E. Z. Nuriddinov n izom iy nom LI tdpu «Xorijiy m am lakatlar tarixi»

Ommaviy  madaniyat 
. 
v v  
, ,  
u
___________ L__________   bo  lgan  om m aviy m adam yat  XX  asr lkkinchi yar-
m ida  yanada  rivojlandi.  Bunga  om m aviy  axborot  vo sitalarinin g  nihoyat 
darajada  rivojlanganligi  sabab b o ‘ldi.  U n ing jan rlari  (shou,  triller,  boyevik, 
shlyager,  kom iks)  keng  om m alash d i.  Bu  hol  om m aviy  m ad an iy a tn in g  
m aqsadi  bilan  iz o h la n a r  edi.  C h u n k i  o m m av iy  m a d a n iy a tn in g   bosh 
m a q sa d in i  k o ‘p ro q   d a ro m a d   olish  tash k il  eta d i.  Bu  m a d a n iy a tn in g  
ham m aga  tushunarli  ham d a  ko ‘ngilocharligi  uning  asosiy  sifat  m ezonini 
tashkil  etadi.
O m m aviy  m adaniyatning  o ‘ziga  xos  xususiyatlaridan  yana  biri  uning 
asosini  oddiy  kishilar  uchun  m o ‘ljallanganligi  tashkil  etishidir.  Om m aviy 
m adaniyat  m adaniy  hayotning  deyarli  barcha  sohalarini  q am rab  olgan.
M asalan,  estrada qo ‘shiqchiligida  inglizlarning «Bittlz» ansam bli  dunyoda 
shuhrat  qozondi.  «Bittlz»  va  shu  kabi  boshqa  ansam bllar  o ‘z  q o ‘shiqlarida 
o ‘ta  m u h im   m u am m o la r  —  y o sh larn in g   ijtim oiy  h ay o td a  o ‘z  o ‘rnini 
topm aganligi,  urush,  m ilitarizm ,  irqiy  kam sitishlarga  qarshi  noroziliklarni 
n am o y ish   etd ilar.  U la rn in g   q o ‘sh iq lari  m a z m u n a n   sam im iy lig i,  o ‘ta 
ta ’sirchanligi,  o ‘tkir  so‘zliiigi  bilan  ajralib  turadi.
Ayni  paytda  ijrochilarning  yuksak  qobiliyati,  yuqori jara n g d o r  ovozlari, 
m ukam m al  m aqom i,  tovushlarning  ham ohangligi  muxlislarga  katta  ruhiy 
ta ’s i r o ‘tkazadi.  Bu  hol  rok-m usiqachilarni yoshlarning sevimli sa n ’atkorlariga 
aylantirib  q o ‘yadi.  S huningdek,  rok-m usiqa  yoshlarning  turli  harakatlari  va 
guruhlarini  birlashtiruvchi  kuchga  aylandi.  «Bittlz»  q o ‘shiqlari  o ‘zining 
c h u q u r  ta ’sirchanligi,  ijro  m ahorati,  ch u q u r  m a’nosi  va  sam im iyligi  bilan 
ham on yagonaligicha qolm oqda.  Bu  ansam blning tashkilotchisi  Jon   Lennon 
edi.  U ning  tug‘ilgan  va  halok  b o ‘lgan  kuni  barcha  q it’a  yoshlari  va  rok- 
m usiqachilari  tom onidan  har  yili  nishonlab  kelinm oqda.
60-yillar  oxiridan  boshlab  rok-m usiqa  xalqaro  siyosiy  m asalalarga  ham  
jid d iy   e ’tib o r  berib  k elm o q d a.  C h u n o n c h i,  u  m in ta q av iy   u ru sh la rn i, 
irqchilikni,  m ilitarizm ni va narkom aniyani  keskin qoralaydi.  Bugungi  kunda 
u  ekologiya  va  xayriya  m asalalariga  ham   katta  e ’tibo r  bernioqda.
U rushdan  keyingi  yillarda  «pop-art»  (om m abop)  san ’ati  keng  tarqaldi. 
«Pop-art»  o lg ‘irlari  turli  buyum larning  parchalaridan  «rasm»  va  «haykallar» 
yaratdilar.  «P op-art»  m usiqa,  kino,  teatrga  ham   kirib  bordi.  «Pop-art» 
chinakam   s a n ’atning  om m aga  yetib  borishini  zaiflashtirdi.
S hunday  qilib,  tarixan  100  yilga  yaqin  vaqtni  o ‘z  ichiga  olgan  davrda 
adabiyot  va sa n ’atda buyuk o ‘zgarishlar b o ‘ldi.  C hinakam ,  haqiqiy,  xalqning 
ruhiga  ta ’sir  etuvchi  san’at  o ‘lm as  b o 'lib   qoldi.  Y engil-yelpi,  vaqtinchalik 
sa n ’at  tarix  y o ila rid a   sargardon  b o 'lib   qoldi.  D unyo  xalqlari  adabiyot  va 
sa n ’atning  buyuk  kuch  ekanligiga  ishonadilar.  C hunki  g o ‘zallikni,  inson 
qalbiga  ta ’sir  etadigan  voqealarni  h am m a  yaxshi  k o ‘radi.
Xulosa qilib aytganda,  XX asrda fan va m adaniyatning rivojlanishi  insonni 
misli  ko‘rilm agan  yuksaklikka  k o ‘tardi.  F an  yutuqlari  ishlab  chiqarishda
343

---

inqilob  yasashga  olib  keldi.  M adaniyat 
globallashdi.  K o‘pgina  jo y lard a  milliy 
o ‘zlikni  anglash  jara y o n i  tezlashdi  va 
um um bashariy  m adan iy atn in g  kishilar 
qalbi,  ongiga  c h u q u r  singishi  davom  
etmoqda.
Prezident  Islom  Karimov  bu jarayon 
haqida:  «K irib  kelayotgan  XXI  asrda 
d u n y o n i  m a d a n iy a t  va  m a ’n a v iy a t 
qutqaradi»,  —  deb  ta ’kidlaganligi  bejiz 
em as.