Educational materials



Download 4,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet4/231
Sana21.07.2022
Hajmi4,65 Mb.
#831803
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   231
Bog'liq
Educational materials

Cheklanishlar: 
- moliyaviy 
- me’yoriy-
huquqiy 
- etika 
- logistik 
- faollashish 
usullari 
- vaqt 
- sifat darajasi 
- bilvosita 
ta’sirlar 
- atrof-muhit 


Kirish:
talablar 
LOYIHA 
Chiqish: 
qanoatlantirilgan 
talablar 
Ta’minot: 
- odamlar 
- bilim va tajriba 
- texnika va 
instrumentlar 
- texnologiya 
14.1-rasm. Loyiha boshlang’ich holatdan yakuniy holatga o’tish tizimi 
jarayoni sifatida
6
 
Investitsiya loyihasining maqsadi tadbirkor va iqtisodchilarga to’rtta asosiy 
masalani hal qilishga yordam berishdan iboratdir: 
- sotuvning kelgusi bozori hajmi va istiqbollarini o’rganish; 
- ushbu bozorga kerakli bo’lgan mahsulotni tayyorlash va sotish uchun zarur 
xarajatlarni baholash hamda ularni o’z tovarlarni sotish mumkin bo’lgan narxlar 
bilan ko’zlangan ishning salohiyatli foydaliligini aniqlash maqsadida solishtirish; 
- yangi ishni boshlashda barcha ehtimolli to’siqlarni aniqlash; 
- ular asosida korxona faoliyatini muntazam ravishda baholash mumkin 
bo’lgan belgi va ko’rsatkichlarni aniqlash
7

Investitsiya loyihasi kelgusi ishlab chiqarishning xom ashyo va energetik 
bazasini, ishlab chiqariladigan mahsulotning hajmi, nomenklaturasini, ishlab 
chiqarish texnologiyasini, konstruktorlik, texnik hamda qurilish qarorlarini, 
qurilish materiallari va qismlardagi ehtiyojini belgilaydi. Loyihaning mazmuni 
loyihalashtirilayotgan obyektlarning maqsadi (ishlab chiqarish va noishlab 
chiqarish), asosiy fondlarni qayta ishlab chiqarishning shaklli (yangi qurilish, 
kengaytirish, 
qaytaqurish, 
texnik 
qayta 
jihozlash) 
bilan 
belgilanadi. 
Umumlashtirilgan ko’rinishda loyiha texnologik, qurilish va iqtisodiy qismlardan 
iborat, noishlab chiqarish obyekti esa – qurilish va iqtisodiy qismlardan iborat. 
Texnologik qismi ishlab chiqarish texnologiyalarini, asbob-uskunalar 
tarkibini, mehnatni avtomatlashtirish va mexanizatsiyalashtirish darajasini 
belgilovchi qarorlarni o’z ichiga oladi. Qurilish qismida binolar va inshootlarning 
hajmi, ularning joylashgan o’rni, qurilish materiallarining tanlovi, yig’ish 
qurilmalarini qo’llashdarajasi, qurilishni tashkil qilish loyihasi va boshqalar o’rin 
oladi. Qurilish qismida shuningdek qurilish materiallari, detallar, qurilmalar, 
mashina va asbob-uskunalar, transport vositalariga ehtiyoj hisoblanadi, qurilish-
montaj ishlar hajmi, ularni bajarish muddati baholanadi. 
Korxonaning quvvati va tarkibini asoslash, qurilish joyini tanlash, mehnat 
6
Xujamkulov D.Yu., Ismailov D.A. Investitsiya loyihalarini boshqarish. O’quv qo’llanma. – T.: TDIU, 2019. 302 b. 
7
Е. Г. Непомнящий. Инвестиционное проектирование. Учебное пособие. Таганрог: Изд-во ТРТУ, 2003. 


unumdorligini baholash uchun loyihaning iqtisodiy qismi mo’ljallangan. 
Loyihani ishlab chiqish buyurtmachi tomonidan beriladigan va uning 
tomonidan loyihaviy firma bilan birgalikda ishlab chiqilgan loyihalash bo’yicha 
topshiriq asosida amalga oshiriladi. Topshiriqda obyektning nomi, qurilish 
joylashgan hududi, quvvati, unumdorligi, materiallar, energiya, yoqilg’i, suv va 
gazga bo’lgan ehtiyoji hamda ularni yetkazuvchi manbalar, shuningdek, asosiy 
texnologik 
jarayonlar 
va 
asbob-uskunalar, 
kapital 
qo’yilmalarning 
loyihalashtirilayotgan darajasi ko’rsatiladi. 
Investitsiya loyihasini tayyorlash bir yok iikki bosqichda amalga oshirilishi 
mumkin. Birinchi bosqichda texnikaviy loyiha (qiymat DTIA va DTIH ning 
yig’ma hisob-qitobini kiritgan loyiha), ikkinchi bosqichda esa ishchi chizmalar 
(ishchi hujjatlar to’plami) ishlab chiqiladi. Bir bosqichli ishlab chiqarishda ishchi 
loyiha bilan qo’shilgan texnikaviy loyiha bajariladi. Bir bosqichli loyihalashtirish 
namunaviy loyihalar hamda qaytadan qo’llanadigan individual loyihalar uchun, 
ishchi chizmalar bo’yicha tuziladigan smetalar asosida qo’llanadi. Bunda ushbu 
maqsad uchun smetaviy me’yor baholarning kattalashtirilgan preyskurantlaridan 
foydalaniladi. 
Dastlabki g’oyadan to obyektdan foydalanishgacha bo’lgan davrni qamrab 
olganloyihaning investitsiyaviy tsikli uchta davrdan iboratdir: investitsiya oldi, 
investitsiyalash va ekspluatatsiyaviy. 
Investitsiya oldi davrida loyihaning dastlabki tanlovi va muqobil 
loyihalarning 
tahlili, 
loyiha 
imkoniyatlarining 
tadqiqoti, 
maqsadlarni 
shakllanishi,loyihaning 
dastlabki 
texnik-iqtisodiyasosini 
ishlabchiqish 
amalgaoshiriladi. 
Loyihani paydo bo’lishi g’oyasi ortiqcha resurslarning mavjudligi, 
investorlarning tashabbusi, kreditorlarning manfaatlari bilan shartlanadi. 
Loyihaning g’oyasi loyiha mahsulotiga talabning yetarli emasligi, loyihaning 
qiymati yuqoriligi, buyurtmachi tomonidan kafolat mavjud emasligi, xom 
ashyoning qiymati yuqoriligi riski borligi sababli rad etilishi mumkin. 
Investitsiyaviy imkoniyatlarning tadqiqoti investitsiyaviy resurslarni 
jamlashning boshlanishi hisoblanadi. Loyihaning investitsiyaviy imkoniyatlari 
mahalliy salohiyatli investorlar hamda boshqa mamlakatlardagi investorlar 
tomonidan o’rganiladi. Kerakli ma’lumotni tayyorlash uchun ikkita yondashuv 
qo’llanadi: korxona darajasida va makroiqtisodiy darajada. Makroiqtisodiy 
darajada mamlakatning butun investitsiyaviy salohiyati va rivojlangan 
mamlakatlarning mablag’larini investitsiyalashdan manfaatdorligi tahlil qilinadi. 
Investitsiyaviy salohiyatni belgilash makroiqtisodiy yondashuvga hudud, sanoat 
tarmog’i haqida ma’lumot yig’ish, xom-ashyo resurslarini tahlil qilish, sanoatda 
tuzilmaviy muammolarni tadqiq qilishdan iborat. 
Korxona 
darajasida 
investitsiyaviy 
imkoniyatlarning 
tahlili 
investitsiyalashda qatnashayotgan tadbirkorlar, tashkilotlarning investitsiyaviy 
g’oyalarini o’rganishni ko’zda tutadi. 
Investitsiyalashning imkoniyatlari uchta yo’nalish bo’yichao’rganiladi: 
- hududning imkoniyatlarini aniqlash maqsadida uni tadqiq qilish; 
- sanoat tarmog’ini o’rganish – investitsiyalash imkoniyatlarini aniqlash 


uchun; 
- hududning xom ashyo resurslarinio’rganish. 
Tadbirkorlarning manfaatdorligi belgilari paydo bo’lganida dastlabki texnik-
iqtisodiy asoslash (DTIA) bajariladi, bu esa tadqiqotning nisbatan batafsil 
bosqichini anglatadi. Batafsil tadqiqot loyiha bo’yicha ma’lum bir qarorni qabul 
qilish uchun xizmat qiladi va bu qimmatli hamda uzoq muddatli jarayon 
hisoblanadi. Shuning uchun loyihaning g’oyasini dastlabki texnik-iqtisodiy 
asoslash yordamida baholaydilar. 

Download 4,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   231




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish