Э. Шодмонов, Д. Бабабекова, Б. Турсунов корхона иқтисодиёти ва инновацияларни бошқариш

иқтисодий
башоратлар
алоҳида ва етакчи ўрин эгаллайди. Уларнинг асосий вазифа-
лари қаторига қуйидагиларни киритиш мумкин: ривожланиш мақсадларини 
белгилаш, оптимал йўналишлар ва уларга эришиш воситаларини излаб 
топиш, ресурсларни ва қўйилган вазифаларни бажариш муддатларини 
белгилаш, корхона ривожланишига таъсир кўрсатиши мумкин бўлган 
чеклашларни аниқлаш. 
Режалаштириш 
– қарор қабул қилишнинг узлуксиз бир жараѐни бўлиб, 
бу жараѐн давомида корхона фаолияти ва ривожланишининг мақсад ва 
вазифалари атрофда рўй бераѐтган ўзгаришларни инобатга олган ҳолда вақт 
бўйича аниқланади ва белгиланади ҳамда уларни амалга ошириш учун 
ресурслар аниқланади. Мазмунига кўра, режалаштириш техник-иқтисодий ва 
тезкор-ишлаб чиқариш турларига бўлинади. 
Техник-иқтисодий режалаштириш
корхона фаолиятининг барча 
(иқтисодий, техник, ижтимоий ва ҳоказо) жиҳатларини қамраб олувчи 
режалаштириш тури бўлиб, асосан бир йилга мўлжалланган иқтисодий ва 
ижтимоий ривожланиш режаси шаклида амалга оширилади. Мазкур 
режалаштириш турининг соддалаштирилган кўриниши кўпинча корхона 
фаолиятининг йиллик режаси деб аталади. 
Тезкор-ишлаб чиқариш режалаштириш
техник-иқтисодий режалаш-
тиришнинг давоми бўлиб, корхона фаолияти йиллик режасини янада 
қисқароқ муддатга - сутка, ўн кунлик, ойга бўлиб муайянлаштириш билан 
тавсифланади. Тезкор-ишлаб чиқариш режалаштириш-календарь режалашти-
риш ва диспетчерлашдан иборат бўлади. 
Календарь режалаштиришда
корхона йиллик режасида ва биринчи 
ўринда ишлаб чиқариш дастури(маҳсулот тайѐрлаш режаси)ни ўн кунлик, 
ҳафта, кун ва смена бўйича аниқлаштириш ҳамда бу кўрсаткичларни 
бажарувчиларга етказиш кўзда тутилган. 

---

Диспетчерлаштириш
ойлик, ўн кунлик, кунлик сутка-сменалик 
режаларни бажаришни тезкор бошқаришда ифодаланади.Шуни қайд қилиш 
керакки, юқорида кўрсатиб ўтилган режалаштириш турлари асосан 
машинасозлик, самолѐтсозлик, автомобильсозлик каби соҳаларнинг йирик ва 
баъзи ҳолларда ўрта корхоналари учун хосдир. Гарчи, бизнес-режа ҳозирги 
кунда ―оммавий‖ бўлиб йирик ва ўрта корхоналарда қўллансада, асосан 
ишлаб чиқариш ҳажми катта бўлмаган ҳамда ходимлар сони 100 кишигача 
бўлган кичик корхона ва микрофирмалар бизнес-режалар асосида фаолият 
юритади. 
Ҳозирги пайтда иқтисодиѐтга оид бўлган адабиѐтларда режалашти-
ришга нисбатан