Э. ҚОсимов, М. Aкбaров пaрдозбоп қурилиш aшёлaри

Намланмайдиган сувоқнинг қуриши

Саноат, айниқса тураржой биноларини сувоқ қилгандан кейин унинг қуриши учун қиш, баҳор ва куз пайтлари 15 кундан 25 кунгача, ёз вақтлари эса 10—12 кун керак бўлади. Бундай ҳолат иншоотларни пардозлаш ёки таъмирлаш ишларини ўз вақтида бошлашга имкон бермайди. Иш унуми пасаяди.

Янги сувоқдан чиққан хона сунъий равишда қуритилса, унинг устки қатлами қуриб қуйи қатламдаги намлик пардозлаш ишлари тугагандан кейин табиий қуриши натижасида доғлар ҳосил қилади. Натижада, пардозланган юзада доғлар ҳосил бўлади.
Сувоқбоп қоришмага намланмайдиган қўшилмаларни ишлат­ганда унинг қуриш тезлигига таъсири илмий-амалий томондан ўрганилган ва ижобий натижалар олинган. Бунда сувоқбоп қоришма таркибида ГКЖ-10 нинг миқдори 1,5% дан (қуруқ ҳолатда цемент оғирлигига нисбатан) ошмаслиги керак. Жумладан:
1. Таркибида «цемент : оҳак ёки оҳак: қум бўлган қоришмага намланмайдиган КО қўшилма ишлатилса унинг қуриш муддати камаяди.
2. Йилнинг баҳор, куз ва қиш фаслларида ҳавонинг намлиги ошганда ҳам намланмайдиган қўшилма сувоқбоп қориш­масининг қуришини 2 марта тезлаштиради.
Бундай ҳолатда, бино ва иншоотларни пардозлаш ёки таъмирлаш ишларини муддатидан аввал бошлашга имкон туғилади. Бино ва иншоотларнинг ювиниш хоналари ва уларнинг мунтазам нам шароитда бўладиган бўлакларини намланмайдиган қоришма билан суваганда хонанинг ҳарорати 8—10°C, солиштирма намлиги эса 80—90% атрофида бўиши керак. Ғишт ёки бошқа ашёлар билан қурилган деворни сувашда намлиги 15—25% дан ошмаслиги керак. Бундай шароитда сувалган хона 3-5 кунда, намлан­майдиган қўшилмасиз сувоқ эса 8—10 кунда қурийди (7.6-жадвал).
Намланмайдиган қоришма одатда марказий қоришма тайёрлайдиган узелларда ёки қурилиш майдонида ишлаб чиқа­риларди.
Намланмайдиган қоришма маҳсус қоргич ускунасида тайёрланади. Бунинг учун унга аввало сувнинг 75% и қуйилади, кейин қум, цемент ва оҳак бўтқаси солиб аралаштирилади. Сувнинг қолган қисмига намланмайдиган қўшилма ГКЖ-10 дан 1,5% (цемент ёки оҳак оғирлигига нисбатан) қўшиб қоришма қоргичга солиб 3-4 дақиқа аралаштирилади. Тайёр қоришманинг майинлигини (пластиклигини) «СтройЦНИИЛ» конуси ёрдамида аниқланади. Бунда конусни қоришмага ботиш чуқурлиги 10 см дан кам бўлмаслиги керак. Қоришманинг қуюқланиши ёки қотиши 8-9 соатдан кейин бошланишини ҳисобга олганда, бир кунда тайёрланадиган қоришма иш унумига кўра ортиб қолмаслиги керак.


7.6-жадвал