Экология асослари ва табиатни муҳофаза қилиш (Ўқув- услубий қўлланма) наманган-2011 Ўзбекистон республикаси

Биогеоценоз ва экосистемаларнинг баъзи бир фарқлари
9- жадвал

Биогеоценоз	Экосистема
1. Табиий ҳодиса ҳисобланади 2. Маълум табиий чегарага эга бўлган фазовий бирлик; у қўшни биогеоценозлардан фитоценози билан ажралиб туради. 3. Биогеоценоз ўсимликлар билан чегараланганлиги учун фақат қуруқликда мавжуд бўлади	Табиий ёки бутунлай сунъий ҳодиса бўлиши мумкин Функционал бирлик бўлгани учун қўшни экосистемалардан ажралиб туриши шарт эмас. Йирик экосистемалар одатда одам таъсирдаа бўлади

А. Тенсли таърифига кўра экосистема ички ва ташқи доираларда моддалар ва энергия алмашинувига эга бўлган тирик ва жонсиз компонентларнинг чексиз барқарор системасидир. Шундай қилиб, экосистема микроорганизмларга эга бўлган бир томчи сув, ўрмон, тувакдаги ўсимлик, космик кема ва бошқалардир. Экосистемалар биогеоценозга нисбатан кенгроқ тушунча ҳисобланади. Ҳар қандай биогеоценоз ўз навбатида экосистема бўла олади, аммо ҳар қандай экосистемани биогеоценоз деб бўлмайди.
А.Г.Исаченко (1991) экосистема ва геосистема ҳақида фикр юритиб, бу икки таксономик бирликни ўхшашликлари ва фарқларини ажратиб беради. У экосистемага таъриф берганда табиий компонентлар бир —бири билан ўзаро алоқада бўлганда “биота” (тирик организм) марказда бўлади, яъни табиий компонетлар фақат “биота” орқали бир —бири билан боғланишини айтади. Геосистемада эса табиий компонентлар бир —бири ўзаро тенг алоқадорликда бўлади. Бунда “биота” яъни, тирик организмни ҳам нотирик табиат компонентлари билан тенг алоқадорлиги таъминланади. Буни қуйидаги чизмада кўриш мумкин.
А А А1 А2
Б 2
1
А Б А3