E. Y. Saito V a, N. E. Abraykulova

Raqs  san’atining  shakllanishiga  ta’sir  qiluvchi omillar bobida 
xalq  ijodiyoti  va  folklor-etnografik  ansambllar  ijodiy  faoliyatida raqs 
san'atining  o‘mi  haqida,  ilg‘or  texnologiyalaming  ilmiy  va  uslubiy 
yutuqlari,  talabalami  yangi  pedagogik  texnologiyalar,  zamonaviy 
ilmiy-amaliy  nazariyalar  asosida  tayyorlash,  xoreografiya  va  raqs 
asoslari fanini o‘qitishning zamonaviy talablari haqida so‘z yuritilgan. 
Xoreografiya  va  raqs  san'ati  ta'limida  «Ustoz-shogird»  an'analari 
mavzusida  bu  an'ananing  asl  maqsadi  va  vazifalari,  bu  boradagi 
erishilgan yutuqlar tahlil qilingan.
5
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

I bob. NAZARIY QISM.  XOREOGRAFIYA SAN’ATI 
ASOSLARI HAQIDA UMUMIY TUSHUNCHALAR
«Ilm egallang! Ilm-sahroda do ‘st,  hayot 
yo'llarida  tayanch,  yolg'izlik  damlarida 
yo ‘Idosh,  bahtiyor daqiqalarda rahbar,  qay- 
g'uli  onlarda  hamdard,  odamlar  orasida- 
zebu-ziynatdir».
Hadisdan.
1.1.  Xoreografiya -  san’at sohasi sifatida 
Reja:
1. «Xoreografiya» so‘zi tushunchasi.
2.  Raqs san'atining paydo bo‘lishi.
1. «Xoreografiya» so‘zi tushunchasi
Har bir  san'at  sohasi  hayotimizni  badiiy  obraz orqali  ifoda etadi. 
Shu  qatorda raqs  ham  san'at turlari  ichida  kishilik jamiyati  rivojida 
alohida o‘rin  tutuvchi  bir yo‘nalishdir.  Raqs  san'ati -  ijod ruhiyatini, 
his-tuyg‘ulami,  fikmi  so‘zsiz,  faqat  harakatlar  va  yuz  ifodasi  bilan 
xalqqa yetkazishga asoslangan san'at turidir.
«Raqs  -   o‘zingni  kuyga,  ohangga  baxshida  etib,  sehrlar  dun- 
yosiga sho‘ng‘ib ketmoq;
Ko‘ngildagi  bor-yo‘g‘ingni  ko‘zlarga,  harakatlarga  joylab 
tomoshabinlarga hayrat ato etmoq;
Istaklaringni  bir  dasta  gul  shaklida  tomoshabin  hayajonlari 
ustidan sochmoq, ulaming olqishiga muyassar bo‘lmoq».
Bunday  buyuk  tuyg‘u  mukammal  raqs  qobiliyatiga  ega  bo‘lgan 
insonlaming yuragida bo‘ladi.
«Xoreografiya» -  o‘zi nima? Bu so‘z zamirida nima yotibdi?
U  grekcha so‘zdan olingan bo‘lib,  «choreia» -  o‘yin,  «grapho» -  
yozaman,  ya’ni  so‘zma-so‘z  taijima  qilinganda  «Raqsni  yozaman», 
degan ma’noni bildiradi.
6
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ko‘pchilik  esa  xoreografiyani  raqs  deb  tushunadi.  Lekin 
xoreografiya  so‘zi  keng  ma'noni  o‘z  ichiga  oladi.  Fan  sifatida 
rivojlanib bu atama ikki turda  tavsiflandi: