraxtilar, sut emizuvchilar, bakteriyaldar, zamburug’lar.

-Viruslar, suv o’tlari, xasharotlar, soda xayvonlar.

-Bakteriyalar, baliqlar, daraxtlar, butalar
#Biotop nima?

+Biosenoz va abiotik muhit.

-Fitosenoz va biosenoz.

-Zoosenoz va mikobiosenoz.

-Ekotop va klimatop.
#Tirik organimzalar o’rtasidagi biotik aloqa munosabatlar.

+Ijobiy, salbiy, befarq.

-Zararli, befarq.

-Foydali, salbiy.

-Salbiy, neytral.
#Kommensalizm turdagi biotik aloqa munosabatini aniqlang?

+Arslon va giyena.

-Simbioz yashash.

-Zamburag’ va suv o’ti.

-Allelopatiya.
#Parazitlik turdagi biotik aloqa munosabatni aniqalng.

+Bug’doy va zang zamburug’i.

-Suv o’ti va zamburug’.

-Beda va tugunak bakteriya.

-Arslon va giyena
#Raqobat turdagi biotik aloqa munosabatini aniqlang.

+G’o’za va g’umay.

-Beda va tugunak bakteriya.

-Suv o’ti va zamburug’.

-Qisqichbaqa va aktiniy.
#Biosenozning tuzilmasi.

+Turlar tarkibi, fazoviy, ekologik.

-Zoosenoz, fitosenoz.

-Mikosenoz, zoosenoz.

-Fitosenoz, biotop.
#Biosenozda turlarning sifat jihatdan farqalanishi:

+Dominat va edifikator.

-Dominant va antropofitlar. Subdominant va assektatorlar.

-Subdominant va assektatorlar. Dominant va antropofitlar.

-Dominat va edifikator.
#Nurota tog’-yong’oqzor qo’riqxonasi joylashgan o’rni.

+Nurota tizmasining g’arbiy yonbag’ri;

-Navoiy viloyati;

-Nurota tizmasi janubiy yonbag’ri;

-Zarafshon tizmasi;
#Biogeosenoz qanday tuzilma?

+Biosenoz va ekotopdan iborat.

-Abiotik muhit va klimatop.

-Bitop va ekotizimdan iborat.

-Edafotop va biosenoz.
#Ekotizimning asosiy tarkibi.

+Abiotik muhit, produsent, konsusent, redusent.

-Tuproq, havo, suv, o’simlik.

-Produsent suv, havo, klimatop.

-Abiotik muhit, konsumentlar, hayvonlar
#Ekotizimning qaysi bir tarkibi o’zgaruvchan?

+Konsumentlar.

-Produsentlar.

-Abiotik muhit.

-Hayvonlar.
#To’g’ri tartibdagi trofik darajalarni aniqlang?

+O’txo’r, go’shtxo’r, o’laksaxo’r, chirindixo’r.

-Avtotrof, geterotrof, simbiotrof.

-Geterotrof, o’txo’r, chirindixo’r.

-Chirindixo’r, avtotrof, saprotrof.
#Trofik darajalarda energiya qanday miqdorda sarflanadi?

+10%

-5%

-1%

-25%
#Biologik mahsuldorlik:

+Produsentlar to’plagan organik moddalar.

-Tirik organimzlar to’plagan organik moddalar. Ximosintez natijasida to’plagan moddalar.

-Produsentlar to’plagan organik moddalar.

-Ximosintez natijasida to’plagan moddalar.
#Quyidagi ekotizimlarning qaysi biri mahsuldor.

+To’qayzor.

-Qamishzor.

-Yong’oqzor o’rmoni.

-O’tloqzor.
#Qaysi ekotizimda biomassa zahirasi biologik mahsuldorlikka teng.

+O’tloq.

-O’rmon.

-Yaylov, To’qay.

-Bir yillik o’t ekilgan.
#Cho’l ekotizimidagi to’g’ri tuzilgan ozuqa zanjirini toping.

+Saksovul-xasharot-cho’l moyquti-yirtqich qush.

-Ilon-kaltakesak-qushoyoq-ukki.

-Lolalar-quyonlar-cho’l gekkoni-to’rg’aylar.

-Tuvaloq-ko’rsichqon-kaltakesak-bo’ri.
#Biosferaning asosiy tarkibining qismlari:

+Tirik modda, o’lik, oraliq va biogen moddalar.

-Litosfera, gidrosfera, atmosfera, stratosfera.

-tirik modda, gidrosfera, edafosfera.

-O’lik modda, biogen moddalar, litosfera.
#V.I. Vernadskiy bo’yicha tirik modda va uning xususiyatlari:

+Geokimyoviy, oqsidlanish-qaytarilish, konsentrasion.

-Fotosintez organik moddalarni parchalash.

-Cho’kindi tog’ jinslarni xosil bo’lishi.

-Biogen moddalarning aylanishi.
#Venadskiy bo’yicha tirik moddaning asosiy kimyoviy tarkibi:

+H, O, C, N, Ca, K, Si, Mg, P, S, AL

-O, C, N, H.

-H, O, C, Ca, K, Mg, S, Na, CL.

-H, O, N, C, Ca, K, Si, Mg, P, S, AL, Na, Fe, CL
#Biosferaning eng yuqori chegarasi.

+Ozon ekrani.

-Stratosfera.

-Qushlar uchadigan balandlik.

-Jamolung cho’qqisi.
#Biosferaning eng quyi chegarasi.

+Marianna cho’kmasi.

-Quyosh yorug’ligi tushadigan chuqurlik

-Suv o’tlari yashaydigan chegara.

-Gidrosferadagi hayot chegarasi.
#Biosferaning kosmik roli.

+Oksidlanish-qaytarilish.

-Fotosintez

-Xemosintez.

-Konsentrasion.
#Biosferadagi moddalarning katta doirada aylanishi:

+Quruqlik bilan gidrosfera o’rtasidagi aylanish.

-Odamning avtotroflik roli yordamida aylanishi.

-Auvtotrof organizmlar o’rtasida aylanishi.

-Geterotrof organizmlar o’rtasida aylanishi.
#Biosferaning turg’unligi qanday ta’minlash mumkin?

+Biogen va geologik moddalarni aylanishi, energiyani to’g’ri taqsimlanish.

-Geologik doirada moddalrning aylanish tezligini o’zgartirish.

-Biologik moddalar aylanish tezligini o’zgartirish.

-Odamni ho’jalik faoliyati yordamida ta’minlanish mumkin.
#Noosferani qanday tushunasiz?

+Aql-zakovatli inson faoliyati ko’rsatadigan qobiq.

-Odamining tashqi muhitga ta’siri.

-Yangi bosqichdagi biosfera.

-Biosferaning rivojlanish bosqichi.
#Toshkent shaxridagi eng muhim ekologik muammo.

+Atmosfera havosini ifloslanishi.

-Sug’oriladigan yerlar.

-Qurilish.

-Cho’llanish.
#Cho’ldagi ekologik xolat.

+Cho’llanish jarayoni.

-O’t bosish jarayoni.

-Hayvonlarning kamayishi.

-Suv bosib ketishi.
#Ekosistema tushunchasini fanga kim kiritgan?

+Sukachev

-Tansisli

-Dokuchayev

-Bobur
#……..- organizmlarni o’rab turgan jamiki tabiiy ekologik omillardir.

+Muhit

-Tabiat

-Atmosfera

-Biosfera
#Atrof-muhit tushunchasini kiritgan olim.

+Yuksol.

-Morozov

-Seversev

-Tyanshanskiy
#Tabiiy muhitda uchraydigan omillarni nechta asosiy ekologik guruxga ajratish mumkin?

+3 ta

-2 ta

-4 ta

-5 ta

#Biotik omillarga ……. kiradi.

+o’simliklar

-Harorat

-Tuproq, loyqa.

-Namlik

#Tuproqqa qaysi elementlar zarur hisoblanadi?

+K, Ca, Mg

-K, Na, Fe

-Ca, Mn, P

-K, Na
#Organizmlarning nobud bo’lish chegarasi qanday ataladi?

+Pisimum

-Optimum

-Maksimum

-Minimum
#Minimum qonuni kim tomonidan kashf qilingan?

+Libix

-Yu. Odum

-Bikmen.

-Navoiy
#Minimum qonuni qachon kashf etilgan?

+1890 y.

-1905 y.

-1840 y

-1851 y